Venres 29 Marzo 2024

As vacinas evitaron 3.500 mortes en residencias só no primeiro trimestre de 2021

* Un artigo de Susana Monge, Carmen Olmedo, Clara Mazagatos, Amparo Larrauri, María José Sierra, Aurora Limia, investigadoras do Ministerio de Sanidad e o Centro Nacional de Epidemioloxía.

As residencias de maiores estiveron moi afectadas pola Covid-19 desde o inicio da pandemia. Ao elevado número de casos e de brotes súmase que os pacientes son especialmente vulnerables pola súa idade, polas patoloxías que padecen ou pola súa situación de fraxilidade. Como consecuencia, unha de cada cinco persoas residentes en centros de maiores que se infectaron co SARS-CoV-2 faleceron. Por todo iso, as residencias foron o primeiro lugar priorizado para o inicio da vacinación en España.

Publicidade

O 27 de decembro de 2020 administrouse a primeira vacina en residencias de maiores. Para primeiros de abril xa se vacinou ao 99% de residentes cunha dose e ao 93% coa pauta completa de dúas doses. A alta aceptación da vacinación, tanto entre as persoas residentes como entre unha maioría das traballadoras, supuxo un éxito para o programa de vacinación.

Impacto moi positivo das vacinas nas residencias

Os estudos realizados desde o Ministerio de Sanidade e desde o Centro Nacional de Epidemioloxía do Instituto de Saúde Carlos III coinciden en destacar o elevado impacto positivo (ver PDF) da vacinación nas residencias.

As análises realizadas permiten facer estimacións de cantos casos habería se as persoas non se vacinasen, tendo en conta as súas características e a incidencia que había en cada momento. Isto fai posible estimar cantos casos evitou a vacinación e a súa proporción en relación ao total.

Só coa primeira dose, os casos reducíronse á metade

Os beneficios da vacinación obsérvanse xa desde a primeira dose, coa que se logrou evitar un de cada dous casos de Covid-19. É dicir, xa con só unha dose redúcese á metade a probabilidade de ter Covid-19.

As vacinas evitaron infeccións

Para as persoas completamente vacinadas coa segunda dose o efecto é aínda maior: evítanse entre o 82% e o 88% de todos os casos que se produciron se as persoas non se vacinaron. Este resultado é moi positivo. As persoas de maior idade non foran incluídas nos ensaios clínicos, polo que era posible que a súa resposta á vacina fose menor e non estivesen adecuadamente protexidas.

Os resultados, pola contra, confirman que a vacinación foi moi eficaz para evitar infeccións, tanto sintomáticas como asintomáticas. Nos infectados, a vacina, ademais, protexe fronte á gravidade da enfermidade e evitou o 71% das hospitalizacións e o 82% das defuncións.

A vacina evitou o 71 % das hospitalizacións e o 82 % das defuncións

En número de casos, isto tradúcese en evitar polo menos 17.000 casos e 3.500 falecementos no primeiros tres meses do programa de vacinación fronte á Covid-19, e isto tendo en conta que durante as primeiras semanas só algunhas persoas recibiran unha dose.

Tamén confiren protección indirecta

A estes beneficios súmase a protección indirecta a quen non están vacinados pero viven en residencias onde a inmensa maioría de residentes e traballadores si o están. Aínda que non se demostrou de forma directa que a vacinación diminúa o risco de transmisión do virus, hai estudos que atoparon que as persoas que teñen Covid-19 a pesar de ser vacinadas teñen menor cantidade de virus, o que podería reducir a súa capacidade de transmitilo.

Nas residencias de maiores en España tamén se observou que o risco de infectarse co SARS-CoV-2 tamén foi menor nos residentes que non se vacinaron, de forma moi parecida aos vacinados, seguramente grazas a esa protección indirecta.

Outra evidencia indirecta de que a vacina diminúe o risco de transmisión nesta poboación é que, como se dixo, demostrou ser moi efectiva tamén para previr a infección asintomática, é dicir, os casos realmente infectados polo virus que non chegaron a presentar síntomas.

Extrapolable á poboación xeral?

O éxito do programa de vacinación en residencias de maiores débese, sobre todo, á súa gran aceptación e á alta cobertura lograda. Estes factores fan posible que para o efecto protector da vacina en cada persoa se engada ao efecto protector indirecto, pola vacinación da contorna, o que multiplica os beneficios.

Aínda non se sabe canto dura a protección, nin se será necesario dar dose de reforzo

É difícil que na poboación xeral se poidan acadar coberturas parecidas. Ademais, é unha poboación moito máis móbil, con maior cantidade e variedade de contactos con outras persoas, diferentes grupos de idade, etc. Por iso o impacto total da vacinación podería ser diferente. É necesario seguir estudando os efectos da vacina nos diferentes grupos de poboación.

Quedan outras preguntas por responder, como a duración da protección e se fará falta ou non dar dose de vacinas de reforzo. Será necesario facer análise en serie para ver se o efecto tan positivo proporcionado pola vacinación se mantén co tempo.

Abrir as residencias, con precaución

A alta protección que confire a vacina fai que, aos poucos, as residencias poidan ir volvendo permitir as saídas e as visitas aos residentes, algo fundamental para o seu benestar. Con todo, a protección da vacina non é do 100%. Continuáronse rexistrando algúns casos e brotes en residencias de maiores a pesar da vacinación.

É fundamental que os esforzos de vacinación continúen, por exemplo, coas novas incorporacións de persoal ou traballadores que non se vacinaron previamente. Ademais, como os residentes son unha poboación moi vulnerable, recoméndase que se manteñan as medidas de prevención e que, nas saídas e visitas, sigan presentes as precaucións mentres aínda exista unha circulación importante de Covid-19 na poboación.


* Susana Monge, Carmen Olmedo, María José Sierra y Aurora Limia están adscritas a la Dirección General de Salud Pública del Ministerio de Sanidad; Clara Mazagatos y Amparo Larrauri trabajan en el Centro Nacional de Epidemiología – CIBERESP Instituto de Salud Carlos III.

Este artigo forma parte da iniciativa Voces Expertas, unha sección de divulgación coordinada pola Axencia SINC na páxina web da estratexia de vacinación contra a Covid-19 do Goberno de España (vacunacovid.gob.es).

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

Galicia rexistra un gran exceso de mortalidade sen unha causa clara

Os expertos aducen que pode haber varios factores detrás, como o impacto da covid, o illamento social e as altas temperaturas

Non todas as catarreiras son Covid-19: algúns dos virus máis habituais no inverno

O levantamento das restricións provoca que volvan circular virus propios das estacións frías, que supoñen un reto anual para a saúde pública

Máis de 1.500 sanitarios contaxiáronse en Galicia da Covid-19

Un informe do Centro Nacional de Epidemioloxía expón que as infeccións en persoal sanitario supuxeron arredor dun 16% do total dos casos galegos