Moitos dos sucesos que teñen lugar durante a vida dos animais queda rexistrado na estrutura dos seus ósos. Desde hai xa algúns anos, sabíase que a partir do estudo as marcas de crecemento chamadas ‘bone growth marks‘ (BGMs, polas súas siglas en inglés) da zona máis compacta cortical) dos ósos longos pódese obter información relacionada con varios aspectos da vida daquel animal cando estaba vivo. E agora confírmase que tamén o nacemento.
O estudo das BGMs cíclicas (é dicir, relacionadas cos ciclos anuais) permite saber, por exemplo, a lonxevidade, a taxa de crecemento ou a que idade o animal entraba na etapa reprodutiva. Estas marcas teñen un paralelismo coas argolas concéntricas que mostra o interior dunha sección dun tronco dunha árbore, onde se observan os períodos de crecemento e de latencia vinculados aos cambios nas condicións ambientais (precipitacións, temperatura, dispoñibilidade de nutrientes, etc.).
Nos animais, máis aló das BGMs cíclicas, hai outras que aparecen en momentos inesperados e que non se poden relacionar directamente con etapas de crecemento. Son marcas vinculadas con momentos estresantes da súa vida e que, ata agora, non foran demasiado estudadas.
O estudo, publicado esta semana por Carmen Nacarino-Meneses e Meike Köhler, investigadoras do grupo de Paleobiología Evolutiva do Institut Català de Paleontologia Miquel Crusafont (ICP) na revista PLoS ONE, revela que na estrutura dos ósos pódese identificar o momento de nacemento do animal.
O nacemento: o momento máis estresante
“O nacemento dun animal é un momento moi estresante, tanto para a cría como para a nai. No caso da cría, todo o organismo debe prepararse para a vida fose do útero e este proceso require numerosos cambios fisiolóxicos”, explica Carmen Nacarino-Meneses. Son precisamente estes cambios vinculados a alteracións hormonais puntuais os que reflicten os ósos estudados.
“O que observamos cando miramos unha lámina moi delgada deste tecido ao microscopio é unha fina franxa que chamamos liña neonatal“, comenta a investigadora. Ao redor desta franxa obsérvanse cambios na vascularización do tecido.
Para chegar a esta conclusión analizáronse fémures, mornas e metápodos de cebra e asnos salvaxes, pero é moi posible que tamén se poida extrapolar a outros vertebrados. As BGMs non cíclicas relacionáronse anteriormente coa posta de ovos en anfibios e réptiles, a metamorfose en anfibios ou o momento de destete en ourizos terrestres, por exemplo. Estes estudos pódense facer tanto con especies actuais como con especies extintas, xa que os fósiles reteñen a estrutura interna do óso cando o animal estaba vivo.