Existen diversas opcións viables e eficaces para reducir as emisións de gases de efecto invernadoiro e adaptarse ao cambio climático provocado polo ser humano, as cales están dispoñibles na actualidade, segundo o último informe do Grupo Intergobernamental de Expertos sobre o Cambio Climático (IPCC) publicado este luns. “A incorporación dunha acción climática eficaz e equitativa non só reducirá as perdas e os danos para a natureza e as persoas, senón que tamén achegará maiores beneficios”, sinalou Hoesung Le, presidente do IPCC. “No Informe de síntese, destácase que urxe tomar medidas máis ambiciosas e demóstrase que, se actuamos agora, aínda é posible garantir un futuro sostible e habitable para todos”.
En 2018, o IPCC puxo de relevo a escala sen precedentes do desafío que supoñía limitar o quecemento a 1,5 °C. Cinco anos despois, o reto é aínda maior debido ao aumento constante das emisións de gases de efecto invernadoiro. O ritmo e a escala das medidas adoptadas ata o momento, así como dos plans actuais, son insuficientes para facer fronte ao cambio climático. A queima de combustibles fósiles e o uso desigual e insostible da enerxía e as terras durante máis dun século provocaron un quecemento global de 1,1 °C por encima dos niveis preindustriales. Como resultado, producíronse fenómenos meteorolóxicos extremos máis frecuentes e intensos que xeraron impactos cada vez máis perigosos na natureza e as persoas en todas as rexións do mundo.
“Se actuamos agora, aínda é posible garantir un futuro sostible e habitable para todos”
HOESUNG LEE, coautora do informe
Cada aumento do quecemento tradúcese en perigos que se agravan rapidamente. As ondas de calor de maior intensidade, as choivas máis fortes e outros fenómenos meteorolóxicos extremos exacerban os riscos para a saúde humana e os ecosistemas. En todas as rexións, a calor extrema está a causar a morte de persoas. Prevese que a inseguridade alimentaria e a inseguridade hídrica asociadas ao clima incrementaranse debido ao aumento do quecemento. Cando os riscos se combinan con outros fenómenos adversos, como as pandemias ou os conflitos, resulta aínda máis difícil controlalos.
As perdas e os danos en primeiro plano
No informe, aprobado durante unha reunión dunha semana de duración celebrada en Interlaken (Suíza), faise fincapé nas perdas e os danos que xa se ocasionaron e que continuarán no futuro, os cales prexudican especialmente ás persoas e os ecosistemas máis vulnerables. A adopción das medidas adecuadas na actualidade pode dar lugar a un cambio transformador esencial para lograr un mundo sostible e equitativo.
“A xustiza climática é crucial porque quen menos contribuíu ao cambio climático vese afectado de forma desproporcionada”, explicou Aditi Mukherji, unha dos 93 autores do Informe de síntese, o capítulo final do Sexto Informe de Avaliación do IPCC.
“Case a metade da poboación mundial vive en rexións que son moi vulnerables ao cambio climático. Na última década, o número de vítimas mortais como consecuencia de inundacións, secas e tormentas foi 15 veces máis alto nas rexións moi vulnerables”, engadiu Mukherji.
“Quen menos contribuíu ao cambio climático vese afectado de forma desproporcionada”
ADITI MUKHERJI, autora do Informe de síntese
Nesta década, a acción acelerada para adaptarse ao cambio climático é indispensable para reducir a brecha entre as medidas de adaptación en vigor e as que se necesitan. Por outra banda, a fin de limitar o quecemento a 1,5 °C con respecto aos niveis preindustriales, é preciso lograr reducións drásticas, rápidas e sostidas das emisións de gases de efecto invernadoiro en todos os sectores. Estas xa deberían diminuír e será necesario reducilas case á metade de aquí a 2030, se se desexa limitar o quecemento a 1,5 °C.
Un claro camiño por percorrer
A solución radica no desenvolvemento resiliente ao clima. Iso implica integrar as medidas de adaptación ao cambio climático con accións orientadas a reducir ou evitar as emisións de gases de efecto invernadoiro, de maneira tal que acheguen maiores beneficios. Por exemplo, o acceso ás enerxías e ás tecnoloxías limpas mellora a saúde, especialmente no caso das mulleres e os nenos; a electrificación con baixas emisións de carbono, os desprazamentos a pé e en bicicleta e o transporte público melloran a calidade do aire, a saúde e as oportunidades de emprego, á vez que fomentan a equidade. Os beneficios económicos para a saúde humana derivados só da mellora da calidade do aire serían aproximadamente iguais, ou quizais mesmo superiores, aos custos que implican reducir ou evitar as emisións.
O desenvolvemento resiliente ao clima tórnase cada vez máis difícil con cada aumento do quecemento. Por este motivo, as decisións que se tomen nos próximos anos serán fundamentais para determinar o noso futuro e o das xeracións vindeiras. Para que esas decisións resulten eficaces, deben estar baseadas nos diversos valores, opinións e coñecementos, incluídos os científicos, indíxenas e locais. Este enfoque facilitará o desenvolvemento resiliente ao clima e xerará solucións adecuadas a nivel local e aceptables desde unha perspectiva social. “Os maiores avances en materia de benestar poderían lograrse ao priorizar a redución dos riscos climáticos nas comunidades marxinadas e de baixos ingresos, incluídas as persoas que viven en asentamentos informais”, expresou Christopher Trisos, un dos autores do informe. “A acción climática acelerada só se concretará se se aumenta considerablemente o financiamento. O financiamento insuficiente e asignado incorrectamente frea o avance”.
A facilitación dun desenvolvemento sostible
Existe suficiente capital no mundo para diminuír rapidamente as emisións de gases de efecto invernadoiro se se reducen os obstáculos existentes. Para lograr os obxectivos climáticos a escala global, é importante aumentar os investimentos na esfera do clima. Os gobernos, mediante o financiamento público, son fundamentais á hora de reducir estes obstáculos. Os inversionistas, os bancos centrais e os reguladores financeiros tamén poden achegar a súa contribución neste sentido.
“A financiación insuficiente e asignada incorrectamente frea o avance”
CHRISTOPHER TRISOS, coautor do informe
Existen medidas de política de eficacia comprobada que poden axudar a lograr unha redución drástica das emisións e a impulsar a resiliencia ao clima se se amplían e se aplican de maneira máis xeneralizada. O compromiso político, as políticas coordinadas, a cooperación internacional, a administración dos ecosistemas e a gobernanza inclusiva revisten importancia para propiciar a acción climática eficaz e equitativa.
Se se comparten as tecnoloxías, os coñecementos especializados e as medidas de política adecuadas, e se achega de inmediato o financiamento suficiente, cada comunidade pode reducir o consumo con altas emisións de carbono. Ao mesmo tempo, mediante un investimento considerable, é posible evitar os crecentes riscos, especialmente no caso dos grupos e as rexións vulnerables. O clima, os ecosistemas e a sociedade están interconectados. A conservación eficaz e equitativa do 30% ao 50% dos recursos terrestres, mariños e de auga doce da Terra axudará a garantir a saúde do planeta. As zonas urbanas ofrecen unha oportunidade a escala global para fomentar unha acción climática ambiciosa que contribúa ao desenvolvemento sostible.
A través dos cambios no sector alimentario, a electricidade, o transporte, a industria, os edificios e o uso da terra, pódense reducir as emisións de gases de efecto invernadoiro. Ao mesmo tempo, estes cambios poden axudar ás persoas para levar un estilo de vida con baixas emisións de carbono, o cal tamén promoverá a mellora da saúde e o benestar. Cun maior coñecemento das consecuencias do consumo excesivo, as persoas poden tomar decisións mellor fundamentadas. “É máis probable que os cambios transformadores prosperen cando existe confianza, cando todos colaboran para priorizar a redución dos riscos, e cando os beneficios e as cargas se comparten de forma equitativa”, sostivo Le. “Vivimos nun mundo diverso no que cada persoa ten diferentes responsabilidades e distintas oportunidades para xerar cambios. Algunhas persoas poden realizar unha gran contribución, mentres que outras necesitarán apoio para xestionar o cambio”.
