A perda da membrana vocal facilitou que os humanos falásemos

Aínda que é certo que todos os animais comunícanse dalgunha maneira, a linguaxe falada complexa é unha das características máis humanas. Somos capaces de modular e crear oscilacións coas nosas cordas vocais de forma moito máis estable que outros primates. Isto débese a que a evolución fixo que perdésemos as membranas nestas cordas e os sacos aéreos, que son comúns a todos os primates non humanos, segundo un estudo que publica a revista Science.

“Nas especies non humanas, as vocalizacións cos chamados fenómenos vocais non lineais (PNL, polas súas siglas en inglés) soan duras, e expúxose a hipótese de que reducen o ton de voz percibido, esaxerando o tamaño do corpo do que o emite fronte ao oínte. Estes PNL teñen un papel destacado nas interaccións competitivas”, di Harold Gouzoules, autor dun artigo de perspectiva sobre este estudo e científico da Facultade de Artes e Ciencias da Universidade de Emory (EE UU).

Publicidade

A vocalización humana baséase nos mesmos principios acústicos e fisiolóxicos que a doutros vertebrados terrestres —o aire dos pulmóns impulsa a oscilación das cordas vocais na larinxe—, porén a forma de falar das persoas ten varias características distintivas. As oscilacións das nosas cordas vocais son moito máis estables e carecen das oscilacións irregulares e das transicións de frecuencia bruscas que adoitan darse na maioría dos demais mamíferos.

Aínda que os repertorios vocais de moitas especies de primates non humanos inclúen algunhas chamadas claras e estruturadas harmoniosamente, as súas vocalizacións bifúrcanse con frecuencia en sub-harmónicos a intensidades máis altas”, sinala Gouzoules.

“Non podemos dicir cando se perdeu esta característica, xa que nunca se fosiliza, nin deixa rastros nos ósos fosilizados. Esperamos que no futuro realícense análises xenéticas”,

TAKESHI NISHIMURA, biólogo da Universidade de Kioto

Estes atributos, combinados cun maior control neuronal, deixan aos humanos crear a ampla gama de sons que xeran o fala e a linguaxe falada. Con todo, identificar as adaptacións evolutivas que deron lugar ao fala humana foi un reto.

“Desventuradamente, non podemos dicir cando se perdeu esta característica, xa que nunca se fosiliza, nin deixa rastros nos ósos fosilizados. Esperamos que no futuro realícense análises xenéticas”, explica  Takeshi Nishimura, biólogo da Universidade de Kioto (Xapón) e autor principal do estudo.

Respecto a por que outros primates non perderon esta membrana nas cordas vocais, Gouzoules apunta: “Quizá se deba a que a presión selectiva para facelo só produciríase diante doutros requisitos previos para a linguaxe (por exemplo, un control neuronal cortical das vocalizacións), dos que as especies non humanas carecen no seu maior parte”.

Comparar larinxes de primates

O equipo de Nishimura utilizou imaxes de resonancia magnética e tomografía computarizada para examinar as larinxes de 29 xéneros e 44 especies de primates. Descubriron que todos os taxons non humanos posuían unha membrana vocal que está totalmente ausente en nós. “Após observar a actividade desta membrana durante as vocalizacións dos primates, desenvolveron modelos anatómicos e fónicos co fin de comparar os efectos acústicos da súa vibración”.

“As nosas análises de simulación por computador confirmaron que a membrana vocal contribúe a que a fonación (as vibracións das membranas vocais e as cordas vocais) sexa económica. Isto significa que empezan a vibrar por unha menor presión do fluxo de aire do pulmón, en comparación cos humanos que carecen da membrana vocal”, afirma o biólogo xaponés.

En consecuencia, a perda evolutiva desta membrana deu lugar a unha larinxe máis sinxela e a unha fonte vocal estable que permite aos humanos a capacidade de producir os sons diversos e ricos en harmónicos que caracterizan o fala.

“Os primates non humanos están obrigados a facer unha chamada forte como comportamento social en lugar dun pequeno parloteo como nos humanos”, conclúe Nishimura.

Evolucionar non implica ser máis complexos

Os libros de texto de bioloxía evolutiva fan fincapé en que a selección natural non produce inevitablemente unha maior complexidade. Por exemplo, os peixes cavernícolas mexicanos xa non teñen ollos, e existen probas xenéticas, de desenvolvemento e fisiolóxicas da regresión acomodaticia dos ollos nesta especie e noutros animais cavernícolas.

“En resume, os cavernícolas representan un escenario evolutivo de ‘úsao ou pérdeo’. O interesante da perda de ollos nos peixes cavernícolas é que os seus ollos xa non tiñan a función adaptativa que tiñan antes”, apunta Gouzoules.

Coa perda das membranas das cordas vocais nos humanos, é de supoñer que aínda había algún beneficio comunicativo en ter ese tecido, pero volveuse máis acomodaticio reducilo, e eventualmente eliminalo. A proba é que isto contribuíu á evolución da linguaxe, “que claramente ten un enorme valor”, conclúe o investigador.

Referencia. “Evolutionary loss of complexity in human vocal anatomy as an adaptation for speech” de Takeshi Nishimura et al. (Publicado en Sciencie )