Non hai escusas. Isto non é unha crenza nin é motivo de opinión. Son os datos científicos. E o Informe Especial do Panel Intergubernamental sobre Cambio Climático (IPCC) presenta cifras demoledoras. A situación dos océanos é crítica. E vén unha catástrofe, a curto prazo.
Os océanos cada vez son máis cálidos, máis acedos e menos produtivos, segundo advirte o último informe do IPCC, presentado hoxe en Mónaco. Os científicos urxen priorizar accións ambiciosas e coordinadas ante a crise climática que está a provocar cambios permanentes no mar e na criosfera (as partes da superficie terrestre onde a auga está conxelada).
Este traballo proporciona novas evidencias da importancia de limitar o quecemento global, en liña co obxectivo establecido polos gobernos no Acordo de París aprobado en 2015.
O quentamento global xa alcanzou 1°C por riba do nivel preindustrial, debido ás emisións de gases de efecto invernadoiro pasadas e actuais. Ademais, os glaciares e as capas de xeo nas rexións polares e de montaña están a perder masa, o que contribúe a unha taxa crecente de aumento do nivel do mar, xunto coa expansión do océano máis cálido.
“Existe unha evidencia abafante de que isto vai supoñer fondas consecuencias para os ecosistemas e as persoas”, advirten desde o IPCC nun comunicado.
O océano e a criosfera xogan un papel fundamental para a vida na Terra. Un total de 670 millóns de persoas en rexións de alta montaña e 680 millóns de persoas en zonas costeiras baixas dependen directamente nestes espazos. Catro millóns de persoas viven permanentemente na rexión do Ártico e os pequenos estados insulares en desenvolvemento albergan a 65 millóns de persoas.
O estudo reuniu 100 investigadores independentes de 36 países sobre 7.000 publicacións científicas
“A redución urxente das emisións de gases de efecto invernadoiro mitigaría os cambios nos océanos e a criosfera. Poderíanse preservar os ecosistemas e os medios de vida que dependen de eles”, salientan.
“O mar aberto, o Ártico, a Antártida e as altas montañas poden parecer afastadas para moitas persoas”, dixo Hoesung Le, presidente do IPCC: “Pero dependemos e estamos influenciados de xeito directo e indirecto de moitas maneiras por eles: para o tempo e o clima, para a alimentación e a auga, para a enerxía, o comercio, o transporte, o turismo, a saúde e o benestar, para a cultura e a identidade”, engadiu.
Máis de 100 científicos independentes de 36 países avaliaron os últimos estudos relacionados co océano e a criosfera nun clima cambiante para este informe, facendo referencia a unhas 7.000 publicacións científicas. O resultado amosa que a adaptación á crise climática depende da capacidade dos individuos e as comunidades e dos recursos dispoñibles.
“Se reducimos as emisións bruscamente, as consecuencias para as persoas e os seus medios de vida seguirán sendo un desafío, pero potencialmente será máis manexable para os máis vulnerables. Aumentaremos a nosa capacidade de desenvolver resiliencia e haberá máis beneficios para o desenvolvemento sustentable”, argumentou Le.
O Informe Especial do IPCC proporciona datos crave para os líderes mundiais que se reúnen nas próximas negociacións sobre o clima e o medio ambiente, como a Conferencia da Convención Marco das Nacións Unidas sobre o Cambio Climático (COP25) en Chile en decembro.
“O océano e a criosfera do mundo estiveron acumulando a calor do cambio climático durante décadas, e as consecuencias para a natureza e a humanidade son graves”, dixo Ko Barrett, vicepresidente do IPCC.
“Os rápidos cambios no océano e as zonas conxeladas do noso planeta están a obrigar ás persoas desde as cidades costeiras ata as comunidades remotas do Ártico a alterar as súas formas de vida. O Informe especial sobre o océano e a criosfera nun clima cambiante proporciona o coñecemento que facilita este tipo de decisións”, agregou.
Aínda que o nivel do mar aumentou en todo o mundo ao redor de 15 cm durante o século XX, actualmente aumenta máis do dobre de rápido (3,6 mm por ano) e acelérase, segundo o IPCC. O nivel do mar seguirá aumentando segundo as previsións durante séculos.
Este podería alcanzar unha taxa de ao redor de 30 a 60 cm para 2100 mesmo se as emisións de gases de efecto invernadoiro redúcense drasticamente e o quecemento global limítase a moi por baixo de 2 ° C. Se as emisións continúan aumentando fortemente podería chegarse a alcanzar ao redor de 60 a 110 cm.
“Nas últimas décadas, a taxa de aumento do nivel do mar acelerouse debido ao aumento da auga das capas de xeo en Groenlandia e a Antártida, ademais da contribución do desxeo dos glaciares e a expansión de augas máis cálidas no mar”, expuxo Valérie Masson-Delmotte, copresidente do Grupo de traballo I do IPCC.
O aumento do nivel do mar fará tamén que se incremente a frecuencia dos eventos extremos relacionados cos océanos, que acontecen, por exemplo, durante as mareas altas e as tormentas intensas.
Co aumento do nivel do mar, medrará tamén a frecuencia de eventos extremos catastróficos
Hai indicios de que calquera grao de quecemento adicional conducirá a que os eventos que aconteceron unha vez por século no pasado, ocorrerán cada ano para mediados de século en moitas rexións.
Este feito aumenta o risco de catástrofes en moitas cidades costeiras baixas e pequenas illas. É probable que algunhas nacións insulares se volvan inhabitables debido ao cambio climático oceánico e na criosfera, segundo o informe, pero os limiares de habitabilidade seguen sendo extremadamente difíciles de avaliar.
Os riscos intensificaranse aínda máis por un aumento na intensidade media, a magnitude da marusía ciclónica e as taxas de precipitación dos ciclóns tropicais, especialmente se as emisións de gases de efecto invernadoiro seguen aumentando.
“Xa se están implementando varios enfoques de adaptación, moitas veces como resposta a eventos de inundación. O informe destaca a diversidade de opcións dispoñibles para cada contexto e para o desenvolvemento de respostas integradas que anticipen a escala completa o futuro aumento do nivel do mar”, concluíu Masson- Delmotte.
O informe tamén destaca que o quecemento e os cambios químicos dos océanos xa están a alterar as especies en toda a rede alimentaria do océano, con impactos nos ecosistemas mariños e as persoas que dependen deles.
Ata a data, o océano absorbeu máis do 90% do exceso de calor no sistema climático. Para 2100, o océano absorberá entre dous e catro veces máis calor que entre 1970 e o presente se o quecemento global limítase a 2° C, e de cinco a sete veces máis con maiores emisións.
“O quecemento do océano reduce a mestura entre as capas de auga e, como consecuencia, a subministración de osíxeno e nutrientes para a vida mariña”, expoñen os científicos. Ademais, as ondas de calor mariñas duplicáronse en frecuencia desde 1982 e proxéctase que aumenten aínda máis en frecuencia, duración, extensión e intensidade. A súa frecuencia será 20 veces maior a 2° C de quecemento, en comparación cos niveis preindustriais. Acontecerían 50 veces máis a miúdo se as emisións continúan aumentando.
O quecemento e a acidificación dos océanos, a perda de osíxeno e os cambios na subministración de nutrientes xa están a afectar a distribución e abundancia da vida mariña nas zonas costeiras, no océano aberto e no fondo do mar. A pesca vai ser unha das grandes vítimas deste cambio, coa desaparición de máis do 30 por cento da vida mariña.
“Reducir as emisións de gases de efecto invernadoiro limitará os impactos nos ecosistemas oceánicos que nos proporcionan alimentos, apoian a nosa saúde e dan forma ás nosas culturas”, dixo Hans- Otto Pörtner, copresidente do Grupo de traballo II do IPCC.
Doutra banda, as persoas nas rexións montañosas están cada vez máis expostas aos perigos e os cambios na dispoñibilidade de auga, segundo o informe. Os glaciares, a neve, o xeo e o permafrost están a diminuír e continuarán a facelo. Proxéctase que isto implicará riscos para as persoas, por exemplo, a través de avalanchas, desprendementos de rochas e inundacións. Prevese que os glaciares máis pequenos de Europa, África oriental, ándelos tropicais e Indonesia perderán máis do 80% da súa masa de xeo actual para 2100 en escenarios de altas emisións.
A retirada da criosfera de alta montaña continuará afectando negativamente as actividades recreativas, o turismo e os bens culturais. “Os cambios na dispoñibilidade de auga non só afectarán as persoas nestas rexións de alta montaña, senón tamén ás comunidades río abaixo”, subliñou Panmao Zhai, copresidente do Grupo de traballo I do IPCC.
