Titán é un mundo xélido, con temperaturas que roldan os -180 ºC, e un activo ciclo hidrolóxico baseado no metano que modelou a súa paisaxe como o fixo a auga na Terra. A maior das lúas de Saturno converteuse así nun dos astros xeológicamente máis diversos do sistema solar. E un equipo internacional de investigadores, liderados desde o Jet Propulsion Laboratory do Caltech, e con participación do Centro Europeo de Astronomía Espacial (ESAC) de Madrid, presentan na revista Nature Astronomy o primeiro mapa xeomorfológico global de Titán, o que axudará a comprender mellor o seu pasado.
Aínda que esta lúa presenta materiais, temperaturas e campos de gravidade distintos aos da Terra, moitas das súas características superficiais son semellantes ás do noso planeta e orixináronse por procesos xeolóxicos parecidos. Con todo, a espesa atmosfera de Titán dificultou a identificación das súas características geomorfológicas en lonxitudes de onda visibles. Para resolver este problema, os autores utilizaron os datos radar e infravermellos da sonda Cassini, que efectuou 127 voos preto deste satélite antes de desintegrarse en Saturno en 2017.
As seis formas xeolóxicas de Titán
Con toda a información, os investigadores identificaron seis formas xeolóxicas principais: chairas, dunas, cráteres, lagos ricos en metano, terreos con formas laberínticas e zonas estratificadas ou montañosas denominadas hummocky, ademais de determinar a súa idade relativa e distribución ao longo do satélite.
“Os nosos resultados mostran que a superficie de Titán está dominada por procesos sedimentarios cunha clara variación latitudinal, con dunas no ecuador, chairas nas latitudes medias, e terreos labirínticos e lagos nos polos”, apuntan os autores.
Os resultados confirman que o ciclo de metano deu forma á superficie de Titán. Os polos son o suficientemente húmidos e xélidos como para manter grandes masas líquidas de metano, mentres que o clima ecuatorial árido mantén intactas as dunas modeladas polo vento.
Respecto a a posible idade das unidades xeolóxicas, as súas relacións espaciais e superposición permitiron aos autores analizar a evolución temporal da paisaxe de Titán: “As dunas e os lagos son relativamente novos, mentres que os terreos montañosos ou hummocky son os máis antigos”, afirman no seu estudo.
A misión Cassini-Huygens foi un proxecto conxunto da NASA, a ESA e a axencia espacial italiana para estudar o planeta Saturno e as súas lúas. Na próxima década está previsto o lanzamento do vehículo multirrotor Dragonfly da NASA, que buscará sobre a superficie de Titán posibles indicios de vida.
Referencia: A global geomorphologic map of Saturn’s moon Titan (Publicado en Nature Astronomy).