As Discovery Islands son unha reserva natural entre a Illa de Vancouver e a costa continental da Columbia Británica, no Canadá. Neste apartado territorio na beira do Pacífico e ao sur de Alasca, apenas hai poboacións habitadas. E nalgunhas illas nin sequera existe transporte por ferri, sendo os barcos particulares e as avionetas o único contacto coa civilización. Tal é o caso da illa Maurelle, así bautizada na honra do navegante galego Francisco Antonio Mourelle da Rúa, nacido en Corme en 1750 e explorador de importantes territorios en América e Asia.
Á illa Maurelle van botar a cana os pescadores de salmón, e algúns turistas audaces que practican kaiak ou sendeirismo. Ao sur da illa está emprazado o parque natural de Surge Narrows.
Un nome tan galego para a illa foi decidido en 1903 polo Geographical Names Board of Canada (Consello de Nomes Xeográficos do Canadá), en atención a que Francisco Mourelle explorou estas costas en 1775, ademais de cartografalas nunha segunda expedición en 1779.
Francisco Antonio Mourelle da Rúa naceu na aldea de Gondomil, en Corme (Ponteceso), o 17 de xullo de 1750. Existe certa confusión coa súa inscrición tras o bautismo e outras fontes afirman que chegou ao mundo en 1755. O seguro é que, ademais das súas exploracións do norte do Pacífico, tamén descubriu algunhas illas no sur, entre elas varias no arquipélago de Tonga. A sona das súas aventuras fíxoo moi popular tamén no Reino Unido, onde o seu apelido foi cambiado por Maurelle.
En 1763, ingresou na Academia de Pilotos de Ferrol, para obter o título en 1768 e ser destinado a Porto Rico en 1769. Os seus grandes éxitos como navegante chegarían a partir de 1775, cando foi nomeado primeiro piloto do porto de San Blas, na costa oeste de México, que daquela era a base naval desde a que se lanzaban as exploracións da costa setentrional americana.
Como primeiro piloto, nunha primeira expedición con Juan Francisco de la Bodega y Quadra, explora a costa oeste de América do Norte, tomando posesión de Puerto Trindade, en California; dos portos de Bucareli e Los Remedios, en Alaska. Ademais, fan contacto cos indios da zona. Durante a singradura vai escribindo un diario, con anotacións e datos técnicos de navegación, que anos máis tarde denunciará que lle foi copiado polo mariño inglés James Cook.
O investigador Xosé Antón Fraga dubida desta versión: “Unha literatura apoloxética, insiste en afirmar que foi o primeiro en explorar as costas de Alasca e que Cook utilizou os seus datos para os descubrimentos que se atribúen na zona. Mourelle favoreceu esa visión. Nunha instancia a el-Rei (16 de setembro de 1815), para solicitar un ascenso, alude a que a tradución da súa viaxe de 1775 foi utilizada por Cook, cuestión que reiterou nunha recompilación que fixo das expedicións españolas (Landín, 1971: 40)”.
Pero Fraga explica que Mourelle chegou a San Blas en novembro de 1775, mentres que James Cook saíu en xullo de 1776 a explorar a costa Norte de América. Pero o diario de Mourelle non se publicou ata 1781, xa cando o británico estaba morto. “Cabe a posibilidade dun acceso previo, pero non resulta doado, se ben algún autor coida que o inglés puido ler o documento cando chegou ás costas americanas (Sánchez Feijóo, 2010)”, anota Xosé Antón Fraga nunha monografía para o Consello da Cultura Galega.
Ademais, se seguimos as rutas trazadas por Mourelle e por Cook, as coincidencias son mínimas, xa que o británico percorreu una ruta moito maior, chegando ata as Aleutianas e ata o estreito de Bering, e cumprindo as ordes de evitar os territorios que xa foran explorados polos españois.
Nunha segunda expedición, Mourelle foi o segundo ao mando da nave Favorita, durante a expedición ao mando de Ignacio de Arteaga. Saíndo de San Blas o 11 de febreiro de 1779, a expedición chegou aos 61º N e a illa de Hinchinbrook, na boca do golfo de Alasca. Desde alí navegaron ao longo do suroeste da península de Kenai. Os barcos regresaron a San Blas o 21 de novembro de 1779.
Máis tarde, Francisco Mourelle é destinado a Manila, onde é nomeado comandante da fragata Princesa, coa que en 1780 explora as illas Carolinas, o arquipélago Bismarck e as illas Salomón. Ao norte de Nova Irlanda, descubriu algunhas illas menores como a Illa Ermitán (hoxe Emirau), San Francisco (Simberi), San José (Mabua) e San Antonio (Tabar).
Tras unha carreira de éxitos como navegante, Mourelle foi trasladado a España en 1793 para ascender en 1799 a capitán de Fragata, capitán de buque en 1806 e comodoro en 1811. Este mariño de Corme faleceu en Cádiz o 24 de maio de 1820, cando contaba 69 anos. No seu recordo, desde hai un século hai unha illa na Columbia Británica, ao oeste de Canadá e ao sur de Alasca, que leva o nome de Maurelle.