Venres 29 Marzo 2024

Descobren dúas novas especies de miñoca, co nome de Galicia e Compostela

Investigadores do grupo de Ecoloxía Animal (GEA) da Universidade de Vigo, liderados polo catedrático de Zooloxía Jorge Domínguez, veñen de publicar un artigo no que dan conta do achado de dúas novas especies de miñocas de terra e propoñen dous novos xéneros, bautizados como Galiciandrilus, miñocas de Galicia, xa que só se atopan nesta rexión, e Compostelandrilus, termo co que os investigadores aluden ao Camiño de Santiago, onde se recolleron as miñocas que conforman este relato bioxeográfico. Estes descubrimentos foron xa publicados nunha importante revista internacional dedicada á Zooloxía, a Zoological Journal da Linnean Society de Londres, unha das principais sociedades científicas dedicada ao estudo e difusión da taxonomía.

Traballo de laboratorio coas miñocas.
Traballo de laboratorio coas miñocas.

“Xa nun artigo publicado no ano 2015 demostramos que a actual clasificación das miñocas da rexión paleártica, familia Lumbricidae, e as hipóteses subxacentes da evolución de caracteres debe ser revisada”, explica o profesor Jorge Domínguez, autor principal do estudo, quen fai fincapé na importancia que as miñocas de terra teñen na ecoloxía do solo, especialmente no seu papel na configuración da composición das comunidades vexetais que viven encima delas, “motivo polo que resultan de transcendental importancia nos ecosistemas terrestres e polo que continúan sendo obxecto dunha investigación intensiva”.

Publicidade

Pese a estes intensos esforzos de investigación dedicados aos lumbricidos nos últimos 150 anos, Domínguez explica que a súa clasificación taxonómica e as súas relacións evolutivas seguen sendo obxecto de gran debate e, neste sentido, a resolución das diferentes especies de miñocas a partires da súa historia evolutiva (filoxenia) vese obstaculizada pola simplicidade corporal, e a existencia de especies crípticas (especies diferentes pero semellantes na súa morfoloxía).

As miñocas son fundamentais para a composición dos solos e a biodiversidade

“Neste último traballo confirmamos a plasticidade anatómica do grupo e a necesidade dunha revisión extensiva da taxonomía da familia Lumbricidae”, explica o profesor, que fai fincapé en que, dada a distribución xeográfica restrinxida das novas especies de miñocas e a súa posición filoxenética na árbore da familia Lumbricidae, “deberíanse iniciar esforzos de conservación para preservar esta diversidade biolóxica única”.

En traballos previos deste grupo de investigación, publicados en diferentes revistas científicas, a datación das árbores filoxenéticas e os cronogramas obtidos suxerían que os lumbrícidos xurdiron na rexión holártica durante o Cretácico Inferior e que a súa diversificación foi conducida polos procesos tectónicos e mediante illamento xeográfico. “O que fixemos foi empregar un enfoque filoxenético para examinar a situación taxonómica das diferentes especies e as súas relacións evolutivas”, apunta Jorge Domínguez, ao tempo que explica que neses traballos, Postandrilus, un xénero peculiar de lumbricidos restrinxido áa illa de Mallorca, situouse como un grupo basal dentro dos Lumbricidae, é dicir, que se separou moito antes que outros membros do grupo, e ademais non monofilético, e por tanto inválido na súa configuración actual. “En filoxenia, un grupo é monofilético se todos os organismos incluídos nel evolucionaron a partir dunha poboación ancestral común e todos os descendentes dese devanceiro están incluídos no grupo”, aclara o profesor Domínguez.

O equipo da UVigo, clasificando.
O equipo da UVigo, clasificando.

Xunto a isto, o equipo vigués demostrou tamén que Postandrilus é un xénero diverso, incluíndo varias especies crípticas en Mallorca, e suxeriron que a radiación do xénero comezou no Oligoceno tardío. “Atopamos que na base da familia Lumbricidae aparecían emparentadas miñocas de terra que só se atopan en Mallorca con outras que só aparecen aquí en Galicia e foi entón cando nos decatamos que era preciso buscar novas especies entre estas dúas rexións”, explica o autor.

Realizaron varias campañas de mostraxe en primavera e outono desde 2011 a 2015 no Bierzo, e atoparon exemplares cuxo aspecto morfolóxico, e características ecolóxicas leváronos a crer que poderían estar emparentadas cos Postandrilus. Por outra banda, noutra localización próxima e similar ecoloxicamente, tamén se recolleron exemplares de Zophoscolex cyaneus, que tamén comparte similitudes morfolóxicas con Postandrilus.

Galiciandrilus só se atopa en Galicia e Compostelandrilus homenaxea ao Camiño de Santiago

“No traballo que acabamos de publicar examinamos a morfoloxía de todas esas especies e desenvolvemos unha filoxenia robusta do xénero Postandrilus e os seus parentes máis achegados considerando múltiples rexións xénicas”, recalca o profesor, ao tempo que explica que empregaron tamén esa filoxenia para validar o estado taxonómico dos novos especímenes e o seu tempo de radiación evolutiva. “Confirmamos que o xénero Postandrilus non é monofilético e redefinímolo deixándoo restrinxido as cinco especies de Mallorca”, confirma o autor.

No artigo presentan unha descrición detallada de dúas especies novas, Compostelandrilus menciae sp. nov. e Compostelandrilus bercianus sp. nov., e demostran que conforman unha liñaxe evolutiva distinta que merece recoñecemento como un novo xénero de Lumbricidae, o Compostelandrilus, e ademais propoñen outro xénero novo, Galiciandrilus, que inclúe dúas especies que so se atopan en Galicia.

Xunto a Jorge Domínguez asinan o artigo os tamén investigadores do grupo de investigación de Ecoloxía Animal da Universidade de Vigo, Manuel Aira e Pablo G. Porto, xunto ao profesor da Universidad Complutense de Madrid Darío Díaz Cosín e ao profesor Marcos Pérez Losada, da George Washington University.

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

As cinzas dos lumes de 2017 poden causar alteracións no plancto costeiro da Vigo

O estudo realizado por investigadores do CIM da Universidade de Vigo centra a súa investigación na escorredura posterior ás queimas

Os bioplásticos e polímeros sintéticos teñen realmente capacidade de biodegradación?

O proxecto Polbio nace para determinar se este proceso pode ter algún efecto tóxico en ambientes terrestres e acuáticos

Un método estatístico permite detectar por primeira vez que liñaxes celulares evolucionan máis rápido

O estudo, no que colabora a Universidade de Vigo, axudaría a identificar mutacións con incidencia en enfermidades como o cancro

“O ingreso de mulleres nas carreiras de enxeñería está en declive”

Soledad Torres Guijarro, profesora na UVigo, investiga na actualidade a contaminación acústica nos ecosistemas submarinos e como reducila