Únete á nosa canle de Whatsapp
“A evolución é, canto menos, preocupante“. Así valora o físico berciano Saúl Ares, do departamento de Bioloxía de Sistemas do Centro Nacional de Biotecnoloxía do CSIC, a situación do brote da Mariña, tres días despois do peche de 14 concellos. O científico, que dirixe un dos proxectos impulsados polo CSIC para estudar a evolución da epidemia da Covid-19 en caso de posibles novas ondas, realizou axustes en función dos datos recollidos ata este mércores, cando a consellería de Sanidade confirmaba 23 novos positivos que elevaban a 154 o total de casos detectados desde o 23 de xuño vinculados ao brote. De seguir a tendencia actual -aínda que advirte que os datos que se vaian coñecendo cada día van modificar a evolución da ‘curva‘- é posible que nos vindeiros días se superen amplamente os 200 casos.
Desde que a finais da semana pasada se foron incrementando o número de positivos, Ares comezou a desenvolver cálculos para analizar a evolución do brote. “Aínda tendo en conta que se estea facendo un seguimento estrito dos positivos e os seus contactos, é probable que haxa transmisión comunitaria, mirando á evolución dos últimos días”. Na noite do sábado ao domingo, horas antes de decretarse o peche, Ares compartiu nas redes un axuste exponencial sobre os casos activos na área de Lugo que estimaba 98 para o domingo, 112 para o luns e 128 para o martes (Sanidade informou finalmente de 117, 143 e 151, mostrando “que a situación podía ser máis grave“, apunta o investigador).
Despois disto, o freo de positivos detectado o martes e o novo ascenso do mércores mantén a incerteza sobre a situación real do brote. “Se o dato do martes fose representativo, xa non se chegaría a ver o dobre de casos dos que había o luns, pero o novo aumento deste mércores leva a deducir que hai síntomas de transmisión descontrolada”. Explicouno Ares a través das redes este mércores.
A explicación máis sinxela é q o venres pasado fíxose un esforzo no diagnóstico e descubríronse moitos máis casos do esperado. O efecto é q os días seguintes apareceron menos casos. O gráfico mostra un exemplo: 16 casos novos extra no 4, q se compensan con 16 casos menos o 7. 2/3 pic.twitter.com/1NJSBhhaXw
— Saúl Ares (@omeuxeito) July 8, 2020
Prevención e detección: factores a ter en conta
Insiste o científico en apuntar un tema importante: “As predicións na dinámica de epidemias son imposibles“, e ese é un dos puntos clave das súas liñas de investigación. “As curvas que trazamos son axustes exponenciais, que serven para ver se o brote continúa descontrolado ou se estamos a dobrar a curva (se os casos novos comezan a ir por debaixo do esperado), pero en ningún momento se pode predicir o que vai acontecer”.
Por tanto, Saúl Ares destaca en que o cálculo está suxeito á propia evolución que vaia amosando o brote, e á particular situación actual da Mariña. “As medidas de contención adoitan tardar bastantes días en ser efectivas, pero se a xente na Mariña comezou a ser máis coidadosa desde que se confirmaron os primeiros casos, é probable que o crecemento se vexa freado, a pesar de que se sigan detectando casos, pero a menor velocidade, sen necesidade de tomar medidas máis estritas, como o confinamento domiciliario”.
Outra das opcións que pon sobre a mesa o científico é que “realmente o Sergas teña controlado o brote e estea habendo un seguimento exitoso de todos os sospeitosos, detectando por tanto máis casos”. Así, di Ares, “os casos seguirán aumentando, pero máis despacio, porque a resposta dos equipos de rastrexo conseguirá parar a transmisión descontrolada”.
Galicia notifica 35 casos de Covid-19 nun día e suma 196 desde o 24 de xuño
O cálculo
O cálculo, explica o científico, “é tan sinxelo que calquera pode facelo na casa cun ordenador e matemáticas de secundaria”. Trátase de axustar a evolución do número de casos activos cunha función exponencial. O número de casos o día t a partir do inicio do brote sería dado pola expresión:
casos(t) = a ebt
onde o parámetro a é unha estimación do tamaño inicial do brote e b está relacionado co tempo T de duplicar o número de casos pola expresión b = log(2)/T
Esta evolución do número de casos só se describiría con esta función exponencial ao comezo dun brote, sempre que as medidas adoptadas pola administración ou os propios cidadáns non tivesen efecto. Pasado un tempo a taxa de aparición de novos casos será máis lenta que a descrita pola función exponencial: é o que se coñece como “achandar a curva”.
