Únete á nosa canle de Whatsapp
Unha colaboración do Instituto Galego de Física de Altas Enerxías (IGFAE) da Universidade de Santiago de Compostela cun equipo do CSIC deu como froito o deseño e desenvolvemento dun prototipo para a detección automatizada de gas radon en edificacións. Consiste nun pequeno dispositivo que se conectaría a unha rede sen fíos e que controlaría, de forma automática, a concentración de radon na súa contorna. Este sistema de detección contén no seu interior un sensor de silicio fabricado no Instituto de Microelectrónica de Barcelona (IMB-CNM-CSIC).
O prototipo, que aínda se atopa en fase de estandarización, é o resultado do proxecto CARE, onde se cubriron as fases de deseño e fabricación dun detector intelixente para o control da concentración de gas radon. Ademais do IGFAE, participan o IMB e as empresas Alivaba Systems, ATI Sistemas SL, Radiansa Consulting SL, Sensing & Control Systems SL. É un detector portátil que proporcionará a medición real e periódica a través da rede sen fíos á que estea conectado.
O equipo científico desenvolveu un sensor semicondutor para a detección dos elementos radioactivos xerados durante a desintegración do radon e un sistema de control capaz de proporcionar medidas de concentración do gas con frecuencias inferiores á media hora. Esta é a principal novidade. “A maioría dos detectores comerciais o que fan é promediar a concentración de radon rexistrada nas 24/48 horas precedentes”, indica Dolores Cortina, científica da USC e coordinadora do proxecto no IGFAE. “Para iso, foi clave a implementación dun algoritmo adecuado ás altas capacidades do sensor desenvolvido, permitindo combinar rapidez e fiabilidade na medida”, engade. Na súa implementación, tamén se creou un sistema que permite xestionar a información proporcionada polo monitor, así como un mecanismo intelixente para actuar sobre unha instalación de ventilación en función das concentracións de radon medidas.
Pola súa parte, no IMB fabricáronse unhas pastillas cubertas por 30 sensores de silicio cunhas dimensións de 27 milímetros cadrados. “O maior reto foi a integración do silicio no corazón do detector de radon; da súa calidade, estabilidade e repetitividade dependen as características finais do sistema”, indica Salvador Hidalgo, investigador principal do IMB- CNM-CSIC no proxecto. “Fabricáronse estruturas modulares formadas por dez detectores de silicio, das que para este prototipo utilizáronse tres, posicionadas en forma novidosa. Esta solución permítenos dispoñer dun sistema moi flexible, cunha rápida e fácil adaptación en función da aplicación”, agrega.
O dispositivo aplicarase tanto en edificios públicos como privados unha vez que estea homologado, tanto no sector doméstico como no sector industrial. “Comercializarase en diferentes países de todo o mundo onde a normativa de edificación esixa un sistema de vixilancia ou control activo da concentración de radon”, indica Juan Herranz, director de Alibava Systems e coordinador do proxecto. “Ademais da posibilidade de almacenamento de datos na nube, o dispositivo final dispoñerá de protocolos de comunicación para comunicar cos sistemas de ventilación intelixente máis utilizados na edificación”, apunta.
O IGFAE da USC participou activamente no deseño conceptual do sensor e tamén foi responsable da realización das probas de calibración e validación, tanto nas súas instalacións experimentais como en contornas reais. Neste traballo participaron os investigadores José Benlliure, Juan José Llerena e Dolores Cortina. O seguinte reto será fabricar unha serie limitada de sistemas de detección de radon para a transferencia comercial do sistema.
Este novo aparello proporciona a capacidade de integrarse nunha rede de detección distribuída dentro dos edificios para estudar, identificando con precisión as posibles zonas de risco para poder tomar medidas de corrección alí onde sexa necesario. É unha monitoraxe en tempo real, que permite a mitigación activa e dinámica da presenza de radon en interiores
“Cumprimos o noso obxectivo de obter un detector rápido, eficiente e económico. Este novo sensor é, sen dúbida, un avance importante na detección rápida de gas radon en interiores. Entre outras moitas aplicacións, o seu uso será clave para a implantación de sistemas de mitigación da presenza de radon en interiores. Permitirá actuar en tempo real sobre sistemas de ventilación, controlando o seu funcionamento de maneira activa e selectiva, reducindo desta maneira a acumulación de radon en interiores de forma inmediata”, sinala Dolores Cortina.
O radon é un gas radioactivo de orixe natural que se pode atopar nos espazos interiores de edificios. É tamén a maior fonte de exposición a radiación natural en humanos. A Organización Mundial da Saúde (OMS) estima que dun 3 a un 14% dos casos de cancro de pulmón pódense atribuír ao radon en función da súa concentración. Estudos recentes expoñen que no caso de Galicia, a exposición a este gas causa un 7% das mortes por cancro de pulmón.
Segundo as análises do Consello de Seguridade Nuclear, a xeoloxía de lugares como Galicia, Extremadura ou as provincias de Barcelona e Xirona propicia a presenza de gas radon en interiores, aínda que o gas pódese atopar en todos os edificios. A concentración considérase significativa cando é superior a 300 Bq/m3 (bequerelios por metro cúbico, unidade para medir a frecuencia de desintegración dun núcleo radioactivo) segundo se recolle na directiva europea que define as normas de seguridade básicas para a protección contra os perigos derivados da exposición a radiacións ionizantes. O novo Código Técnico da Edificación (RD 732/2019 do 20 de decembro) dá cumprimento a esta Directiva e guía a adopción de medidas para limitar a entrada do radon nos edificios.
