Únete á nosa canle de Whatsapp
Tendemos a pensar que se alguén está deprimido, sentirase triste ou decaído a maior parte do tempo. Pero o que moitos non saben é que estes non son os únicos síntomas da depresión. Outro síntoma común que ás veces se pasa por alto é a sensación de que as cousas que antes nos gustaban xa non nos resultan interesantes ou pracenteiras.
Coñecido como anhedonia, este síntoma está presente en ata o 75% dos adultos e mozos con depresión. Pero a pesar do común que é este síntoma, segue sendo un dos máis difíciles de tratar e manexar.
Perda de pracer
A anhedonia defínese como a redución do interese ou o pracer en todas —ou case todas— as actividades que unha persoa gozaba previamente. Se unha persoa experimenta anhedonia durante un período prolongado (polo menos dúas semanas seguidas), pódeselle diagnosticar depresión, aínda que non senta triste nin decaída.
Aínda que se asocia principalmente á depresión, a anhedonia tamén pode ser un síntoma doutros trastornos, como a esquizofrenia, a ansiedade e a enfermidade de párkinson.
Nas entrevistas en profundidade que os meus colegas e eu realizamos a mozos sobre a depresión, moitos describiron a anhedonia non só como unha perda de alegría, senón tamén como unha menor motivación para facer cousas. Para algúns, esta falta de motivación só estaba relacionada con cousas concretas, como ir ao colexio ou ver aos amigos. Pero para outros era máis grave e sentían que non querían facer nada en absoluto, nin sequera vivir.
Pero a pesar do preocupante que pode ser a anhedonia, non adoita ser o obxectivo principal do tratamento da depresión.
Recoméndase que os casos de depresión leve se traten con terapia falada. Ás persoas con casos máis moderados ou graves de depresión pódenselles receitar antidepresivos. Aínda que todos estes tratamentos pretenden axudar os pacientes para afrontar e superar os síntomas, máis da metade das persoas con depresión non responden ao primeiro tratamento recomendado. Mesmo despois de cambiar de tratamento, aproximadamente o 30% dos pacientes seguen experimentando síntomas.
Argumentouse que un dos motivos destas baixas taxas de resposta pode ser que as técnicas de tratamento actuais non abordan adecuadamente a anhedonia. As investigacións tamén demostran que ter anhedonia predí recaídas crónicas da depresión. Mesmo é posible que algúns tratamentos antidepresivos empeoren a anhedonia.
Sen ganas de nada, nin de facer terapia sequera
A que se debe isto? Unha posibilidade é que o erro resida en que os tratamentos estándar actuais céntranse principalmente en tratar o estado de ánimo depresivo e os procesos cerebrais que sustentan o baixo estado de ánimo, pero non a anhedonia. Por exemplo, o obxectivo principal das terapias de conversación, como a terapia cognitivo-condutual, é reducir o pensamento negativo dos pacientes. Os antidepresivos máis comúns tamén actúan principalmente sobre a serotonina, que se cre que sustenta en parte a forma en que o cerebro procesa a información negativa.
Pero como a anhedonia reduce a alegría de vivir, tratamentos como a activación condutual (unha forma de terapia falada) poderían ser mellores para combatela. Non hai que esquecer que a activación condutual pretende axudar as persoas con depresión a dar pasos sinxelos e prácticos para volver gozar da vida. Con todo, tamén hai estudos que suxiren que a activación condutual non é mellor que os tratamentos estándar para tratar a anhedonia. Probablemente porque a propia natureza da anhedonia inclúe unha falta de motivación, o que dificulta que os pacientes participen en calquera terapia, mesmo nas formas que máis poderían beneficiarlles.
A anhedonia tamén se relacionou con mecanismos de recompensa disfuncionais no cerebro. Por iso, os tratamentos que se centran máis en mellorar a forma en que o cerebro procesa a recompensa poderían axudar a aliviala.
O malo é que o sistema de recompensa do cerebro non é nada sinxelo. En realidade implica varios subprocesos, como a anticipación, a motivación, o pracer e a aprendizaxe sobre a recompensa. Os problemas con calquera destes subprocesos poderían estar a contribuír á anhedonia. De aí a importancia de descubrir como funcionan estes subprocesos.
Centrados no procesamento da recompensa
Aínda que a anhedonia pode ser complexa, iso non significa que non haxa esperanza para quen a padece.
Por exemplo, as investigacións mostran que as terapias de conversación que se centran no procesamento da recompensa poderían axudar a reducila. Un recente estudo piloto tamén descubriu que un novo tipo de terapia conversacional chamada terapia de depresión aumentada pode funcionar mellor que a terapia cognitivo-condutual no tratamento da depresión. Isto débese a que a terapia da depresión aumentada diríxese especificamente á anhedonia facendo que os pacientes se centren tanto nas súas experiencias negativas como nas positivas.
Ademais, os antidepresivos dirixidos aos neurotransmisores implicados no sistema de recompensa (como a dopamina) poderían ser máis adecuados para os pacientes con anhedonia. De feito xa hai estudos que mostran que un deles, a ketamina, podería ser prometedor.
E aínda que pode resultar difícil atopar motivación se se experimenta anhedonia, tratar de atopar tempo para actividades ou experiencias divertidas e agradables, como un pasatempo que adoitaba gustarnos, ou mesmo un novo pasatempo, podería axudar a aliviar a anhedonia.
*Ciara McCabe é profesora de Neurociencia, Psicofarmacoloxía e Saúde Mental na Universidade de Reading.
Cláusula de divulgación: Ciara McCabe non recibe salario, nin exerce labores de consultoría, nin posúe accións, nin recibe financiamento de ningunha compañía ou organización que poida obter beneficio deste artigo, e declarou carecer de vínculos relevantes máis alá do cargo académico citado.
