O anuncio do Nobel de Química 2019 xerou unha gran alegría en Galicia. Cando saíu o nome de John B. Goodenough (Jena-Alemania, 1922), no departamento de Electromagnetismo da Universidade de Santiago de Compostela houbo aplausos. O que é o premio Nobel máis vello da historia, superando por un ano a Arthur Ashkin, é doutor honoris causa pola institución compostelá e ten colaborado estreitamente con científicos como Jorge Mira e José Rivas. Ademais, no seu laboratorio traballaron como investigadores posdoutorais María Antonia Señarís, hoxe profesora da Universidade da Coruña, e Francisco Rivadulla, investigador do CiQUS de Santiago que obtivo en 2016 unha bolsa Starting Grant do ERC.
“Levabamos moitos anos esperando isto. O ano pasado confiabamos en que llo deran, e xa pensamos que este momento nunca chegaría, porque xa é bastante maior”, conta Jorge Mira, catedrático de Electromagnetismo da USC.
Tremenda alegría en nuestro grupo de la @Fisica_USC @UniversidadeUSC: ¡el Profesor John B. Goodenough, con el que hemos colaborado, consigue, a sus 97 años, el @NobelPrize de química 2019 por el invento de las baterías de litio!@GC_GCiencia @RSEQ @RSEF_ESP @red_cofis pic.twitter.com/GUb2C72RGm
— Jorge Mira (@JorgeMiraUSC) October 9, 2019
O propio Mira compartía esta mañá, ao coñecer a noticia, unha fotografía xunto a Goodenough e José Rivas Rey durante unha visita a Santiago do Nobel de Química 2019. “Por fin podo dicir que teño artigos xunto a un Nobel”, di Mira. Explica que un dos traballos, por exemplo, baséase no achado dun material, “co que xa traballara Pierre Curie, e que tiña unhas propiedades sorprendentes a partir de cambios na resistencia eléctrica”. Son varios os textos nos que Mira, xunto a María Antonia Señarís, Francisco Rivadulla ou José Rivas, colaborou co galardoado, como os publicados en Europhysics Letters (1999), Physical Review B (1999) ou Physical Review Letters (2003).
Na foto coa que Mira celebrou o Nobel aparece tamén o profesor José Rivas, que esta mañá tamén se amosaba moi satisfeito coa noticia. “É un Nobel moi agardado e tremendamente merecido. Ademais dun científico extraordinario, eu diría que é un sabio; un home moi culto, e que racha coas fronteiras do coñecemento”, expuxo Rivas.
O catedrático da USC subliña tamén a gran capacidade de traballo que Goodenough conserva con 97 anos. “Sigo mantendo correspondencia con el, e seguimos falando dos nosos traballos. Hai apenas dous anos, con 95, aínda rexistrou unha patente que foi moi importante para a Universidade de Texas, onde segue acudindo a traballar”. Rivas destacou tamén que mañá participará en Braga nun congreso no que está previsto que o científico estadounidense interveña a través dun vídeo.
En 2002, a Universidade de Santiago de Compostela recoñeceu a Goodenough como doutor honoris causa. Foi o propio José Rivas o que actuou como padriño no acto. A relación entre o departamento de Física Aplicada e o científico hoxe galardoado iniciouse en 1989, e centrouse no eido dos materiais magnéticos. Daquela, segundo recollía o xornal da USC, o seu nome xa soaba para o Nobel. No seu discurso, Goodenough fixo referencia aos bolseiros Fullbright que traballaron con el, María Antonia Señarís Rodríguez e Francisco Rivadulla.
Froito destas colaboracións, xurdiron algúns artigos nos que Goodenough comparte autoría con científicos galegos, como o publicado en 2010 en Nature Materials, xunto aos propios Rivas e Rivadulla, Manuel Bañobre, Camilo X. Quintela, Alberto Piñeiro, Arturo López Quintela ou Daniel Baldomir, ou outro en Chemistry & Materials en 2005. Ademais, ten impartido varios cursos e clases maxistrais en Santiago.