Xusto despois da fin do confinamento por mor da Covid-19, en maio de 2020, un equipo de investigadores saíu aos montes da Cordilleira Cantábrica cun obxectivo: manipular as marcas que os osos pardos (Ursus arctos) deixan nas árbores, e comprobar como reaccionaban ante elas. Este traballo acaba de ofrecer os seus froitos nun artigo que publica a revista Scientific Reports: preséntanse as evidencias experimentais sobre o terreo de que os osos pardos utilizan marcas na codia das árbores para transmitir información sobre a súa localización, tamaño e estado reprodutivo.
O estudo centrouse na época de celo da especie, entre maio e setembro. Para constatar a súa hipótese, os científicos manipularon as marcas que deixaban os úrsidos nas árbores, tapándoas con tiras de cortiza. “Observamos que durante a tempada de celo retiraban as tiras de cortiza. Este feito suxire que o feito de descortizar supón unha canle de comunicación visual utilizado para a comunicación intraespecífica”, comenta Vincenzo Penteriani, investigador do CSIC no Instituto de Ciencia e Tecnoloxía do Carbono (INCAR-CSIC) e na Unidade Mixta de Investigación en Biodiversidade (UMIB-CSIC).Penteriani, primeiro autor do traballo.
As cámaras instaladas gravaron como os osos descubriron a manipulación e tamén que o lapso de tempo máis curto entre a manipulación e a visita dun oso por primeira vez foi de sete días. “Por tanto, as manipulacións sempre desencadearon unha resposta rápida cando os machos adultos, probablemente os mesmos que marcaron os troncos, regresaron e revisaron as árbores marcadas”, apunta o científico.
Ata o de agora, as marcas que facían os osos nas árbores desconcertaban aos investigadores. “Detrás das dentadas e rabuñaduras sobre as árbores -apunta Penteriani- había moitas teorías, a maioría relacionadas coa deposición glandular de cheiro”. Este artigo achega, por tanto, unha nova visión sobre o fenómeno: “Presentamos, por primeira vez, ata onde sabemos, as evidencias que respaldan o uso desta canle de comunicación”, expoñen os autores no texto.
“A comprensión das formas de comunicación animal está, a miúdo, condicionada por ideas arraigadas na literatura científica. A maioría das investigacións sobre mamíferos centráronse case exclusivamente na sinalización química (excrementos, ouriños e secreciones de glándulas corporais) e acústica, pero a visual puido pasarse por alto”, explica Penteriani.
“Especies solitarias, como os osos, con interaccións directas pouco frecuentes entre si, poden beneficiarse deste tipo de marcas visuais para dar a coñecer a outros a súa localización, tamaño e estado reprodutivo. Son máis duradeiras porque a probabilidade de que factores ambientais, como a choiva, afecten á súa detectabilidad é menor e funcionan de forma remota, mesmo cando o individuo que deixa o sinal atópase lonxe”, sinala o científico do CSIC.
No estudo participaron tamén outros expertos e expertas do Grupo de Investigación do Oso Cantábrico da Unidade Mixta de Investigación en Biodiversidade, da que forman parte o CISC, a Universidade de Oviedo e o Principado de Asturias, así como persoal da Gardería do Principado de Asturias (Patrulla Oso) e do Fondo para a Protección dos Animais Salvaxes (FAPAS).
Referencia: Visual marking in mammals first proved by manipulations of brown bear tree debarking (Publicado en Scientific Reports).
