Únete á nosa canle de Whatsapp
A miúdo pensamos que os bebés teñen pouca capacidade de aprendizaxe durante as primeiras semanas de vida, pero a realidade é que comezan a procesar a linguaxe e a fala sorprendentemente cedo. Mesmo cando aínda están no útero, aprenden a discernir voces, xunto con algúns sons da fala. Ao nacer, xa prefiren os sons do idioma a outros tipos de sons non lingüísticos. Ata o momento, a forma en que o cerebro do bebé aprende a procesar os sons da linguaxe segue sendo unha gran incógnita. Con todo, recentemente, nun estudo publicado na revista Nature Human Behavior, descubriron detalles deste proceso de aprendizaxe que comeza nas primeiras horas do nacemento.
O procedemento, seguro e indoloro, levouse a cabo dentro das tres horas posteriores ao nacemento dos bebés. Este estudo requiriu que o bebé usase unha pequena gorra elástica cuns diminutos dispositivos emisores de luz infravermella (con radiación de calor) que brillaban a través da cabeza do neno, medindo os cambios nos niveis do osíxeno. Isto encaixa coa práctica común en moitas culturas de envolver os bebés nunha manta axustada para tranquilizalos, facilitando así a transición do útero ao mundo real. Os detectores poderían axudar a determinar que áreas do cerebro estiveron activas co paso do tempo.
O prematuro proceso de aprendizaxe
Dentro das tres horas posteriores ao nacemento, todos os bebés foron expostos a pares de sons que a maioría dos investigadores predixeron que deberían poder distinguir. Isto incluía vocais (como a “o”) e estas mesmas vocais pero soando ao revés. Polo xeral, a fala invertida é moi diferente da fala normal (cara a adiante), pero no caso das vocais illadas, a diferenza é sutil. De feito, no estudo, atopouse que os oíntes adultos só podían distinguir entre as dúas o 70% do tempo.
O que sorprendeu os investigadores foi que os acabados de nacer non puideron diferenciar entre as vogais cara a adiante e cara a atrás inmediatamente despois do nacemento, porque non atoparon diferenzas entre os sinais cerebrais recompilados en cada caso nas primeiras tres horas de vida. Porén, a diferenza era moi sutil. Con todo, descubriron que despois de escoitar estes sons durante cinco horas, os bebés comezaron a diferenciar entre estas vogais cara a adiante e cara a atrás.
Os investigadores detectaron conversacións cruzadas entre as rexións do cerebro dos bebés expostos a sons da fala
Primeiro, a súa resposta ás vogais cara a adiante volveuse máis rápida que ás vogais cara a atrás. E despois doutras dúas horas de observacións, durante as cales a maioría durmiron, o seu cerebro respondeu as vogais cara a adiante non só máis rápido senón tamén con máis forza en comparación cos bebés adestrados con diferentes vogais ou os bebés que permaneceron en silencio. Isto significa que no primeiro día de vida, o cerebro do bebé tarda só unas poucas horas en aprender a diferenza sutil entre os sons do fala naturais e os pouco naturais.
Por outro lado, puideron comprobar que as rexións cerebrais do lóbulo temporal superior (unha parte do cerebro asociada co procesamento auditivo) e da cortiza frontal (involucrada na planificación de movementos complexos) estaban involucradas no procesamento dos sons das vocais, especialmente no hemisferio esquerdo. Isto é similar ao patrón que sustenta a comprensión e produción da linguaxe en adultos.
Ademais, detectaron conversacións cruzadas (comunicación entre diferentes áreas do cerebro) entre estas rexións no grupo de bebés participantes que estiveron expostos aos sons da fala, pero non naqueles que non experimentaran ningún adestramento. Noutras palabras, as neuronas dos bebés adestrados estaban a ter unha “conversa” a través do cerebro dunha maneira que non se apreciou nos bebés que permaneceron en silencio durante o mesmo período. Deste modo, os nenos ao nacer beneficiaríanse de que os seus proxenitores falen con eles desde o primeiros momento en que saen do útero.
Os bebés non están preprogramados
Tamén se poden considerar estes achados no contexto da neurociencia actual, como parte da chamada teoría da encarnación. A encarnación é a idea de que os nosos pensamentos e operacións mentais non están preprogramados nin operan misteriosamente a partir dun código xenético herdado, senón que se basean na experiencia directa co mundo que nos rodea, a través das canles sensoriais que comezan a operar desde o nacemento, como é oír, ver, saborear, cheirar e tocar.
Os expertos suxiren falar co bebé e compartir todo tipo de experiencias sensoriais despois do momento xusto de nacer
Aínda que o noso cerebro ten unha predisposición para aprender en función da súa organización e función definida polo código xenético herdado dos pais, tamén é capaz de sentir a contorna desde que nace, e isto axuda de inmediato as nosas representacións internas do noso arredor. Os expertos suxiren que os pais non só falen co seu bebé, senón que tamén compartan con el todo tipo de experiencias sensoriais despois do momento xusto de nacer, xa sexa expoñéndoo a música, deixándoo cheirar flores ou mostrándolle obxectos ou vistas que nunca viron antes. Ao fomentar experiencias máis variadas, dálle ao cerebro do bebé novas vías para medrar e desenvolverse, e probablemente máis habilidades creativas para o futuro.
*A versión orixinal deste artigo foi publicada en ScienceAlert. Podes lela na seguinte ligazón.
