Desde o comezo da pandemia da Covid-19, a ciencia abordou desde todas as frontes da investigación camiños para axudar a superar a crise. E o estudo das augas residuais, como lugar a onde van a parar os refugallos que xera o organismo humano, tamén pode valer de moito. En Galicia son varios os grupos de investigación que levan tempo estudando como detectar o SARS-CoV-2 nas estacións de depuración. Un deles, na EDAR de Bens (A Coruña), xa confirmou hai semanas a presenza do coronavirus. E agora, unha investigación publicada nun artigo preprint (pendente de revisión) por investigadores da USC, Viaqua e o Sergas, abre o camiño para optimizar a detección do virus nas estacións de depuración de augas. As análises, realizadas na depuradora de Ourense, entre o 6 e o 21 de abril, constatan que a parte sólida dos residuos que chega ás depuradoras é máis acaída para confirmar a presenza do virus, xa que as partículas virais poden quedar retidas nela e non pasar á auga.
“A idea básica da que partiamos é que as partículas do virus, ao ser excretadas polas feces, están asociadas ao material sólido que chega as depuradoras. Ademais, queriamos garantir que as depuradoras resultan seguras para eliminar o material vírico antes de finalizar o proceso”, explica Juan Lema Rodicio, catedrático de Enxeñaría Química da USC, membro da agrupación estatéxica Cretus e autor principal da investigación.
A partir destes dous obxectivos, o equipo da USC analizou as mostras coa colaboración da empresa Viaqua e o servizo de Microbioloxía do Chuvi, onde se estudaron a través da técnica PCR para confirmar a presenza de ARN do SARS-CoV-2. E constatouse que a liña de lodos primarios, antes de ser sometida aos tratamentos térmicos de depuración, era o lugar de maior presenza do virus. Do mesmo xeito, confirmaron que os efluentes saían do proceso xa libres da carga viral e a posible capacidade infectiva.
Medir a concentración diaria
Tal e como explica Lema, a posibilidade de analizar de forma máis detallada a carga viral na liña de lodos axuda a afinar a medición da presenza do coronavirus na poboación que verte as súas augas á rede de tratamento. “Todo o material xenético quedaría retido na liña sólida, o que nos dá a posibilidade de cuantificar a carga viral acumulada durante un día e poder estudar a evolución diaria. Grazas a isto podemos anticiparnos en caso de que haxa rebrotes”, engade o catedrático da USC.
O equipo encargado desta análise segue traballando no método para estendelo, coa colaboración de Augas de Galicia e as empresas concesionarias, ás depuradoras de Vigo, Ourense, Sanxenxo, Ribeira e Viveiro, aínda que é posible que se amplíe a máis vilas e cidades. Na investigación realizada en Ourense tamén participaron, ademais de Lema, Benito Regueiro, Lucía Martínez e Francisco Vasallo, do Sergas, Santiago Rodríguez, de Viaqua, e Sabela Balboa e Miguel Mauricio, da USC.
Ademais, a Xunta de Galicia está a impulsar outro programa de detección e modelización coa Universidade de Vigo e o CSIC, ademais de Augas de Galicia e as empresas que prestan o servizo, en tres estacións depuradoras que son xestionadas directamente pola Xunta: as depuradoras de Baiona, Nigrán e Cambados. Neste caso, a toma de mostras centrarase, principalmente, no punto de vertido ao dominio público hidráulico.
Referencia: The fate of SARS-CoV-2 in wastewater treatment plants points out the sludge line as a suitable spot for incidence monitoring (Publicado no repositorio medRxiv)