Unha eiruga descuberta en Hawai vive en teas de araña para comer e camúflase con restos da súa presa. Alcumárona por iso a coleccionista de ósos. “Non coñecemos a ningunha outra no mundo que exhiba este comportamento macabro. Cremos que esta forma de actuar evolucionou debido a que é carnívora e aliméntase de prea en e ao redor das teas de araña”, di a SINC Michael San Jose, coautor do estudo na Universidade de Hawai en Mānoa.
Esta especie endémica da ladeira da montaña na illa de Oahu atópase nunha contorna de illamento xeográfico propio das illas de Hawai, o que deu lugar tamén a outros invertebrados de forma única, como a especie de eiruga carnívora hawaiana Eupithecia spp. e as xa coñecidas E. orichloris, E. staurophragma e E. scoriodes.
Con todo, a forma de actuar desta nova especie é bastante rara, sobre todo porque a gran maioría de lepidópteros son herbívoros. As eirugas depredadoras representan tan só o 0,1% das especies de avelaíña e bolboretas coñecidas na actualidade.
Unha camuflaxe de morte
O equipo de tres científicos da universidade hawaiana que describe na revista Science á nova especie de eiruga depredadora, descubrírona en teas de araña dos ocos de árbores e gretas de roca. “A nosa teoría é que estas partes de corpos mortos adheridos como envoltura utilízanos para esconderse das arañas. As eirugas e as arañas viven dentro de troncos en descomposición e debaixo de rocas, lugares con moi pouca luz. Estas arañas utilizan outros sentidos, como as vibracións e os cheiros para detectar ás súas presas. Cremos que, ao colocarse estas partes encima, as eirugas enganan ás arañas facéndolles crer que as recolectoras de ósos son só restos de presas anteriores, e ignóranas”, explica o investigador.
A camuflaxe non é casual. Decoran meticulosamente esta cobertura portátil con partes do corpo de insectos, seleccionando, dimensionando e encaixando con coidado todas as partes para evitar ser detectadas. Pertencen ao xénero Hyposmocoma, un grupo antigo e diverso de avelaíñas que só se atopan en Hawai. Son preeiras e depredadoras oportunistas de teas de araña pechadas, onde consomen insectos debilitados ou mortos. Tamén ocasionalmente se canibalizan entre si.
Extrema rareza e perigo de extinción
O achado desta eiruga, como ocorre con moitas outras especies, podería significar tamén o anuncio da súa extinción temperá, xa que só se observaron 62 individuos en máis de 20 anos de traballo de campo. Con todo, esta escorregadiza especie é probablemente 5 millóns de anos maior que a illa máis antiga de Hawai e sobrevive nun pequeno terreo de apenas 15 quilómetros cadrados de bosque montañoso en Oahu.
“Secuenciamos os xenomas destas eirugas e doutras especies estreitamente relacionadas, e inferimos unha filoxenia datada. Para iso, utilizamos datos dun estudo previo sobre a evolución de todos os lepidópteros. A través desta filoxenia inferimos que a orixe das recolectoras de ósos é anterior á formación da illa de Kauai“, sinala San Jose.
Capital das especies invasoras
Hawai é considerado a capital mundial das especies invasoras, o que leva a moitas especies autóctonas cara á extinción. “Existen plantas non nativas como a goiaba amorodo, a albizia e o xenxibre do Himalaya, así como ungulados bravos como as cabras e os porcos, que son altamente destrutivos para os bosques autóctonos”, apunta o experto.
Esta eiruga adaptouse para usar hóspedes de araña non nativas, pero a súa extrema rareza e a pequena zona que habita fana susceptible a moitas ameazas de depredadores invasores e perda de hábitat.
“Hai dous pasos principais que poderían axudar a previr a extinción non só desta especie, senón de moitas outras nativas. Un sería limitar os efectos do cambio climático. Esta coleccionista de ósos localízase nun punto moi concreto e un aumento de temperatura probablemente reducirá o seu hábitat aínda máis. O segundo sería mitigar o dano causado por especies invasoras”, indica o científico.
Os autores auguran que, sen esforzos de conservación específicos, este último representante vivo dunha antiga liñaxe de eirugas carnívoras pode desaparecer. “Os insectos nativos, incluída esta eiruga, perderanse a medida que desaparezan os bosques nativos. Previr a propagación de plantas invasoras e reducir a poboación de ungulados bravos pode axudar a protexer a moitas especies da extinción”, conclúe San Jose.
Referencia: Hawaiian caterpillar patrols spiderwebs camouflaged in insect prey’s body parts (Publicado en Science)
