Desde abril de 2015, despois de moito tempo de reivindicacións por parte dos pacientes, o Plan Nacional de Hepatite C permitiu acceder de forma gratuíta aos antivirais que anteriormente tiñan un custo moi elevado. Seis anos despois, esta acción xa está a repercutir de forma “moi favorable” na redución da mortalidade, segundo un estudo publicado por científicos da Escola Nacional de Sanidade do Instituto de Salud Carlos III (ISCIII). Os autores do estudo apuntan a que estes datos reforzan a idea de que “a erradicación do virus da hepatite C está no horizonte”.
O traballo que publica a revista Hepatology destaca unha importante aceleración na tendencia descendente dos falecementos por hepatite C, pasando dun descenso de 3,2% anual no período 2001-2014 a un 18,4% entre 2015 e 2018. Ademais, o descenso nos falecementos por outras causas relacionadas coa hepatite C, como o hepatocarcinoma e o VIH, tamén se acelerou. En cambio, a mortalidade por cirrose continuou descendendo ao mesmo ritmo, e a mortalidade por outras causas non relacionadas coa hepatite C minorou o seu descenso no mesmo período de tempo.
Un punto de inflexión contra a hepatite C
A infección por hepatite C continúa sendo unha causa importante de morbilidade e mortalidade hepática en moitos países. Sen tratamento adecuado, entre un 75 e un 85% destas infeccións evolucionan a hepatites crónicas, das que á súa vez un 10-20% xeran cirrose hepática ou hepatocarcinoma, o que eleva considerablemente o risco de mortalidade prematura.
Ata a chegada da segunda xeración de antivirais de acción directa en 2014, os esforzos para reducir a carga de enfermidade por hepatite C foran pouco efectivos, pero estes novos antivirais cambiaron de forma radical o panorama, xa que supoñían un tratamento curto, sinxelo e ben tolerado polos pacientes. Máis do 95% das persoas con hepatite C tratadas con estes novo antivirais mostran niveis indetectables en sangue do ARN do virus, o que supón un aumento moi significativo nos niveis de curación da enfermidade.
A aparición destes antivirais altamente eficaces derivou no desenvolvemento e publicación do Plan Nacional de hepatite C en abril de 2015 para promover un diagnóstico e tratamento adecuados, xa que a hepatite C converteuse na principal causa infecciosa de carga de morbilidade en España na década 2000-2009. Con todo, ata a data, a evidencia sobre o efecto dos novos tratamentos na redución de mortalidade relacionada con hepatite C era limitada.
Esta nova xeración de tratamentos mellorou de forma moi significativa as curacións entre os pacientes, tamén os incluídos en grupos de moi alto risco, como os consumidores de drogas inxectables. Estes fármacos, xunto cos novos métodos de cribado, levaron ao lanzamento de novos obxectivos, moito máis ambiciosos: a OMS confía en que en 2030 se reduzan as novas infeccións nun 90% e que as mortes diminúan nun 65%.
Os resultados do estudo agora publicado poñen de manifesto a vantaxe de contar cunha estratexia nacional que permitiu o acceso universal e sostible ao tratamento gratuíto con fármacos de alto custo, e consolidan as opcións a medio-longo prazo de erradicación da hepatite C en España, un obxectivo que aínda debe superar retos pendentes como o manexo e extensión de posibles cribados, o acceso global a tratamentos e unha atención especial a poboacións marxinais e de risco.
O traballo está asinado por Julieta Politi, Juan Miguel Guerras, Marta Donat, María Jose Belza e Gregorio Barrio, todos eles investigadores do ISCIII, xunto a Elena Ronda, da Universidad de Alicante, e Enrique Regidor, da Universidad Complutense de Madrid.
Referencia: Favorable impact in Hepatitis C related mortality following free-access to direct-acting antivirals in Spain (Publicado en Hepatology).
