É ben coñecido o dano que causan en Galicia as plantas exóticas invasoras. A uña de gato (Carpobrotus edulis) prexudica aos ecosistemas costeiros mentres a mimosa (Acacia dealbata) xa é un problema serio en moitas partes do interior do país. E non só iso. Segundo un estudo realizado por investigadoras da UVigo e do Museo de Historia Natural de Nova York, e publicado en Biological Invasions, estas especies poden contribuír tamén ao aumento das pragas producidas por bacterias que usan como vector insectos herbívoros. Así, a mimosa ou a uña de gato (as dúas están entre as 100 peores especies exóticas en Europa) favorecen unha maior presenza destes insectos e, por tanto, unha maior incidencia das pragas.
O traballo, que recolle a Axencia Sinc, está asinado polos investigadores galegos Jonatan Rodríguez, Margarita Rubido-Bará, Adolfo Cordero-Rivera e Luís González, ademais de Vinton Thompson, do museo estadounidense.
“Estas plantas exóticas foron introducidas en Europa hai máis dun século, con todo, este é o primeiro artigo que analiza as interaccións entre plantas e insectos herbívoros e os posibles inimigos invertebrados que acumulan”, conta a Sinc Jonatan Rodríguez, científico da Universidade de Vigo que lidera o estudo.
O traballo realizárono a partir dunha mostraxe de campo de tres meses durante a primavera de 2015 en cinco piñeirais mixtos, catro zonas de matogueira e nove áreas costeiras. As zonas de mostraxe clasificáronse en tres niveis de invasión: baixo, medio, alto, e inspeccionouse de forma detallada a presenza de interaccións das plantas cos insectos hervíboros mediante observacións visuais planta por planta e identificando todas as especies atopadas.
Os resultados demostran que os insectos exóticos están sustentados por plantas introducidas e aumentan a aparición e a variedade destas pragas. “Moitas especies de plantas nativas poden verse ameazadas, tanto as presentes en zonas costeiras –invadidas pola uña de gato– como zonas forestais ou próximas a cultivos, invadidas pola mimosa”, advirte Rodríguez.
Aínda que as capacidades invasivas de A. dealbata e C. edulis están ben documentadas, hai pouca información sobre o efecto que producen no caso dos insectos herbívoros. O estudo recolle que as plantas exóticas triplicaban a presenza de insectos herbívoros en comparación coas plantas nativas. Ademais, as plantas introducidas nas áreas forestais tiñan aproximadamente oito veces máis forza de interacción de especies entre herbívoros e plantas.
Plantas hóspedes dunha bacteria daniña para os cultivos
No traballo tamén rexistraron polo menos catorce especies de plantas que poden ser posibles hóspedes de Xylella fastidiosa –unha bacteria que ameaza a múltiples cultivos– incluíndo dentro delas, dúas exóticas invasoras como Acacia longifolia ou Conyza canadensis.
“Aínda que non probamos a presenza de patóxenos nas plantas, se sabemos que algunhas especies atopadas como as cigarras espumadoras Philaenus spumarius ou Cercopis intermedia son vectores de virus ou bacterias que poden chegar a transmitirse a outras plantas, como é o caso desta bacteria”, advirte o investigador.
Segundo os autores, moitas especies nativas poderían verse ameazadas, xa que a miúdo as invasoras están preto de cultivos ou hortos e favorecen a dispersión de enfermidades. “Poderíanse ver afectadas moitas con gran interese económico como a oliveira e a vide”, engade.
Por último, no artigo fan un chamamento para que as autoridades competentes creen estratexias de xestión dos ecosistemas, que contribúan a restaurar e protexer as áreas nativas para a conservación da biodiversidade.
Referencia: Herbivore accumulation on invasive alien plants increases the distribution range of generalist herbivorous insects and supports proliferation of non-native insect pests, (Publicado en Biological Invasions, xaneiro de 2019).
