Así se conserva o ‘Titanic’ galego: “Parece que se afundiu onte”

O obxectivo da investigación Ría de Viveiro I é comprender como vivían as entidades poboacionais e a influencia do mar na súa evolución

A Santa María Magdalena partiu da Coruña o 14 de outubro de 1810. Era un barco de guerra que formaba parte da frota hispano-inglesa que tiña como misión defender a costa cántabra dos ataques dos franceses durante a Guerra de Independencia (1808-1814). Un forte temporal no noroeste provocou que a embarcación abandonase a zona e se dirixise á ría de Viveiro. Aquí ocorreu a traxedia. Calcúlase que morreron 480 persoas, o peor naufraxio da historia galega. O barco afundiuse na ría e non foi ata uns anos atrás co proxecto Eterna en 2018 cando se empezou a estudar. Agora, Viveiro I continúa os traballos co obxectivo de comprender a dinámica das entidades poboacionais arredor de Viveiro. E, por suposto, este barco e toda a súa historia teñen moito que dicir. Entre outras cousas, porque a tecnoloxía da fragata era a máis moderna da época e os primeiros barcos que se fixeron nos asteleiros de Ferrol, por exemplo, a imitaban.

Foron cinco anos de traballo previo por parte da Federación Española de Actividades Subacuáticas (Fedas), a entidade da que parte esta investigación, sobre o comportamento da ría e a súa hidrodinámica. “Cada ano ía desaparecendo area a un ritmo que nós consideramos alarmante. Vimos asomados uns materiais e pedimos permiso para facer unhas sondaxes”, explica Antón López, arqueólogo e director científico da organización. Era a fragata, que se deixaba ver. En base á experiencia acadada dos anos anteriores, pediron permiso para iniciar esta ambiciosa escavación na ría de Viveiro. “A sorpresa foi que atopamos o barco en moi bo estado de conservación. Normalmente hai madeiras que están afectadas pola bioloxía, pero a parte que se atopa baixo o lodo, que foi a cuberta do barco, parece que se afundiu onte”, explica.

Publicidade

O equipo de investigación está formado por 25 especialistas. Foto: Fedas.

No estudo colaboran ademais da Fedas o Grupo de Investigación Lembranza, a Universidade Nacional de Educación a Distancia (Uned), a Universidade de Cádiz (UCA) a Universidade de Bos Aires e o Consello Nacional de Investigacións Científicas de Arxentina (Conicet). As escavacións comezaron o luns 4 de setembro e rematarán o 15 de outubro. O equipo do Viveiro I aumentou a zona de estudo e logrou limpar oito metros cadrados de sentina que agora se atopan á vista. “Vimos que están empezando a asomar máis de 20 metros de estrutura nun estado óptimo para o estudo”, continúa López.

O proxecto Ría de Viveiro I logrou limpar oito metros cadrados de sentina. Foto: Fedas

É o único barco deste tipo, anuncia o arqueólogo, que se está a estudar en España coa participación de 25 especialistas. A campaña analiza o litoral de Xove e O Vicedo así como o río Landro dende Portochao, que foi no pasado un porto fluvial que transportaba produtos agrícolas. “Decidimos non só estudar os barcos, senón investigalos en conxunto e descubrir como o mar influíu no desenvolvemento das poboacións”, explican. Desta maneira, os investigadores enfócanse na importancia de coñecer as estruturas que serviron para apoiar o comercio marítimo, os recursos pesqueiros e o auxilio ás naves.

Publicidade

Da Santa María Magdalena non hai planos, de aí que teñan que estudar a propia construción elaborada polo sistema francés que viña a perfeccionar os errores dos barcos antigos. “Queremos saber que tecnoloxía se utilizou, que foi o que melloraron no seu deseño”, continúa.

A investigación durará trinta anos, xa que o equipo realiza cada ano un mes (ou como moito, mes e medio) de traballo de campo. “Dependemos da financiación, do bo tempo e da posibilidade de ter os equipos preparados. Este proxecto non ten asignación estatal, sostense por doazóns da Asociación Monteagudo, a Fedas, o Concello de Viveiro e Porto Celeiro”. Para López, todo o mar de Galicia está cheo de tesouros e sorpresas, e insiste en que moi poucas cousas se atopan por casualidade. Hai que mergullarse e buscar.

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio usa Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

A excepcional historia da casa romana que se agocha baixo a muralla de Lugo

O museo lucense da Domus do Mitreo conmemora o 25 aniversario do descubrimento do xacemento no Pazo de Montenegro cun amplo programa de actividades

Como eran os campamentos romanos en Galicia? Un proxecto reconstrúeos en 3D

Un equipo de arqueólogos colabora xunto a deseñadores gráficos na elaboración dunha serie de contidos que tentan amosar a natureza dos asentamentos militares do Imperio Romano na provincia da Coruña

O CSIC localiza na provincia da Coruña 180 posibles sitios arqueolóxicos

Grazas ás tarefas do Instituto de Ciencias do Patrimonio (INCIPIT), estes achados serán incluídos eventualmente no inventario arqueolóxico de Galicia

A Illa de Tambo, un tesouro arqueolóxico por descubrir: “Os achados apuntan a un complexo ermitán”

A Xunta deu permiso para desbrozar en San Fagundo, o punto máis alto de toda a illa. De momento atopáronse unha capela e restos do que podería ter sido outro inmoble