Os ministerios de Sanidade e de Ciencia, Innovación e Universidades realizaron novos informes para combater as pseudoterapias, que se poderán atopar na web de RedETS e na de #CoNprueba, a marca que engloba as accións fronte ás pseudociencias e as pseudoterapias que impulsa o Goberno de España.

Os traballos foron realizados pola Rede Española de Axencias de Avaliación de Tecnoloxías Sanitarias e Prestacións do Sistema Nacional de Saúde e neles analízase a eficacia e seguridade de oito técnicas, como a vacuoterapia (cupping ou terapia con ventosas) en patoloxía osteomuscular.

Publicidade

Esta consiste na aplicación de copas, habitualmente de cristal ou plástico, quentadas sobre a pel ou mediante outras técnicas de facer ventosa, en diferentes puntos do corpo. A publicación conclúe que “a terapia con ventosas non se pode considerar segura debido aos riscos inherentes pola aplicación da técnica sobre o corpo humano, sobre todo na vacuoterapia húmida”.

Los ministerios de Sanidad y de Ciencia, Innovación y Universidades han realizado nuevos informes para combatir las pseudoterapias, 

Ademais, subliña, “o beneficio que poderían mostrar baséase en estudos de baixa calidade que non permiten sustentar a súa eficacia, polo que non estaría recomendado o seu uso nesta indicación”.

Con respecto ao Tai Chi, un tipo de exercicio co que se poden traballar todos os músculos do corpo, potenciando forza, flexibilidade e equilibrio e con menos problemas de sobrecarga muscular e risco de lesións que outras disciplinas deportivas, conclúe que como actividade física realizada en diversas patoloxías, sobre todo as da área osteomuscular, resulta beneficioso respecto ao benestar percibido e a diversas funcións como a redución da dor.

“A melloría percibida ou o efecto neutro en diversas patoloxías, cando se compara con outras modalidades de exercicio adecuado ao problema tratado, suxire que o beneficio vai ligado á realización dunha actividade física nestes pacientes”, apunta o informe.

Sen datos suficientes para a ‘luz terapéutica’

Investigouse tamén a luminoterapia en problemas de saúde mental, é dicir, o uso da luz con fins terapéuticos. Esta aplícase comunmente cunha caixa de luz colocada aproximadamente a un metro de distancia e a unha altura dentro do campo visual.

Aínda que é posible a súa aplicación cunha fonte de luz portátil que se pon sobre a cabeza, artefactos de iluminación montados no teito; ou terapia de luz ‘naturalista’, coñecida como simulación amencer-anoitecer, que imita as transicións crepusculares ao aire libre.

A fototerapia pódese administrar durante períodos de tempo variables e en diferentes momentos do día. As indicacións clínicas analizadas neste informe están relacionadas con calquera tipo de problema de saúde mental.

Debido a distintas limitacións metodolóxicas dos estudos incluídos, non é posible extraer conclusións definitivas sobre a eficacia e seguridade da luminoterapia neste tipo de trastornos. É máis, non existe evidencia suficiente que apoie o seu uso no tratamento de diferentes condicións clínicas de saúde mental.

Beneficios interpretados con reserva

A respiración consciente consiste en estar presente de forma plena no momento en que se realiza a respiración e sentir os efectos desta sobre o corpo. E dise que podería aliviar a sensación de angustia ou estrés á persoa que a realiza, xa que diminúe o ritmo cardíaco e frecuencia respiratoria a nivel físico.

O informe conclúe que, coa actual evidencia e as súas limitacións, os estudos sobre esta práctica deben ser interpretados con cautela, sen garantía de que os seus resultados sobre eficacia sexan extrapolables á práctica clínica.

Sobre o chi-kung/qigong, un conxunto de exercicios de respiración e movemento con algún posible beneficio para a saúde debido á práctica de exercicio físico e á educación da respiración, a evidencia científica relacionada é de baixa calidade.

Así, a publicación apunta que podería ter o beneficio propio dunha actividade física de baixo impacto sobre as persoas con enfermidades osteomusculares e naquelas onde poida contribuír a diminuír os niveis de estrés e mellorar a calidade de vida cun risco baixo de efectos adversos.

Atención á seguridade e eficacia

Ao falar de zerobalancing, unha técnica ou modalidade de traballo corporal e manual mente/corpo que, segundo o seu fundador, Fritz Frederick Smith, involucra ‘enerxía’ e ‘estrutura’ e logra un equilibrio no individuo, o informe deixa claro que, coa información dispoñible no momento actual, non existe evidencia científica sobre a seguridade e eficacia da técnica en ningunha condición clínica.

Doutra banda, analizouse a aromaterapia, unha rama da fitoterapia que utiliza aceites esenciais (extraídos de plantas) co obxectivo de mellorar o benestar, reducir a ansiedade, o estrés e outros síntomas clínicos tanto emocionais como físicos. A baixa calidade metodolóxica de moitos dos estudos incluídos nas revisións sistemáticas identificadas non permite extraer conclusións definitivas.

Iso si, pode ser un recurso complementario dalgún valor para o tratamento de síntomas físicos e psicolóxicos en enfermidades cardiovasculares e dismenorrea. Os aceites esenciais son naturais, pero non inocuos, e identificáronse unha serie de eventos adversos leves asociados ao seu uso.

Más estudos sobre estas técnicas

Por último, atópanse as técnicas de relaxación baseadas na indución de sensacións corporais, entre as que destaca o adestramento en relaxación autóxena (ou adestramento autóxeno), que consiste en alcanzar un estado de relaxación profunda a través de representacións mentais de sensacións físicas (calor, frío, pesadez) en diferentes partes do corpo.

O informe sostén que, aínda que podería resultar beneficioso na mellora de síntomas psicolóxicos e físicos en distintas condicións de saúde, as conclusións non poden ser definitivas debido ao baixo número de estudos para cada condición de saúde e o seu risco de rumbo alto ou incerto, polo que sería necesario seguir avaliando a seguridade destas técnicas.