Un equipo liderado polo Instituto Español de Oceanografía (IEO, CSIC) en colaboración co Grupo de Estudo do Medio Mariño (GEMM) e da Universidade Sapienza de Roma publicou recentemente o achado de varios exemplares en Galicia do caracol mariño Raphitoma ephesina, unha especie de gasterópodo pouco coñecido e que, ata o de agora, se consideraba endémico do Mediterráneo. O achado de varios exemplares desta especie na ría de Arousa representa o primeiro rexistro documentado no Atlántico e tamén o primeiro fóra da súa área de distribución coñecida, limitada ata o de agora á zona mediterránea.
Este descubrimento, publicado na revista Cahiers de Biologie Marine, ademais de servir para reconsiderar a distribución desta especie de caracol mariño, permitiu ao equipo científico abordar o estudo da súa taxonomía, previamente considerada como pertencente ao xénero Cyrillia. Neste sentido, as análises moleculares realizadas demostran que a especie pertence en realidade a un xénero intimamente emparentado, Raphitoma, o que serviu para resolver este dilema taxonómico mediante a achega de probas que proviñan de diferentes fontes complementarias.
“A tendencia actual da ciencia taxonómica apunta nesta dirección, pasando das máis ou menos detalladas descricións morfolóxicas, ao que se deu en chamar taxonomía integradora, onde todas as fontes de información dispoñibles son utilizadas para alcanzar conclusións máis robustas e fundamentadas”, sinala Bruno Almón, investigador do Centro Oceanográfico de Vigo do IEO e primeiro autor do estudo.
Enorme diversidade
O grupo de gasterópodos coñecido como Rafitómidos (Familia Raphitomidae) inclúe unha serie de xéneros compostos por especies de gasterópodos de tamaño moi reducido, aínda que cunha gran variabilidade na súa ornamentación e patróns de coloración, polo que o seu estudo reviste unha elevada complexidade.
No Mediterráneo, esta familia está a ser obxecto desde hai anos dunha revisión en profundidade. Isto puxo de manifesto as dificultades asociadas á correcta definición das especies, revelando ao mesmo tempo a enorme diversidade de especies que atesoura.
No Atlántico, con todo, o estudo deste conxunto está nun nivel aínda moi incipiente. É dicir, a diversidade real da familia é descoñecida. A combinación de todos estes factores explica en parte que a súa sistemática sufrise numerosas modificacións nos últimos anos, ao que tamén contribuíu a implementación e xeneralización dos estudos xenéticos como ferramenta para indagar nas relacións filoxenéticas do grupo.
Referencia: First record of Raphitoma ephesina Pusateri, Giannuzzi Savelli & Stahlschmidt, 2017 (Gastropoda: Conoidea: Raphitomidae) from the Atlantic, with an assessment of its systematics (Publicado en Cahiers de Biologie Marine)
