Únete á nosa canle de Whatsapp
A ciencia volve insuflar esperanza. Neste caso, para os pacientes con melanoma. A farmacéutica Moderna e a empresa Merck anunciaron onte os “resultados prometedores” dunha vacina contra o cancro de pel máis letal en combinación co fármaco Keytruda. Os resultados, de momento, son preliminares, posto que foron probados nun ensaio clínico aleatorizado en Fase 2b. As dúas multinacionais apostan por iniciar a Fase 3 do seu estudo en 2023, que permitirá validar ou reixeitar a nova terapia. A investigadora galega Marisol Soengas, experta en melanoma, valora con optimismo a noticia: “As respostas do estudo son interesantes porque se reduce a posibilidade de recorrencia ou morte nun 44%“.
A vacina que está a deseñar Moderna baséase na tecnoloxía do ARN mensaxeiro, a mesma que permitiu a fabricación récord de inxeccións contra a covid e a rápida inmunización da poboación a través de campañas de vacinación masiva. Segundo os ensaios clínicos levados a cabo polas dúas empresas implicadas, que contaron con 157 participantes con melanoma en estadio III-IV, a combinación da vacina de ARNm xunto coa inmunoterapia Keytruda —desenvolvida por Merck— resulta ser unha terapia máis efectiva que o emprego exclusivo do fármaco. Os datos son prometedores, segundo trasladan dende as multinacionais, dado que os resultados iniciais falan de que se poderían reducir os efectos máis graves do cancro nun 44%, tal e como sinala Soengas.
Vacinas personalizadas
“O importante desta noticia é o potencial que ten esta terapia, a posibilidade de personalizar vacinas dirixidas a alteracións específicas do paciente”, indica a tamén investigadora do Centro Nacional de Investigacións Oncolóxicas (CNIO) en declaracións recollidas polo Science Media Centre España. Segundo continúa explicando, a nova terapia de Moderna e Merck introduce 34 alteracións que poden ter os pacientes diana, combinándoos con inmunomoduladores. “O interesante é o concepto: unha vacina personalizada“, insiste Soengas. A este respecto, a experta detalla que os tumores dos pacientes con melanoma “adquiren moitísimas mutacións”. Seguindo este fío, engade: “É o tumor con maior índice mutacional e ten ás veces tantas alteracións que é difícil desenvolver unha terapia personalizada”.
Malia o optimismo que xera esta noticia na comunidade científica, os ensaios clínicos dos que falan Moderna e Merck, aínda preliminares, tamén teñen as súas limitacións. Soengas explica que aínda non están publicados e que non transcenderon, polo menos de momento, os detalles sobre o ensaio clínico. Así mesmo, salienta que o grupo de pacientes participantes no estudo é un grupo moi particular: aquel con risco de desenvolvemento de metástase tras a cirurxía. Amais disto, Soengas considera que se precisan máis investigación e, sobre todo, máis tempo: “Un 44% é moi importante pero é só un ano de seguimento. Tamén hai que mirar como responderían os pacientes máis avanzados”.
No que respecta á elección dos participantes, Soengas continúa valorando o estudo, tratando de verter luz sobre a investigación. Segundo explica, aos doentes do ensaio clínico eliminóuselles o tumor e comezouse o tratamento en condicións nas que non se observaron metástase en ganglios, vísceras nin cerebro. “Intentouse intervir antes de que a desenvolveran, pero son un colectivo en risco”. A este respecto, Soengas considera que é un grupo de pacientes “moi importante”, pero tamén ben seleccionado. De todas formas, valora que a elección “ten sentido”, posto que os pacientes con melanoma “responden relativamente ben” á inmunoterapia, ofrecida neste caso polo fármaco Keytruda.
A investigación continúa en 2023
Os seguintes pasos a dar, segundo informaron onte as dúas multinacionais en nota de prensa, é a de discutir os resultados preliminares coas autoridades reguladoras. O principal obxectivo é comezar o ensaio de Fase 3 en 2023 e poder investigar esta prometedora terapia noutro tipo de tumores o máis rápido posible. “Os resultados son moi alentadores para o tratamento do cancro. O ARNm foi transformador para a covid e agora, por primeira vez, demostramos o seu potencial de impacto nun ensaio clínico aleatorizado en melanoma”, declara o director executivo de Moderna, Stéphane Bancel. Aseguran, tamén, que esta investigación é “a primeira demostración da eficacia dun tratamento do cancro de ARN” nun ensaio clínico aleatorizado.
“A nova terapia pode proporcionar un beneficio adicional e mellorar a destrución das células tumorais”
Fontes de Moderna e Merck
Fontes de Moderna e Merck tamén fixeron fincapé, igual que Soengas, na importancia de deseñar vacinas personalizadas. O seu obxectivo é preparar o sistema inmunitario para que o paciente xere unha resposta antitumoral propia e específica que afronte a súa mutación. A nova vacina de Moderna pretende estimular a resposta inmunitaria mediante a xeración de respostas das células T específicas baseadas na firma mutacional única do paciente. O tratamento combinaríase con Keytruda, unha imnunoterapia que funciona aumentando a capacidade do sistema inmunitario do corpo para axudar a detectar e combater as células tumorais. As dúas multinacionais insisten en que esta nova terapia “pode proporcionar un beneficio adicional e mellorar a destrución das células tumorais mediada por células T”.
No que respecta aos efectos adversos desta terapia, fontes de Moderna e Merck anunciaron que se produciron “efectos secundarios graves” no 14,4% dos pacientes que recibiron a combinación do fármaco e da vacina, fronte ao 10% dos participantes aos que só se lles administrou Keytruda. Unhas porcentaxes que, sumadas a todo o anterior, abren un raio de esperanza para o cancro de pel máis agresivo. Segundo datos da Sociedade Española de Oncoloxía Médica, en España diagnostícanse máis de 6.000 novos casos ao ano e a incidencia do melanoma, sobre todo en occidente, está aumentando cada vez máis.
