As experiencias estresantes na mediana idade ou durante a infancia poden estar asociadas a un maior risco de desenvolver alzhéimer e neuroinflamación, respectivamente. Esta é unha das conclusións dun estudo publicado en Annals of Neurology e liderado polo Instituto de Saúde Global de Barcelona (ISGlobal).

Os acontecementos vitais tensos e atafegantes son aqueles nos que ameazas externas obxectivas activan respostas condutuais e psicolóxicas en nós, como a morte dun ser querido, o desemprego ou a enfermidade. Cada vez hai máis probas de que o estrés podería estar asociado a un maior risco de demencia e deterioración cognitiva.

Publicidade

O obxectivo desta investigación foi avaliar se a acumulación destes sucesos ao longo da vida podería influír no desenvolvemento de patoloxías relacionadas co alzhéimer en etapas posteriores. Para iso, o equipo contou con 1.290 persoas voluntarias da cohorte ALFA de Barcelona, apoiada pola Fundación “La Caixa”, todas elas sen deterioración cognitiva no momento do estudo, pero con antecedentes familiares directos de alzhéimer.

Os participantes sometéronse a entrevistas para avaliar o número de acontecementos vitais estresantes. Así mesmo, realizáronselles puncións lumbares e resonancias magnéticas para analizar distintos biomarcadores relacionados coa patoloxía neurodexenerativa.

Dous períodos de idade vulnerable

As análises estatísticas revelaron que a acumulación de acontecementos estresantes durante a mediana idade asociábase a niveis máis elevados de proteína β-amiloide (Aβ), un factor clave no desenvolvemento de alzhéimer.

“A mediana idade é un período no que empezan a acumularse as patoloxías relacionadas con esta enfermidade. É posible que estes anos representen unha etapa vulnerable no que experimentar estrés psicolóxico poida ter un impacto duradeiro na saúde cerebral”, afirma Eleni Palpatzis, primeira autora do estudo.

O equipo de investigación tamén descubriu que niveis máis altos de experiencias estresantes na infancia estaban asociados cun maior risco de desenvolver neuroinflamación en idades máis avanzadas.

A inflamación recoñeceuse como unha resposta molecular clave nas enfermidades neurodexenerativas e estes resultados están en consonancia coas novas probas que suxiren que os traumas infantís están relacionados cun aumento da inflamación na idade adulta.

Diferenzas por sexos

A acumulación de acontecementos vitais estresantes ao longo da vida asociouse con maiores niveis de proteína β-amiloide (Aβ) só nos homes. Nas mulleres, con todo, os investigadores observaron que un maior número de experiencias estresantes asociábase a menores volumes de materia gris, o que implica que o estrés pode ter efectos específicos segundo o sexo.

“Os mecanismos a través dos cales os factores estresantes da vida afectan á saúde cerebral de homes e mulleres son diferentes: acumulación de proteína amiloide neles e atrofia cerebral nelas”, explica Eider Arenaza-Urquijo, investigadora de ISGlobal e última autora.

Por último, as autoras atoparon que os acontecementos vitais estresantes en persoas con antecedentes de enfermidades psiquiátricas asociáronse con maiores niveis de proteínas Aβ e tau, neuroinflamación e cun menor volume de materia gris. Isto suxire que esta poboación podería ser máis susceptible para os efectos dos acontecementos vitais estresantes.

“O noso estudo reforza a idea de que o estrés podería desempeñar un papel importante no desenvolvemento da enfermidade de alzhéimer e achega probas iniciais sobre os mecanismos que subxacen a este efecto, pero necesítanse investigacións adicionais para replicar e validar os nosos achados iniciais”, engade Arenaza-Urquijo.

Referencia: Lifetime Stressful Events Associated with Alzheimer’s Pathologies, Neuroinflammation and Brain Structure in a Risk Enriched Cohort (Publicado en Annals of Neurology)