Únete á nosa canle de Whatsapp
Neurocientíficos e neurocirurxiáns da Escola Politécnica Federal de Lausana (EPFL), o Hospital Universitario de Lausana (ambos en Suíza), e da Universidade de Bordeus (Francia) deseñaron e implantaron unha neuroprótese destinada a mellorar a marcha de pacientes con párkinson.
Nun estudo publicado en Nature Medicine, os investigadores detallan o proceso de desenvolvemento deste implante, do que se beneficiou un primeiro paciente con esta enfermidade neurodexenerativa e “permitiulle camiñar comodamente, con confianza e sen caer”, segundo os autores.
O equipo, liderado polo neurocientífico Grégoire Courtine e a neurocirurxiá Jocelyne Bloch, da EPFL, leva anos investigando para que persoas con problemas de parálise volvan camiñar, tras introducirlles implantes electrónicos na medula espinal.
No presente traballo, aplicaron os seus achados para mellorar a calidade da marcha de Marc, un paciente de 62 anos de Bordeus, que leva case tres décadas con párkinson. En 2004, foi tratado con dopamina e estimulación cerebral profunda, con obxecto de mellorar os tremores e a rixidez, lembran Courtine e Bloch.
Con todo, máis recentemente, desenvolveu graves trastornos da marcha que non responderon á dopamina nin á estimulación cerebral. “Practicamente xa non podía camiñar sen caer con frecuencia, varias veces ao día”, conta Marc.
Achados previos aplicados ao párkinson
“A idea de desenvolver unha neuroprótese que estimule electricamente a medula espiñal, co obxectivo de corrixir os trastornos locomotores en pacientes con párkinson, é o resultado de varios anos de investigación sobre o tratamento da parálise debida a lesións da medula espinal”, afirma Courtine.
A diferenza dos tratamentos convencionais contra esta enfermidade, que se dirixen ás rexións do cerebro directamente afectadas pola perda de neuronas produtoras de dopamina, esta neuroprótese implántase na zona da medula espinal responsable de activar os músculos das pernas ao camiñar, que, aparentemente, non está directamente afectada polo párkinson.
“É impresionante ver como estimulando electricamente a medula espiñal de forma selectiva podemos corrixir os trastornos da marcha causados polo párkinson”
JOCELYNE BLOCH, neurocirurxiá
“É impresionante ver como estimulando eléctricamente a medula espiñal de forma selectiva, do mesmo xeito que fixemos previamente con pacientes con paraplexia, podemos corrixir os trastornos da marcha causados pola enfermidade de párkinson”, afirma Bloch.
Os investigadores da EPFL recoñecen que a implantación desta neuroprótese no paciente non sería posible sen a colaboración do doutor Erwan Bezard, neurocientífico do Instituto Nacional de Investigación en Saúde e Medicina de Francia (Inserm), afiliado a Universidade de Bordeus.
Bezard, sinalan, “dedicou a súa carreira ao coñecemento das enfermidades neurodexenerativas. A súa experiencia en modelos preclínicos da enfermidade de párkinson foi esencial para producir correctamente os desenvolvementos tecnolóxicos e conceptuais necesarios para a aplicación clínica en seres humanos”.
“Xa non me dan medo nin as escaleiras”
A intervención a Marc realizouse hai dous anos no Hospital Universitario de Lausana. Alí implantóuselle o dispositivo, composto por un campo de eléctrodos, colocado na parte da medula espiñal que controla a marcha, e un xerador de impulsos eléctricos implantado baixo a pel do seu abdome.
Grazas a unha programación específica de estimulacións da medula espiñal que se adapta en tempo real aos seus movementos, Marc viu remitir rapidamente os seus problemas de marcha, destacan os autores.
“Acendo a estimulación pola mañá e apágoa pola noite. Isto permíteme camiñar mellor e estabilizarme. Todos os domingos vou ao lago e camiño uns 6 quilómetros. É incrible!”
MARC, paciente con párkinson
Tras varias semanas de rehabilitación coa neuroprótese, agora pode andar case con normalidade. Actualmente utiliza o seu dispositivo unhas oito horas ao día, e só o apaga cando está sentado moito tempo ou cando dorme.
“Acendo a estimulación pola mañá e apágoa pola noite. Isto permíteme camiñar mellor e estabilizarme. Agora mesmo, xa nin sequera me dan medo as escaleiras. Todos os domingos vou ao lago e camiño uns seis quilómetros. É incrible!”, comenta.
Desenvolvemento dunha versión comercial
Os investigadores cren que este sistema a neuroprótese abre novas posibilidades para tratar os trastornos da marcha que padecen moitas persoas afectadas pola enfermidade de párkinson, pero polo momento o concepto de tratamento só demostrou a súa eficacia nunha persoa, cun implante que aínda debe optimizarse para o seu uso a gran escala.
En colaboración coa empresa ONWARD Medical, Grégoire Courtine e Jocelyne Bloch están a traballar no desenvolvemento dunha versión comercial da neuroprótese, que inclúa todas as funcionalidades necesarias para un uso cotián óptimo.
Polo momento o tratamento só demostrou a súa eficacia nunha persoa, cun implante que aínda debe optimizarse para o seu uso a gran escala
“A nosa ambición é proporcionar acceso xeral a esta tecnoloxía para mellorar significativamente a calidade de vida dos pacientes con párkinson en todo o mundo”, subliñan Courtine e Bloch.
Ademais, grazas á doazón dun millón de dólares da Fundación Michael J. Fox para a Investigación do párkinson, o centro de investigación e innovación en bioenxeñaría NeuroRestore, creado por Courtine e Bloch, vai realizar probas clínicas en seis novos pacientes o próximo ano.
Estes ensaios pretenden non só validar a tecnoloxía desenvolvida en colaboración con ONWARD, senón tamén identificar os perfís de pacientes con máis probabilidades de beneficiarse deste tratamento.
Referencia: A spinal cord neuroprosthesis for locomotor deficits due to Parkinson’s disease (Publicado en Nature Medicine)
