Únete á nosa canle de Whatsapp
Agricultores e gandeiros advirten en Galicia o avance do verme da pradería ou o verme cortador, o nome común para a Mythimna unipuncta. A Costa da Morte e as comarcas de Ferrolterra e Ortegal son algúns dos territorios onde Unións Agrarias documentou a presenza incontrolada desta praga. Porén, José Carlos Otero, investigador da USC dentro da área de Zooloxía, é claro: “Debe chamarnos a atención que algo fixemos mal; eliminamos algo do ecosistema”. O desenvolvemento desmesurado desta especie é unha consecuencia de cambios ambientais froito da acción humana.
Non é unha especie invasora. Ao contrario, coñécese a súa presenza na península ibérica desde 1950. Pero os cambios ambientais alteraron esta convivencia: chegamos ao final do verán e o inicio do outono cunhas temperaturas impropias desta época. Esta circunstancia propiciou que a última xeración destes vermes tivera un “desenvolvemento anómalo”. A aparición de Mythimna unipuncta dáse con temperaturas altas e humidade, propias da situación actual. “Cando baixen as temperaturas e se normalicen, esas poboacións van diminuír”, sinala o biólogo.
Normalmente, teñen tres xeracións ao ano con voos de adultos en abril-xuño, xullo e setembro-novembro e esta última —a actual— é a máis daniña. “Está producindo unha defoliación importante nos cultivos, de tal xeito que, por exemplo, na folla dun millo deixa unicamente a nervación central“, alude o biólogo. En praderías desaparecen as gramíneas aparecendo “calvas” ou poden provocar unha defoliación completa desparecendo toda a pradería.
Unións Agrarias informa de como este verme ataca “vorazmente” as praderías e deixa sen fonte de alimento as explotacións gandeiras da zona. Segundo a organización, tratáse dun “problema que chega nun momento especialmente delicado para o sector produtor, cos prezos da forraxe e dos pensos polas nubes a causa da escaseza provocada pola seca e as consecuencias da invasión de Ucraína”.
A utilización de fitosanitarios ou praguicidas favorece a desaparición dunha fauna que sería a favorable para a eliminación desta especie
Se falamos de “pragas” —este termo utilizámolo cando se producen consecuencias económicas ou afectan os cultivos—, existe o crecemento desmesurado ou anómalo dunha poboación. En Galicia non se dera ata o momento; noutras comunidades autónomas, como Aragón ou Cataluña, si. “As condicións ambientais cambiaron porque a condición humana fixo algo. Temos un cliché dun tempo determinado e cremos que as circunstancias teñen que ser as mesmas que hai medio século. Cando isto sucede, algo fixemos mal porque fixemos desaparecer o seu depredador“, explica José Carlos Otero. A utilización de fitosanitarios ou praguicidas favorece a desaparición dunha fauna que sería a favorable para a eliminación desta especie, como os coleópteros ou os himenópteros.
Costa da Morte e outros territorios afectados
En Costa da Morte son sete os concellos afectados: Zas, Cabana de Bergantiños, Muxía, Camariñas, Vimianzo, Ponteceso e Coristanco. Nas comarcas de Ferrolterra e Ortegal. “Tamén nos constan rexistros en Outes, Dumbría e mesmo na montaña lucense, polo que a afectación podería ser moito máis extensa da que nun principio se pensou”, informan desde Unións Agrarias, organización que fai un seguimento do avance do verme cortador a partir da información propiciada polos seus afiliados. GCiencia solicitou un listado de concellos afectados á Xunta a comezos de semana, pero, ao peche desta edición, aínda non foi recibido. O seu Laboratorio Fitopatolóxico identificou a especie a través dunha mostra en Muxía e esta tomouse por boa desde organizacións como Unións Agrarias e outros medios de comunicación.
Na Estación Filopatolóxica de Areeiro non recibiron ningunha mostra do problema nin notificaron a presenza na provincia de Pontevedra, a súa área de acción: “Nós tampouco facemos mostraxes en praderías polo que non podemos confirmar a especie de que está a afectar ás praderías do norte de Galicia”. Este medio intentou poñerse en contacto co Centro Investigacións Agrarias Mabegondo por medio da Consellería de Medio Rural, mais tampouco foi posible.
Non é unha praga de corentena, di a Xunta
A Xunta xustifica a inexistencia dun protocolo en tanto que non está definida como unha praga de corentena. No seu lugar, ofrece asistencia particular aos afectados: “Como xa se ten feito en casos semellantes, a Xunta dará pautas, asesorará e informará aos interesados ou aos seus representantes (cooperativas etc.) de cara a minorar os efectos destes vermes”.
O goberno galego recomenda unha serie de pautas para a diminución do problema: “Para combater esta pragapoden utilizar os produtos fitosanitarios autorizados no Rexistro de Produtos Fitosanitarios do Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación. Non obstante, cómpre lembrar que deben priorizarse, sempre que sexa posible, métodos de control non químico (culturais, biolóxicos etc.), respectando así a Xestión Integrada de Pragas”.
Por outra banda, Unións Agrarias fai un “chamamento de responsabilidade” a este organismo “para frear a expansión da praga como para evitar posibles consecuencias ante a aplicación de tratamentos e adopción de medidas que poderían non ser as axeitadas”. Ademais, a organización agrícola solicitou unha xuntanza coa Consellería de Medio Rural para abordar a problemática e aseguran non ter recibido resposta “alén de declaración públicas restando importancia ao asunto”.
