Chegou o frío e, con el, a segunda onda da Covid-19. Non temos vacina e non se espera a curto prazo. Nun intento por frear os contaxios do coronavirus, entre outras medidas implantáronse restricións á mobilidade, tanto de forma perimetral (municipios e autonomías) como nos horarios, con toques de queda nocturnos que disuaden do lecer e celebracións. Será suficiente? Hai que evitar volver ao confinamento domiciliario da pasada primavera.
O coro de Washington
Un exemplo claro do risco que supoñen os interiores ocorreu no ensaio dun coro durante o mes de marzo no estado de Washington, nos Estados Unidos.
Un total de 61 membros do coro estiveron reunidos e cantando nunha sala pechada durante dúas horas e media. Un deles tiña síntomas (tose e febre) e días despois foi confirmado como caso positivo de Covid-19. Un total de 52 (87 %) infectáronse, tres requiriron hospitalización e dúas faleceron. Só se libraron nove coristas.
A casa de relixiosas de Madrid
No outro extremo, subliñando a eficacia das medidas de distanciamento social e as máscaras, está a experiencia vivida nunha ampla casa de relixiosas situada nos arredores de Madrid.
Durante o mes de marzo, as 25 mulleres conviventes esforzáronse por ventilar a casa, evitar aglomeracións en salas e no comedor, así como realizar actividades no amplo xardín da casa. Aínda que se infectaron 21 (84%), ningunha requiriu hospitalización nin houbo falecementos, a pesar de que a metade tiñan máis de 65 anos e algunhas máis de 80.
A experiencia da recente apertura de colexios vai na mesma liña. Os centros educativos que implantaron medidas de distanciamento social e uso de máscaras apenas tiveron contaxios no colexio. Pola contra, moitas evidencias suxiren que os casos positivos diagnosticados nos colexios déronse en alumnos que acudiran a reunións extraescolares sen suficientes medidas de precaución.
Cinco medidas para reducir o risco de contaxio en espazos pechados
Agora que chega o frío e ineludiblemente imos pasar a realizar actividades en espazos pechados, que medidas podemos tomar para reducir os contaxios?
- Utilizar espazos amplos mellor que salas pequenas. É o caso de naves, aulas magnas, etc. Canto maior é unha estancia, menor é a concentración de partículas víricas que se atopan no aire que respiramos.
- Ventilar as habitacións con frecuencia. A circulación de aire dilúe a densidade viral e o risco de exposición a inóculos elevados.
- Utilizar máscara en todo momento e retirala só de modo transitorio se hai que comer ou beber. Hai que levala ben posta, cubrindo nariz e boca, que é onde están os receptores que utiliza o coronavirus para infectar o corpo humano.
- Manter distancias entre persoas. Evitar estar moi próximos dificulta que os aerosois emitidos ao falar vehiculicen pingas respiratorias con virións á cara do interlocutor.
- Reducir o tempo das reunións de grupos. Canto menor é a duración dunha actividade grupal nun espazo pechado, menor é o risco de inhalar virións circulantes no aire da habitación.
Utilizar tests rápidos de antíxeno antes da reunión
Ademais das medidas mencionadas que perseguen reducir a exposición ao coronavirus, nas últimas semanas apareceu unha nova ferramenta para reducir a transmisión do coronavirus. Trátase dos test rápidos de antíxeno. A súa utilidade é extraordinaria se se utilizan de forma adecuada. Trátase de identificar a todos aqueles que, con síntomas ou sen eles, poderían ser contaxiosos nese momento. A súa exclusión dun evento nun espazo pechado reduciría drasticamente o risco de transmitir a infección aos asistentes.
Os test rápidos de antíxeno foron aprobados polas axencias reguladoras, de modo que teñen unha sensibilidade e especificidade suficientes. Serven para substituír ás PCR como probas de cribado. Teñen varias vantaxes respecto a as PCR:
- Son máis baratos. Mentres que as PCR teñen un prezo superior a 100 euros, as probas rápidas de antíxeno valen menos de 5 euros.
- Non precisan laboratorios sofisticados para a súa realización. Fanse en calquera lugar. Na farmacia, na consulta do médico, no domicilio, etc.
- O resultado está dispoñible en menos de 15 minutos, mentres que a PCR precisa varias horas e, moi a miúdo, o resultado non se dá ata o día ou os días seguintes.
- Son fáciles de interpretar e non requiren persoal especializado, como o que debe informar a PCR. O resultado do antíxeno do Covid-19 recoñécese cunha banda nunha tira de plástico, como un test de embarazo.
- Reflicten mellor a fase de contaxiosidade, porque o antíxeno recoñece replicación viral activa, mentres que a PCR identifica fragmentos do xenoma do coronavirus, mesmo cando este xa deixou de ser contaxioso. De feito, a PCR pode manterse positiva durante ata cinco semanas despois de resolverse a infección. Para entón xa non hai risco de contaxio, un período que non dura máis de 7-10 días.
Para maximizar a eficacia das probas rápidas de antíxeno, son necesarias varias melloras:
- Deben poder realizarse con saliva en lugar de precisar unha mostra recollida na orofarinxe. Aínda que isto último é menos molesto cá toma de exsudado nasal das PCR, unha toma de saliva é moito máis sinxela.
- Deben estar dispoñibles en paquetes de 25 a 100 tests para a venda ao público xeral en farmacias, como as probas de embarazo. Por suposto, haberá que recomendar que se consulte ao médico en caso de positividade.
Con todo o anterior, a perspectiva dunhas festas do Nadal coa familia albíscase como posible, sen risco de coronavirus. Pero é necesaria a responsabilidade de todos para vivir as medidas comentadas.
* Vicente Soriano é profesor na Facultade de Ciencias da Saúde e o Centro Médico da UNIR-Universidad Internacional de La Rioja.
Cláusula de divulgación: o autor non recibe salario, nin exerce labores de consultoría, nin posúe accións, nin recibe financiamento de ningunha compañía ou organización que poida obter beneficio deste artigo, e declara carecer de vínculos relevantes alén do cargo académico citado.
