Alá no alto, no Monte do Castelo, escóndese unha historia. Chíos dunha vida pasada que quixo gorecerse baixo a terra. Pero que devece por saír á luz. Así é que no concello de Vilar de Barrio acaban de atopar un novo xacemento arqueolóxico. Tralas sondaxes realizadas pola cooperativa Xeitura, encontráronse restos dunha muralla e vivendas con máis de 2.000 anos de antigüidade. Os novos achados confirman unha zona cunha extensión superior ás 15 hectáreas, o que obriga a ampliar a área de protección no Catálogo de Patrimonio Cultural de Galicia. Segundo apuntan, este descubrimento de construcións e recintos non ten “paralelos en toda Galicia”.
Rede comercial co Mediterráneo
“Os nosos traballos centráronse en dúas partes claramente diferenciadas. A primeira delas correspondente á parte máis elevada do monte, onde localizamos parte dunha muralla ciclópea e cabanas circulares tipicamente castrexas. E por outra banda, aos pés mesmo deste castro, onde emerxe outro recinto monumental delimitado por un pequeno valado”, apunta o arqueólogo director da intervención, Martiño Xosé Vázquez. Amais disto, atopáronse materiais que poderían certificar a integración deste poboado nunha rede comercial co Mediterráneo durante a época romana. Por outro lado, esta zona tamén atraeu a atención dos investigadores Rebeca Blanco Rotea e Joâo Fonte, das universidades de Santiago de Compostela e Exeter (UK) respectivamente.
“No ano 2018 realizamos unha prospección con técnicas xeoespaciais na contorna da hoxe extinta Lagoa da Antela e observamos que arredor do castro existía unha delimitación que parecía non ter que ver con este. A visita posterior ao lugar e as escavacións arqueolóxicas confirman agora a existencia dese recinto e todo un complexo sistema de construcións en materiais perecedoiros. Conxunto sen paralelos en Galicia que podería sacar á luz unha ocupación do sitio en época tardía e medieval”, afirma Rebeca Blanco Rotea.
Un xacemento excepcional
Segundo indican dende a investigación, Vilar de Barrio contaría cun dos xacementos arqueolóxicos máis excepcionais de toda Galicia se as anteriores hipóteses se chegan a confirmar. Sería un lugar rechamante pola monumentalidade e pola localización, posto que estaría dominando os vales da Limia e Maceda. Así mesmo, sería salientable pola súa antigüidade e longa historia. De feito, os investigadores están a analizar agora a posibilidade de que o lugar estivera habitado tamén na época medieval.
Precisamente co obxectivo de datar esas singulares estruturas, Jorge Sanjurjo do Grupo de Patrimonio Cultural e Xeolóxico da Universidade da Coruña, recollía esta semana abundantes mostras no lugar para obter a súa cronoloxía mediante o método da Luminiscencia Ópticamente Estimulada (OSL, polas súas siglas en inglés). Finalmente, cabe indicar que estes traballos están promovidos polo Concello e financiados pola Deputación de Ourense.
