Un novo estudo realizado en Suecia e publicado na revista BMJ conclúe que a covid-19 é un factor de risco á hora de desenvolver trombose venosa, embolia pulmonar e hemorraxia. Os riscos foron maiores nos pacientes con covid-19 máis grave e durante a primeira onda da pandemia, en comparación coa segunda e a terceira. Segundo os investigadores, isto podería explicarse grazas ás melloras no tratamento e a vacinación.
Os resultados poderían repercutir nas recomendacións sobre as estratexias de diagnóstico e profilaxe do tromboembolismo venoso despois de contraer o virus. A este respecto, a cardióloga Inmaculada Roldán Rabadán do Grupo de Trombose Cardiovascular e da Sociedad Española de Cardiología afirma “que é un traballo moi importante, no que o número tan alto de pacientes analizado suple case o inconveniente de non ser un estudo aleatorizado”. E engade que é “moi relevante de cara ao manexo da enfermidade no futuro”.
O estudo
Para realizar o informe, o equipo investigador empregou rexistros nacionais de Suecia, nos que identificou a 1.057.174 persoas que deron positivo en SARS-CoV-2 entre o 1 de febreiro de 2020 e o 25 de maio de 2021, emparellados por idade, sexo e condado de residencia con máis de catro millóns de participantes de control. A idade media foi de 40,2 anos. Os resultados sinalan que o risco absoluto entre os pacientes con covid-19 foi do 0,039% para a trombose venosa profunda, do 0,17% para a embolia pulmonar e do 0,101% para a hemorraxia.
Máis de 1.700 participantes tiveron un primeiro evento de trombose venosa profunda
“Os resultados confirman algo que xa intuiamos. Demostran que a covid-19 aumenta o risco de trombose venosa e detecta que 70 días despois da covid grave é moi superior o risco de padecela”, indica Rabadán para o Science Media Centre (SCM). Durante o período da serie de casos autocontrolada, 1.761 participantes tiveron un primeiro evento de trombose venosa profunda. A razón da taxa de incidencia durante os 1 a 90 días posteriores á covid aumentou en xeral coa idade, mentres que o sexo non pareceu ter un efecto significativo.
Embolia pulmonar e hemorraxia
Segundo Rabadán, “os autores estudaron tamén o risco de padecer embolia pulmonar, e detectan que é moito maior mesmo seis meses despois de superar a covid-19 grave. Obsérvase que o embolismo pulmonar é moi importante e non está relacionado directamente coa trombose venosa”. No caso da embolia pulmonar, o sexo si foi significativo, pois os cocientes de taxas de incidencia foron maiores nos homes que nas mulleres durante os tres primeiros meses despois da covid-19, e máis altos no grupo de idade de 50-70 anos.
O tratamento anticoagulante a longo prazo resultou ser protector contra a embolia pulmonar
A maiores, aínda que os cocientes de taxas de incidencia para a embolia pulmonar foron máis altos durante a primeira onda en Suecia; logo da fase aguda os cocientes de taxas de incidencia foron máis altas na terceira onda en comparación coa primeira. O risco de embolia pulmonar aumentou máis nos pacientes con covid-19 máis grave e incrementouse substancialmente nos pacientes ingresados no hospital e nos ingresados nunha unidade de coidados intensivos (aumento de aproximadamente 140 veces e 290 veces, respectivamente). Neste sentido, tratamento anticoagulante a longo prazo resultou ser protector contra a embolia pulmonar.
“O terceiro efecto estudado é o sangrado, e de novo detéctase un risco máis alto despois de covid-19 grave ou ingreso en UCI”, indica Rabadán. Durante o período da serie de casos autocontrolados, 7.927 participantes tiveron un primeiro evento de sangrado. Os cocientes de incidencia foron máis altos nos homes que nas mulleres durante os dous primeiros meses despois da covid-19, co aumento da idade e durante a primeira onda pandémica en comparación coa segunda e a terceira.
Debate
Para Rabadán, o estudo ofrece “un resultado que pon de manifesto o beneficio da tromboprofilaxis anticoagulante nos pacientes con covid, aínda que non se estima canto tempo despois de padecer a enfermidade na fase aguda hai que manter devandito tratamento”. Unha conclusión coa que o estatístico e médico da Universitat Politècnica de Catalunya – BarcelonaTech (UPC) Erik Cobo, non está de acordo. “Rematan recomendando tromboprofilaxis coma se se desprendese do seu estudo, aínda que non a estudaron. Trátase dun desexo, non dun resultado; pero non o avisan”, declara a SMC.
Erik Cobo, médico e estatístico:”Hai que ter sempre coidado cos estudos observacionais coma este, pois atorden coa cantidade sen ter en conta a calidade”
Cobo advirte que “hai que ter sempre coidado cos estudos observacionais coma este, pois atorden coa cantidade sen ter en conta a calidade”. Entre os seus argumentos, destaca que “non se discuten as debilidades do método nin as diferentes interpretacións, así como que aparecen uns números irreais, con cocientes de 30 a 50. Un risco 50 veces maior supera ao do tabaco, o cal é difícil de crer”.
Referencia: Risks of deep vein thrombosis, pulmonary embolism, and bleeding after covid-19: nationwide self-controlled cases series and matched cohort study (Publicado en BMJ).
