As Illas Atlánticas, ao estaren libres da contaminación luminosa na parte que se orienta cara a inmensidade do Atlántico, son un dos dous destinos Starlight de Galicia (o outro é Trevinca), que recoñecen a limpeza do ceo e a posibilidade de observar as estrelas. Son, por tanto, un lugar acaído para a observación astronómica e a fotografía nocturna. Unha delas, Sálvora, acaba de ser recoñecida como a Fotografía Astronómica Amateur do Día (AAPOD), o ‘equivalente’ afeccionado á APOD, a imaxe seleccionada cada día pola NASA. E está percorrendo o mundo, porque a AAPOD é vista por moitos miles de persoas de todo o planeta que seguen todos os días as novas fotografías da iniciativa.
O autor da imaxe é Ángel Arós, profesor de Matemáticas da Universidade da Coruña e socio da Agrupación Astronómica Coruñesa Ío, e fíxoa en agosto de 2018 no marco dunha expedición científica dirixida por Salva Bará, profesor de Física da USC e experto en contaminación luminosa, para medir a calidade do ceo na illa, como parte dos controis precisos para manter a categoría Starlight.
“Para min supón unha satisfacción inmensa, porque non hai nada mellor que un recoñecemento outorgado polos teus pares; son eles os que saben dos traballos, sacrificios, e dedicación que conleva a práctica astrofotográfica”, explica Ángel Arós, que recibiu a noticia oito meses despois de realizar a imaxe. O profesor da UDC subliña que a gran cantidade de fotos que se reciben cada día en iniciativas como a APOD “aumenta, queiras ou non, a honra de que sexa seleccionada”. A imaxe xa fora premiada en 2018 polo portal Ceos Galegos.
“Supón unha satisfacción, inmensa, porque non hai nada mellor que un recoñecemento outorgado polos teus pares”, destaca Ángel Arós
A historia da foto de Sálvora
Como explica Arós, a oportunidade de tomar a imaxe xurdiu nesta expedición liderada por Bará. Segundo explica o autor, “a través das fotografías pódese obter tamén moita información susceptible de ser tratada científicamente“, e tamén porque “cunha foto é máis fácil chegar ó público en xeral e divulgar o teu estudo”, subliña. Ademais, era unha oportunidade case única, porque “normalmente non está permitido pasar a noite en Sálvora”.
E entón xurdiu o momento agardado. “Un cono de luz na badía“, algo inesperado, lembra Ángel Arós. “Marte estaba en oposición á Terra neses días, polo que o seu brillo era maior do habitual, e estaba suficientemente baixo no horizonte a esas horas como para que a súa luz reflectira nas augas quedas (marea baixa) tralo dique de abrigo”.
Ao estar en oposición á Terra, Marte tiña un brillo maior do habitual, e ademais estaba baixo no horizonte
Había que aproveitalo: “Busquei un encadramento o máis bonito posible, dende o extremo do dique mirando cara o Pazo e a Serea de Sálvora, é dicir, en dirección Sur, para que saíra tamén a Vía Láctea erguéndose ‘perpendicularmente’ ós penedos no horizonte. Axustei os parámetros da cámara para maximizar o rendemento da foto sen que as estrelas deixaran traza e fixen una ducia de disparos para compoñer con eles un mosaico”, lembra Ángel Arós.
Pero aínda viría algo que faría a foto aínda máis fermosa, grazas á época do ano na que se tomou a imaxe. “Na composición final tiven a sorte de que quedaran marcadas dúas perseidas (estabamos preto do seu máximo) e a Vía Láctea deixou tamén reflexo sobre a badía”, destaca o fotógrafo.
A imaxe quedou completada por outras fontes de luz: “no estremo esquerdo, os tons alaranxados da contaminación luminosa que vén do continente; no estremo dereito os tonos verdosos que delatan o airglow, ou luminiscencia nocturna, un fenómeno que ten que ver coa reestruturación das moléculas da atmosfera ionizadas pola luz solar durante o día; e no centro o resplandor azulado que provén do faro da illa, situado ó sur da mesma”. Son, segundo explica, “unha morea de fontes de luz diferentes, que corresponden a fenómenos físicos moi variados (rozamento, química, óptica…)”.
O autor
Aínda que leva desde 2005 facendo astrofotografía, Ángel Arós comezou a dedicarse “en serio” a partir de entrar en Ío. “É algo que me encanta; desde a fase da planificación, a execución, o procesado, a divulgación….todo ten o seu aquel. Claro que tamén ten as súas frustracións cando algo falla. Pero que afección non as ten!”. Paga a pena, segundo di, a pesar da dificultade de conciliar vida profesional e familia coa afección, “que che resta horas de sono cada vez máis preciadas”
