Imaxinemos unha residencia de anciáns con 70 usuarios. Detéctase un gromo de SARS-CoV-2 pero descoñécese a súa orixe. Talvez o primeiro contaxio foi a través dun familiar, dun enfermeiro ou do persoal de limpeza. Mais non se sabe. Ter esa información sería imprescindible de cara a un bo rastrexo dos contactos. Agora, un equipo de investigadores galegos asociados ao proxecto Epicovigal vén de publicar un estudo na revista Virus Evolution no que fan uso de técnicas xenómicas máis precisas que sirvan para detectar mutacións raras do virus e, así, determinar cal foi a ruta de contaxios a pequena escala.
“O noso obxectivo foi tratar de descifrar exactamente as transmisións individuais. É dicir, comparar mutacións do virus dentro dunha familia da que previamente tiñamos información epidemiolóxica”, apunta o catedrático e investigador do Centro de Investigacións Biomédicas (Cinbio) da Universidade de Vigo, David Posada. Máis en detalle, os investigadores sabían se os participantes no estudo acudiran, por exemplo, a unha festa de aniversario. Días despois, algúns dos asistentes deron positivo en covid. “Podemos deducir que se infectaron alí. Nós, o que pretendiamos, era saber se a partir da información xenética podiamos descifrar as rutas de contaxio reais”, puntualiza o investigador en declaracións a GCiencia.
As mutacións intrahóspede
“Cando o SARS-CoV-2 infecta unha persoa, multiplícase nas células e pode sufrir mutacións que só aparecen nunhas poucas partículas virais dos miles de millóns que poden ser no pico da infección”, sinala. Cando esa persoa infecta a outra, “esas mutacións máis raras, e que chamamos intrahóspede, poden transmitirse ou non, dependendo da súa frecuencia, e do azar”. No estudo con selo galego tratouse de comprobar se, efectivamente, esas mutacións raras “pasan ou non dun individuo a outro e estudar a través delas se é posible determinar a ruta de infección a pequena escala e o colo de botella de transmisión. É dicir, cantas partículas virais son as que establecen a infección”, engade Posada noutras declaracións ao DUVI.
“Son mutacións raras, exclusivas. Poden transmitirse ou non, dependendo da súa frecuencia e do azar”
O investigador especifica que estas mutacións son “raras e exclusivas”. É dicir, que poden considerarse “marcadores”. Polo tanto, se nun mesmo grupo de persoas contaxiadas como, por exemplo, unha familia, aparecesen esas mutacións, os investigadores serían capaces de deducir quen infectou a quen e, sobre todo, que os dous casos están relacionados. Mais isto depende do número de partículas que unha persoa lle pase a outra. “Se son poucas, pérdense case todas as mutacións exclusivas”, indica Posada. E este é, xustamente, o caso do SARS-CoV-2. Segundo o catedrático da Universidade de Vigo (UVigo), a partir das análises realizadas deduciron que as infeccións xorden, primeiro, de moi poucas partículas. Como consecuencia pérdense moitas mutacións exclusivas. “Non temos capacidade para deducir a un nivel tan concreto quen infecta a quen”, recoñece Posada.
Gromos en Vigo
Malia que non se poida determinar en escalas tan pequenas como poder ser unha familia, si se poden diferenciar gromos dentro dunha cidade como Vigo. “Se un grupo de enfermeiros dun hospital dá positivo, esta técnica e a información xenética empregada pode servir para indicarlle ao epidemiólogo se os casos proceden dun único gromo ou dous”, explica Posada. Polo tanto, sería unha boa técnica para mellorar o rastrexo de contactos, sobre todo en espazos con xente vulnerable, como poden ser as residencias ou mesmo os hospitais. Ademais, o investigador galego afirma que que as técnicas empregadas, máis sensibles e controladas, poderían comezar a aplicarse xa. “É unha ferramenta con moita utilidade segundo os casos”, subliña Posada.
O estudo, que contou coa participación de 49 pacientes de Vigo, foi iniciativa de Epicovigal, unha iniciativa que engloba 11 equipos de investigación dos sete centros hospitalarios de referencia de Galicia, dos tres institutos de investigación sanitaria, da UVigo, da Universidade de Santiago de Compostela, da Universidade da Coruña e o Cesga.
Epicovigal inicia a monitoraxe xenómica da pandemia en Galicia
Referencia: Limited genomic reconstruction of SARS-CoV-2 transmission history within local epidemiological clusters (Publicado en Virus Evolution)
