Únete á nosa canle de Whatsapp
Que efecto cre que ten a intelixencia artificial (IA) sobre o medio ambiente? O Joint Research Centre da Unión Europea incluíu esta pregunta nunha enquisa realizada entre marzo e xullo de 2021. Do total de persoas enquisadas, un 32% afirmou que o seu uso era positivo mentres que un 5% defendeu os efectos negativos que a IA podería ter. Con todo, a maioría (63%) indicaron que non esperaban ningún efecto da intelixencia artificial sobre a contorna natural, demostrando unha falta de coñecemento sobre a relación entre esta tecnoloxía e a sustentabilidade ambiental.
A realidade é que xa en 2019 se acenderon as alarmas cando un artigo científico estimou que unha sesión de adestramento dun modelo de linguaxe moi popular nesa época emitía tanto CO₂ á atmosfera como cinco automóbiles ao longo da súa vida útil. Coa recente aparición dos grandes modelos da IA xenerativa, como ChatGPT, o debate en torno ao consumo enerxético destes algoritmos non fixo máis que intensificarse.
Investigadores da Universidade de Copenhague calcularon que unha única sesión de adestramento de GPT-3 requiría un consumo enerxético equivalente ao de 126 fogares daneses durante un ano, xerando unha pegada de carbono comparable á dun automóbil percorrendo 700.000 quilómetros. Non só os algoritmos son culpables deste enorme consumo, senón tamén a infraestrutura que os rodea, como os grandes centros de datos. A empresa Meta anunciou que construirá un hipercentro de datos en Castela A Mancha. Nunha zona en perigo de seca, esta infraestrutura consumirá tanta auga cada 30 minutos como unha persoa en todo un ano.
Nacen os algoritmos verdes
Actualmente enfrontámonos ao paradoxo de Jevons. A pesar de recoñecer a IA como unha ferramenta crucial na loita contra o cambio climático, a súa crecente demanda podería contribuír significativamente ao aumento das emisións de gases de efecto invernadoiro.
É, por tanto, imprescindible que a IA trace camiños para mellorar a sustentabilidade do noso planeta. Este obxectivo reflíctese de maneira destacada en España na Estratexia Nacional de Intelixencia Artificial, que busca proporcionar un marco para o desenvolvemento dunha IA inclusiva, sostible e centrada na cidadanía. En liña cun dos seus piares, recentemente lanzouse o Programa Nacional de Algoritmos Verdes.
Os termos IA verde ou algoritmos verdes abordan unha perspectiva dual. Por unha banda, enfócanse no desenvolvemento de aplicacións en diversos ámbitos e sectores que non só impulsen a sustentabilidade, senón que tamén contribúan a combater o cambio climático (coñecido como enfoque ‘green-by‘).
Existen numerosos exemplos nos que a IA axuda a resolver problemas ambientais, como o control e predición da demanda de auga, redución do impacto ambiental da agricultura, optimización do consumo enerxético de edificios e a mellora de roteiros de transporte. O segundo ámbito de actuación dos algoritmos verdes céntrase en explorar vías para lograr algoritmos máis escalables e sostibles, co obxectivo de reducir a pegada de CO₂ xerada polos algoritmos existentes —enfoque “green-in”—.
Cara a un futuro verde
A pesar de que esta intelixencia verde é un concepto relativamente recente, a urxencia de garantir que a IA sexa respectuosa co medio ambiente volveuse cada vez máis evidente. Esta formulación reflicte a crecente conciencia sobre a necesidade de equilibrar o avance tecnolóxico coa sustentabilidade ambiental.
Quizais, nun futuro próximo, os sistemas de IA inclúan unha etiqueta que certifique a súa eficiencia enerxética, proporcionándonos información clave para tomar decisións informadas, de maneira similar a como avaliamos a eficiencia enerxética dos electrodomésticos. Nun mundo onde se estima que as tecnoloxías desempeñarán un papel esencial no século XXI, cada esforzo individual conta.
Este enfoque cara a unha IA verde non só implica unha transformación na maneira en que desenvolvemos e utilizamos a tecnoloxía, senón tamén un cambio cultural na sociedade. Ao promover a conciencia sobre a pegada ambiental da IA e fomentar a adopción de prácticas máis sostibles, podemos contribuír colectivamente a un futuro máis equitativo e respectuoso co medio ambiente.
*Verónica Bolón Canedo é Profesora Titular de Ciencias da Computación e Intelixencia Artificial na Universidade da Coruña.
Cláusula de Divulgación: Verónica Bolón Canedo non recibe salario, nin exerce labores de consultoría, nin posúe accións, nin recibe financiamento de ningunha compañía ou organización que poida obter beneficio deste artigo, e declarou carecer de vínculos relevantes máis aló do cargo académico citado.
