Únete á nosa canle de Whatsapp
No Acordo de París, os países comprometéronse a tentar limitar o aumento de temperatura a 1,5 ℃ por encima dos niveis preindustriais. Con todo, aínda que cumprisen as súas promesas para reducir as emisións, o certo é que aínda veremos un incremento de ao redor de 2,7℃. Así, non é de estrañar que case dous terzos dos científicos que forman parte do Grupo Intergobernamental de Expertos sobre o Cambio Climático (IPCC, polas súas siglas en inglés) afirmasen nunha enquisa da revista Nature que se espera unha subida das temperaturas de 3℃ ou máis.
Nesta situación, como de diferentes serían os impactos do cambio climático cun incremento da temperatura de 3 ℃ en comparación cun de 1,5 ℃?
De entrada, é importante destacar que, aínda cando os efectos negativos crecen en consonancia coa temperatura, os impactos climáticos de 3℃ serían máis do dobre dos que sufririamos con 1,5℃ máis. Isto débese a que xa estamos ao redor de 1℃ por encima dos niveis preindustriais, polo que os impactos fronte a unha subida de 3℃ serían en realidade máis de catro veces os de 1,5℃ (un aumento en diante de 2℃ fronte a 0,5℃).
Con todo, na práctica, os impactos non aumentan de forma lineal coa temperatura. Nalgúns casos, o aumento acelérase a medida que sobe a temperatura, polo que os impactos de 3℃ poden ser máis de catro veces os impactos de 1,5℃. No caso máis extremo, o sistema climático podería alcanzar un punto de inflexión que conduciría ao planeta a un cambio substancial.
Fai un par de anos, uns compañeiros publicamos unha investigación sobre os impactos do cambio climático en función dos diferentes niveis do aumento da temperatura mundial. Atopamos que a probabilidade media anual en todo o mundo de sufrir unha gran onda de calor aumenta desde un 5% no período de 1981-2010 a un 30% con 1,5℃ máis, e ata un 80% no caso de 3℃.
Doutra banda, a posibilidade media de vivir unha inundación nos ríos, que actualmente se sitúa nun 2% dos anos, aumenta a 2,4% cunha subida de 1,5℃ e duplícase ata alcanzar o 4% a 3℃ máis. Cun aumento da temperatura de 1,5℃, a proporción de períodos de seca case se multiplica por dous. E a 3℃ máis, esta cifra chega a ser máis do triplo (todo isto son medias mundiais ponderadas de acordo coa distribución da poboación ou das terras de cultivo. Aquí podes coñecer máis detalles).
Por suposto, existe certa incerteza con relación a estes datos, tal e como se reflicte nas gráficas de arriba, nas que se observa que o abano de posibles resultados amplíase a medida que aumentan as temperaturas.
Tamén se aprecia gran variabilidade no mundo, que tamén crece coa subida das temperaturas, o que aumenta as disparidades xeográficas do impacto. O risco de inundación dos ríos incrementaríase de forma especialmente rápida no sur de Asia, por exemplo, mentres que o risco de seca crece en gran parte do continente africano a un ritmo moito máis veloz que a media mundial.
A diferenza entre un quecemento de 1,5℃ e outro de 3℃ pode ser brutal mesmo en lugares como o Reino Unido, onde os impactos do cambio climático serán relativamente menos desoladores que noutros recunchos do globo.
Nun estudo publicado recentemente, un grupo de colegas e eu descubrimos que en Inglaterra a posibilidade media anual dunha onda de calor, tal e como é definida polo Servizo Meteorolóxico Nacional do Reino Unido, pasa de aproximadamente un 40% actualmente a ao redor dun 65% cun quecemento de 1,5℃ e supera o 90% no caso de que a temperatura do planeta aumente 3℃. Precisamente tamén a 3℃ máis, a probabilidade de experimentar polo menos un día ao ano de alto estrés térmico por calor tórnase superior ao 50%.
A proporción media de períodos de seca aumenta a un ritmo similar á media mundial. As probabilidades do que actualmente se considera unha inundación en dez anos crecen no noroeste de Inglaterra desde un 10% ao ano a día de hoxe ata un 12% a 1,5℃ máis e un 16% a unha temperatura de 3℃ por riba da actual.
Nunha escala global, obsérvase unha variabilidade significativa en termos de impacto en todo o Reino Unido: sobre todo na zona sur e este do país, aumentan os riscos relacionados coas altas temperaturas extremas e as secas, mentres que cara ao norte e o oeste increméntanse os riscos por inundacións. Unha vez máis, a todos invádennos moitas dúbidas respecto a estes cálculos, pero vese claramente a diferenza entre os impactos segundo os distintos niveis de quecemento.
As gráficas que se inclúen neste artigo móstrannos o impacto do cambio climático nas probabilidades ou na ocorrencia de fenómenos meteorolóxicos. As consecuencias reais para as persoas dependerán de como afecten estes impactos físicos directos (secas, ondas de calor, subidas do nivel do mar) aos medios de subsistencia, a saúde e as interaccións entre os distintos elementos da economía.
A nosa experiencia durante a Covid-19 dinos que o que de entrada parecen perturbacións iniciais relativamente modestas nun sistema poden provocar un efecto fervenza imprevisto, e isto mesmo pode suceder co cambio climático. Se a relación entre as subidas de temperatura e os impactos físicos como o desxeo dos glaciares e o clima extremo a miúdo non é lineal, entón a relación entre os aumentos de temperatura e o seu efecto sobre as persoas, sociedades e economías é moi posible que sexa moito menos lineal aínda. En conxunto, todo isto significa que un mundo con 3℃ máis será moito peor que un con 1,5℃ máis.
