Únete á nosa canle de Whatsapp
Chernóbil, 1986. Unha data marcada a lume na historia máis recente. Unha auténtica catástrofe causada por unha explosión no Reactor 4. Debido a iso, expulsouse unha gran cantidade de material radioactivo aos arredores, e houbo unha fusión parcial do núcleo do reactor. As últimas tres décadas houbo un importante esforzo internacional por descontaminar a zona da maneira máis segura posible. Mais o estoupido da recente guerra en Ucraína derivou na ocupación da central por parte das forzas rusas.
Chernóbil non é a única. Os rusos tamén teñen o control da nuclear de Zaporiyia. E nos últimos días, as autoridades ucraínas informaron dun corte de enerxía en Chernóbil, que veu seguido dun parcial en Zaporiyia. Malia que o Organismo Internacional de Enerxía Atómica (OIEA) asegurou que este illamento eléctrico non é unha ameaza inminente para a seguridade das centrais, é importante entender cal pode ser o seu impacto no futuro.
A extracción do combustible
Cando o combustible nuclear se extrae do núcleo dun reactor trátase, a miúdo, como un produto de refugallo para a súa eliminación. Pero o combustible seguirá disipando a calor debida á descomposición radioactiva, mesmo despois de ser extraído do núcleo do reactor. Por tanto, é de suma importancia que o material dese combustible de Chernóbil se arrefríe de maneira adecuada e continua para evitar a liberación de radioactividade.
Tanto en Chernóbil como noutras centrais os procedementos para manexar con seguridade ese material implican colocar o combustible en estanques cheos de auga, que protexen a contorna de campo próximo da radiación. Tamén proporcionan un medio para a transferencia de calor do combustible á auga a través da circulación continua de auga fresca e fría.
Se a circulación se vise comprometida, como podería ser o caso dos cortes de enerxía recentes, o combustible continuaría emitindo calor. Isto pode facer que a auga refrixerante circundante se evapore, sen deixar nada que absorba a radiación do combustible. Por tanto, filtraríase aos arredores.
Outros riscos
En Chernóbil, ese material combustible estivo fóra do reactor durante un período de tempo adecuado e, por tanto, non require un arrefriado intensivo. Con todo, a auga circundante podería evaporarse eventualmente se non se restablece a enerxía. Isto podería, á súa vez, aumentar o risco dunha maior absorción da dose de radiación por parte dos traballadores.
Os outros riscos están principalmente na Unidade do Reactor 4 gravemente danada, que contén cantidades considerables dun material similar a lava, comunmente coñecido como corium. Isto é altamente radioactivo e a súa disposición final continúa presentando un desafío científico e de enxeñería substancial. Por tanto, é necesario que a operación continua dos sistemas de ventilación e vixilancia de radiación permaneza en liña.
En Zaporiyia, dous dos seis reactores están en funcionamento. A conexión eléctrica danada afecta afortunadamente a un reactor que actualmente está apagado. Isto está en reparación, pero é difícil conseguir repostos no medio da guerra.
Sen alarma inmediata
Malia as garantías de que existen reservas de combustible diésel no sitio que poderían proporcionar enerxía de respaldo durante aproximadamente 48 horas en Chernóbil, non sabemos canto tempo estará sen enerxía. Con todo, debe reiterarse que o OIEA dixo que non hai motivo de alarma inmediata. Iso é porque hai suficiente auga nas piscinas de combustible para evitar un accidente. E poden pasar meses antes de que a auga desapareza por completo. Aínda que é unha mensaxe tranquilizadora, os combates na rexión xa están a dificultar a solución do problema da conexión eléctrica.
En Zaporiyia está a repararse a conexión eléctrica danada, pero é difícil conseguir repostos no medio dunha guerra. O feito de que o reactor estea pechado significa que non é un risco de seguridade inmediato. Pero se se corta a enerxía a un dos reactores en funcionamento, xunto cun dano substancial aos xeradores de respaldo, isto podería provocar unha fusión no peor dos casos.
O desmantelamento, a descontaminación e a clausura segura de Chernóbil é o obxectivo colectivo da comunidade mundial de enxeñeiros, pero as estimacións de finalización oscilan ata fins da década de 2060. Claramente, os últimos eventos representan unha seria ameaza para os esforzos de desmantelamento en curso en Ucraína.
*O artigo foi publicado orixinalmente polo investigador Lewis Blackburn da Universidade de Sheffield en The Conversation.
