Un estudo internacional reflicte que o chan en espazos verdes urbanos e en zonas naturais de todo o mundo comparten niveis similares de múltiples contaminantes como metais, pesticidas, microplásticos e xenes de resistencia aos antibióticos. Unha cuestión que resulta crucial debido a que a contaminación do chan constitúe unha das principais ameazas para a saúde e a sustentabilidade dos ecosistemas.
O traballo, no que participaron máis de 40 autores de centros de investigación e universidades de España, China, Suíza, Australia, Alemaña, Chile, Sudáfrica, Francia, Portugal, Eslovenia, Nixeria, México, Estados Unidos, Brasil, India e Israel, foi publicado recentemente en Nature Communications.
Por parte da Universidade de Alicante (UA), colaboraron o ecólogo Carlos Sanz Lázaro e Nuria Casado Coy, investigadores do Instituto Multidisciplinar para o Estudo do Medio “Ramón Margalef” (IMEM) e expertos no estudo da contaminación de plásticos e bioplásticos.
“O estrés ambiental asociado á contaminación do chan, xa sexa de orixe natural ou por incidencia dos seres humanos, pode afectar directamente á biodiversidade e comprometer aínda máis a resistencia e resiliencia dos ecosistemas fronte ao cambio climático e as catástrofes naturais”, advirte Carlos Sanz Lázaro.
A contaminación do chan constitúe unha das principais ameazas para a saúde e a sustentabilidade dos ecosistemas
Na actualidade, como se recolle no artigo, a contaminación do chan está asociada ás emisións dos vehículos, os procesos industriais, o tratamento con pesticidas e ás enfermidades das plantas, así como a unha mala xestión dos residuos.
Por esta razón, era de esperar que os espazos verdes urbanos estivesen máis afectados polos contaminantes que os ecosistemas naturais, xeograficamente afastados das actividades humanas.
Con todo, este estudo demostrou que os contaminantes preocupantes (metais, pesticidas, microplásticos e xenes de resistencia aos antibióticos) poden dispersarse a través do transporte aéreo, a eliminación incontrolada de lixos e, mesmo, coa auga de choiva que discorre pola superficie dun terreo e chegar ata os ecosistemas naturais.
“Este traballo proporciona probas dunha comparación cuantitativa dos contaminantes do chan en espazos urbanos e naturais en seis continentes”, segundo explica o ecólogo da UA.
O caso dos microplásticos
Os microplásticos, contaminantes típicos de orixe antropoxénico (humano), tamén están omnipresentes nos chans de zonas verdes urbanas e ecosistemas naturais de todo o mundo.
“Sorprendentemente, atopamos proporcións similares da forma e o tipo de polímero dos microplásticos en áreas naturais e espazos verdes urbanos, o que apoia aínda máis a idea dunha propagación de contaminantes antropoxénicos a través dos ecosistemas”, detalla Sanz Lázaro.
“Estas partículas, que adoitan proceder das cidades, afectan a zonas distantes por transporte atmosférico, sendo as fibras a principal forma de partículas de plástico en suspensión na atmosfera de cidades como París, Londres e Dongguan (China). As fibras consisten xeralmente en poliéster e polipropileno que proceden de tecidos sintéticos, cordas e redes”, engade.
O avance dos contaminantes é tal que, como se detalla no artigo, nos chans da remota Antártida tamén se detectaron microplásticos. Isto podería estar relacionado coa dispersión destes contaminantes desde as estacións de investigación antárticas e outros continentes por mar e aire, e por outras actividades como o turismo que poden contribuír á acumulación de microplásticos nos chans dos emprazamentos antárticos.
“Os resultados desta investigación internacional demostran que o nivel e as características dos microplásticos nas zonas naturais coinciden cos presentes en parques e xardíns urbanos dos ecosistemas terrestres de todo o mundo”, finaliza o investigador da UA.
