O Consello Superior de Investigacións Científicas continúa avanzando desde Galicia no coñecemento dos cabaliños de mar e, en concreto, en como optimizar a produción en catividade do cabaliño de mar nafrudo (Hippocampus guttulatus) a partir da técnica desenvolvida en 2012 polo grupo de investigación “Bioloxía e Fisioloxía Larvaria de Peces” do Instituto de Investigacións Mariñas (IIM) de Vigo. Así, os resultados da tese doutoral realizada no citado grupo desde 2013 por Claudia Ofelio (Pescase, Italia 1986) baixo a dirección de Miquel Planas Oliver, científico titular do CSIC e xefe do citado grupo de investigación, permiten coñecer as características da morfoloxía e fisioloxía dixestiva desta especie nos primeiros estadios de desenvolvemento, o que axuda a determinar as capacidades dixestivas potenciais e a súa relación co tipo de alimento inxerido.
A tese presentouse recentemente na Universidade de Vigo co título “Ontogenetic development and digestive functions in the long snouted seahorse Hippocampus guttulatus” obtendo a cualificación de Sobresaliente Cum Laude e mención internacional. A investigadora é licenciada en Acuicultura e Ictiopatoloxía (2010) pola Universidade de Bolonia e doutora (2018) en Ciencias Mariñas, Tecnoloxía e Xestión pola UVigo. As súas liñas de investigación versan sobre Acuicultura, Nutrición Larvaria e Fisioloxía do Desenvolvemento.
A tese recibiu o sobresaínte ‘cum laude’ e mención internacional
“Os cabaliños de mar son especialmente vulnerables para os efectos da presión antropoxénica e á sobreexplotación. Alértase por iso a medio-longo prazo da viabilidade das poboacións salvaxes e apóstase cada vez máis pola súa cría ex situ, o que abre a porta a plans de reforzamento de poboacións repoboación”, explica Miquel Planas.
“Incrementar o coñecemento sobre a alimentación, nutrición e fisioloxía dixestiva do cabaliño de mar é clave para superar os posibles pescozos de botella que dificultan da súa cría ex situ. Por iso, nesta tese pretendeuse obter información achega do desenvolvemento xeral dos órganos vitais, o efecto da dieta na composición bioquímica de fígado e intestino, a caracterización bioquímica das células da mucosa gástrica e a capacidade de absorción do aparello dixestivo ao longo do desenvolvemento. Toda esta información pode ser levada á práctica para optimizar a produción da especie en catividade”, engade Claudia Ofelio, autora da tese.
A investigación obtivo taxas de supervivencia moi elevadas na cría do cabaliño de mar nafrudo
A investigación tomou como obxectivo de estudo exemplares de cabaliño de mar nafrudo, especie que se está cultivando nos laboratorios do IIM, onde se obtiveron taxas de supervivencia moi elevadas, aínda que se observou nesta especie que as primeiras etapas de desenvolvemento dos seus xuvenís caracterízanse por unha baixa eficiencia na dixestión e asimilación de alimento.
Neste contexto, estudouse por primeira vez o papel dos glicoconxuados, compoñentes moleculares secretados polas células mucosas en todo o tracto dixestivo dos vertebrados que desempeñan un papel moi importante no recoñecemento e comunicación celular sendo á súa vez responsables de diversos procesos fisiolóxicos, no desenvolvemento temperán do sistema dixestivo da especie. Os resultados, que se publicaron en revistas científicas como Journal of Fish Biology ou Aquaculture, revelaron, por unha banda, que a baixa eficiencia dixestiva observada nos primeiros días de desenvolvemento da especie relaciónase cunha reducida actividade no transporte de lípidos antes dos 20 días de idade e cun sistema dixestivo inmaturo antes dos 30 días.
Por outra banda, determinouse que o día 15 e o día 30 no crecemento da especie son determinantes no desenvolvemento do sistema dixestivo, observándose que entre os días 15-20 prodúcese o primeiro xiro intestinal e o segundo para partir do día 30. Con estes xiros intestinais aumenta a superficie intestinal e, con iso, a súa capacidade de absorción do alimento inxerido e a eficiencia do alimento.
Os experimentos, realizados nos laboratorios do IIM con exemplares ata a idade de 60 días, puxeron de relevo tamén que a subministración de copépodos, pequenos crustáceos que forman parte do zooplancton mariño, durante os primeiros cinco días de vida permite a incorporación de fosfolípidos no fígado da especie, os cales permanecen en elevadas concentracións en idades máis avanzadas, mellorando significativamente o crecemento, a supervivencia e a bioquímica do sistema dixestivo. Ademais, os resultados revelan que os glicoconxuados neutros poderían estar implicados na dixestión de substancias simples, como os ácidos graxos de cadea curta, nas primeiras etapas de desenvolvemento, mentres que unha maior presenza de glicoconxuados acedos en etapas máis avanzadas do desenvolvemento promovería a absorción de proteínas.
O estudo demostrou tamén que os cabaliños de mar recentemente nados son morfolóxicamente similares ao fenotipo definitivo, pero ata o mes de vida, os seus órganos e funcións biolóxicas non son completamente funcionais.
