A capa de xeo mariño do Ártico ten un claro ciclo estacional: aumenta durante o outono e o inverno, e redúcese durante a primavera e na época estival. O mínimo da superficie de xeo acádase a finais do verán. Por esta razón, un grupo internacional de investigadores centrouse neste período para determinar que esta rexión xeada podería deixar de estalo durante o mes de setembro xa na década de 2030, mesmo nun escenario de baixas emisións. Isto supoñería adiantar preto dunha década o previsto anteriormente.
Os autores deste traballo, publicado en Nature Communications, destacan o impacto das actividades humanas no Ártico e demostran a importancia de planificar e adaptarse a un Ártico estacionalmente libre de xeo mariño nun futuro próximo.
“Acelerarase o quecemento nesta rexión, o que pode aumentar os fenómenos meteorolóxicos extremos nas zonas setentrionais de latitude media, como as ondas de calor e os incendios forestais. Este desxeo non afecta directamente o aumento do nivel do mar, pero pode incrementalo polo derretemento acelerado da capa de xeo de Groenlandia”, di a SINC Seung-Ki Min, investigador da Universidade de Ciencia e Tecnoloxía de Pohang (Corea do Sur) que lidera o estudo.
Un Ártico sen xeo mariño afecta tanto os humanos, como aos ecosistemas naturais dentro e fóra desta área. Por exemplo, produce cambios na actividade mariña, o que acelera aínda máis o quecemento e altera o ciclo do carbono.
“Aumentará moi probablemente a importancia militar desta rexión”
DIRK NOTZ, coautor do estudo
“A perda de xeo mariño estival no Océano Ártico aumentará probablemente o seu uso para o transporte marítimo e outras actividades económicas. Tamén, á luz das tensións actuais, aumentará moi probablemente a importancia militar desta rexión, dados os curtos roteiros marítimos que conectan o norte de Europa, América do Norte e Rusia nesta zona”, asegura a SINC Dirk Notz, coautor do estudo na Universidade de Hamburgo (Alemaña).
Unha taxa de desxeo subestimada
Para analizar a contribución humana a este declive de xeo e proxectar as previsións futuras, o equipo de Min utilizou datos de observación entre 1979 e 2019 para restrinxir as simulacións de modelos climáticos. Os resultados suxiren que o impacto humano pode observarse durante todo o ano e atribúese, en gran medida, ao aumento das emisións de gases de efecto invernadoiro. As contribucións dos aerosois e os factores naturais (como a actividade solar e volcánica) é moito menor.
Este novo traballo prevé que o Ártico podería quedar sen xeo mariño en setembro de 2030 a 2050 en todos os escenarios de emisións. Isto contrasta coas avaliacións anteriores analizadas no sexto informe de avaliación do IPCC, que non prevían un Ártico sen xeo mariño no verán con baixas emisións.
O Ártico podería quedar libre de xeo mariño en setembro de 2030 a 2050 en todos os escenarios de emisións
O experto coreano, que participou na redacción do capítulo sobre a criosfera do último informe do IPCC, subliña que entón escribiron: “É probable que o Ártico non teña xeo mariño antes de 2050 en todos os escenarios considerados”. Esta conclusión, prosegue, “é diferente da do capítulo 4, centrado nas simulacións dos modelos climáticos, porque xa entón utilizamos métodos adicionais para corrixir conceptualmente os rumbos das simulacións dos modelos”.
Utilizaron os mesmos modelos que os do IPCC pero axustando as simulacións futuras e constataron que subestimaban a taxa de fusión, polo que aumentaron a escala das proxeccións dos modelos. “Cando redactamos o informe, sabiamos que os modelos perdían xeralmente o xeo máis amodo do observado, polo que xa intuímos entón que os respectivos resultados derivados directamente dos modelos eran bastante conservadores. No capítulo sobre a criosfera do IPCC fixemos unha afirmación algo máis atrevida, utilizando métodos conceptuais máis sinxelos”, continúa.
Inevitable, si, pero hai que reducir o impacto
Os científicos levan advertindo desta desaparición durante moitas décadas, “é triste ver que estas advertencias permaneceron, en gran medida, desatendidas, coas consecuencias ás que nos enfrontamos agora. Esperamos que este primeiro ‘demasiado tarde’ talvez sexa escoitado polos responsables políticos, de modo que poidamos, polo menos, protexer outros compoñentes do noso sistema climático limitando no posible o futuro quecemento global”, destaca Notz
Non hai que perder de vista que, no caso do xeo mariño do Ártico, as emisións futuras seguirán tendo un impacto importante: con máis emisións, teremos un Océano Ártico sen xeo máis a miúdo, e durante períodos cada vez máis longos. “Aínda que non poidamos evitar a perda de xeo mariño estival nalgúns anos, si podemos lograr que o xeo desapareza en todos os veráns”, destaca o investigador da universidade alemá.
“Xa é demasiado tarde para seguir protexendo o xeo mariño estival do Ártico”
SEUNG-KI MIN, autor do estudo
O escenario de baixas emisións que consideraron neste estudo equivale ao obxectivo de quecemento de 2ºC do Acordo de París. Isto significa que podemos evitar un Ártico sen xeo no verán se reducimos as emisións de CO2 de forma máis agresiva, seguindo a senda para alcanzar 1,5 graos, é dicir, cero emisións netas en 2050.
“Esperamos cambios substanciais no ecosistema para todas aquelas especies cuxo hábitat depende da existencia de xeo mariño durante todo o ano. Incluso un só verán sen xeo pode causar alteracións substanciais. Os osos polares, por exemplo, poderían soportar períodos curtos de ausencia de xeo no Océano Ártico retirándose a zonas terrestres e adaptándose en certa medida ás fontes de alimento dispoñibles alí”, apunta o científico.
O derretemento do xeo mariño tamén quentará a rexión ártica e as condicións polares máis cálidas afectarán as especies que viven nas altas latitudes setentrionais, como o raposo ártico e os renos.
“Os nosos novos achados implican que xa é demasiado tarde para seguir protexendo o xeo mariño estival do Ártico como paisaxe e como hábitat: será o primeiro compoñente importante do noso sistema climático que perderemos por mor das nosas emisións de gases de efecto invernadoiro”, conclúe Min.
Referencia: Observationally-constrained projections of an ice-free Arctic even under a low emission scenario (Publicado en Nature Communications)