Galicia non está tan despoboada (por agora)

É habitual escoitarmos constantes referencias ao imparable perda de peso dos núcleos rurais de Galicia respecto ás áreas urbanas. A fenda parece cada vez maior, con moitos concellos perdendo poboación e só uns poucos gañándoa. Unha Galicia que parece que vai quedando despoboada, e unha situación con moitas implicacións, que hai que afrontar, pero que cómpre tamén poñer en perspectiva respecto do territorio que nos rodea.

A histórica dispersión á pé a feitos (case o 50% dos núcleos de poboación de España) e a algunhas crenzas que teñen gran parte de verdade. Dise, por exemplo que é case imposible trazar unha liña recta de 10 quilómetros dentro do territorio galego que non teña unha casa a menos de 500 metros (hai zonas da montaña ourensá, como Trevinca ou O Invernadoiro, no que isto non se cumpre, pero si no resto do país).

Publicidade

E así, aínda que son xa máis de 2.000 os núcleos sen ningún habitante, e aínda máis a piques de quedar sen ningún, a situación de Galicia en canto a densidade de poboación e a despoboamento está algo mellor ca outras partes da península Ibérica (mais esta, á súa vez, amosa unha densidade notablemente menor ca o resto de Europa). Aínda que esta é unha única aresta dun problema que precisa unha perspectiva desde máis frotnes, o gráfico elaborado polo proxecto Politibot, insipirado nunha iniciativa semellante realizada en Estados Unidos, axuda a comprender a situación.

Nobody lives here (Ninguén vive aquí) foi unha idea do xeógrafo Nik Freeman para amosar os lugares do país norteamericano onde non había habitantes. Utilizou a área máis pequena posible do censo para identificar máis de 11 millóns de puntos. E en 4,87 millóns deles (os de cor verde), non vivía ninguén. Unha imaxe que daría para analizar moitas das características do país:

Publicidade

"Nobody lives here", mapa realizado en 2014 por Nik Freeman. Nas zonas verdes non vive ninguén.
“Nobody lives here”, mapa realizado en 2014 por Nik Freeman. Nas zonas verdes non vive ninguén.

Politibot tomou a idea e decidiu trasladala a España. E quedou así. Gran parte do interior, agás Madrid e pequenos puntos arredor das capitais provinciais e autonómicas, aparecen en verde. E Galicia é un feito diferencial, xunto a zonas litorais de Cataluña, o Cantábrico ou Levante. A ocupación humana do territorio é moito máis notable (aínda que en retroceso), debido á herdanza da dispersión.

Adaptación do "Nobody lives here" a España. Fonte: Politibot.
Adaptación do “Nobody lives here” a España. Fonte: Politibot.

Outros traballos a nivel europeo, como o realizado en 2011 por Dan Cookson, con celas de un quilómetro de diámetro, que incorporan os datos de Portugal, remarcan a diferenza do litoral atlántico respecto ao interior. Tanto Galicia como o país luso parecen marcar un continuo, xa que as súas densidades de poboación (91 e 112 habitantes/km2, respectivamente) amosan un forte contraste coas zonas situadas ao leste, máis montañosas e, noutros casos, despoboadas, como a zona occidental de Castela e León, Extremadura e Andalucía. Aínda que non conxunto de España a densidade é maior ca en Galicia (93 hab./km2) dá a sensación que, ao haber aínda menos contraste entre grandes cidades e grandes espazos baleiros, Galicia está bastante máis poboada.

Densidade de poboación en Europa. Traballo de Dan Cookson en 2011.
Densidade de poboación en Europa. Traballo de Dan Cookson en 2011.

É, por tanto, unha breve descrición cartográfica dun problema moito máis complexo, ao que habería que engadir outros factores, pero que pode ser un bo punto de partida para o análise da situación.

1 comentario

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

Internet e redes en menores: as razóns dos especialistas galegos para a prohibición

Os expertos alertan dos riscos e consecuencias que ten para a rapazada a utilización excesiva e sen supervisión dos dispositivos móbiles

Rula, choia, paíño… Os 600 nomes de aves en galego que atoparás nesta ferramenta dixital

A RAG estrea unha plataforma para realizar procuras pola denominación, o nome científico ou a familia á que pertence cada especie

Tecnoloxía inclusiva galega: premiada unha aplicación para previr a atrofia muscular

O CITIC celebrou esta semana un encontro europeo no que tamén galardoou o deseño adaptado dunha cesta da compra para cadeira de rodas

Un estudo galego revela o papel clave dos adultos na repoboación do percebe

O 90% dos ocos deixados nas rochas polos mariscadores inician a súa recuperación en menos de seis meses cando se deixan grandes exemplares