Estas son as primeiras imaxes do telescopio Euclid, as máis nítidas do universo

Nunca antes un telescopio fora capaz de crear imaxes astronómicas tan nítidas nunha porción tan grande do ceo, e mirando tan lonxe no universo distante. Acábao de conseguir a misión espacial Euclid da Axencia Espacial Europea (ESA), ao facilitar as súas primeiras imaxes a todo cor do universo. O proxecto ten participación galega: o CITIC da Universidade da Coruña contribúe utilizando algoritmos de intelixencia artifical para explorar a parte oscura e fría del Universo.

Cinco espectaculares imaxes revelan todo o potencial de Euclid: o cúmulo de galaxias de Perseo, a galaxia espiral IC 342, a irregular NGC 6822, o cúmulo globular NGC 6397 e a nebulosa Cabeza de Cabalo.

Publicidade

En conxunto, mostran que o telescopio está listo para crear o mapa 3D máis extenso do universo ata a data, para descubrir algúns dos seus segredos ocultos.

Estas primeira imaxes mostran que o telescopio Euclid está listo para crear o mapa 3D máis extenso do universo e descubrir algúns dos seus segredos ocultos

Euclid, o noso detective do universo escuro ten unha difícil tarefa: investigar como a materia e a enerxía escuras fixeron que o universo teña o seu aspecto actual. O 95% do noso cosmos parece estar formado por estas misteriosas entidades “escuras”, pero non entendemos o que son porque a súa presenza só provoca cambios moi sutís no aspecto e os movementos das cousas que podemos ver. Para desvelar a influencia “escura” no universo visible, Euclid observará durante o próximos seis anos as formas, distancias e movementos de miles de millóns de galaxias ata unha distancia de 10.000 millóns de anos luz. Deste xeito, creará o mapa tridimensional.

Publicidade

Imaxe visible e infravermella

O que fai especial a visión do cosmos de Euclid é a súa capacidade para crear unha imaxe visible e infravermella extraordinariamente nítida dunha gran parte do ceo nunha soa sesión.

As imaxes, que se publican agora mostran esta capacidade especial: desde estrelas brillantes ata galaxias débiles, as observacións revelan a totalidade destes obxectos celestes, á vez que manteñen unha nitidez extrema, mesmo ao facer zoom sobre galaxias afastadas.

“A materia escura xunta as galaxias e fai que viren máis rapidamente do que a materia visible por si soa pode explicar; a enerxía escura está a impulsar a expansión acelerada do universo. Euclid permitirá por primeira vez aos cosmólogos estudar conxuntamente estes misterios escuros que compiten entre si”, explica a directora científica da ESA, a profesora Carole Mundell, directora tamén do centro ESAC que ten a axencia preto de Madrid.

“Euclid supoñerá un salto na nosa comprensión do cosmos no seu conxunto, e estas asombrosas imaxes desta misión demostran que está preparada para axudar a responder a un dos maiores misterios da física moderna”, engade.

CAROLE MUNDELL, Directora científica da ESA

René Laureijs, científico do Proxecto Euclid da ESA, destaca que “nunca antes viramos imaxes astronómicas como estas, con tanto detalle. Son aínda máis belas e nítidas do que podiamos esperar, e móstrannos moitas características nunca antes vistas en zonas ben coñecidas do universo próximo. Agora estamos preparados para observar miles de millóns de galaxias e estudar a súa evolución ao longo do tempo cósmico”, afirma.

En opinión de Giuseppe Racca, director do Proxecto Euclid da ESA, “os elevados estándares para este telescopio mereceron a pena: que haxa tanto detalle nestas imaxes, é todo grazas a un deseño óptico especial, unha fabricación e ensamblaxe perfectos de telescopio e instrumentos, e un control da temperatura e apuntamiento extremadamente preciso”, engade.

Pola súa banda, o director xeral da ESA, Josef Aschbacher, felicitou e agradeceu “a todos os implicados en facer realidade esta ambiciosa misión, un reflexo da excelencia europea e da colaboración internacional. As primeiras imaxes captadas por Euclid son conmovedoras e lémbrannos por que é esencial que vaiamos ao espazo para aprender máis sobre os misterios do universo”.

Misión europea con colaboración da NASA

Euclid é unha misión europea, construída e operada pola ESA, con contribucións da NASA. O Consorcio Euclid –formado por máis de 2.000 científicos de 300 institutos de 13 países europeos, EEUU, Canadá e Xapón– é responsable de proporcionar os instrumentos científicos e a análise dos datos científicos.

A ESA seleccionou a Thales Alenia Space como contratista principal para a construción do satélite e o seu módulo de servizo, mentres que Airbus Defence and Space foi elixida para desenvolver o módulo de carga útil, incluído o telescopio. A NASA proporcionou os detectores do espectrómetro e fotómetro de infravermello próximo, NISP. Euclid é unha misión de clase media do Programa Cosmic Vision da ESA.

Participación española en Euclid

A contribución española á carga útil do telescopio Euclid organizouse ao redor de dous nodos que se incorporaron ao consorcio científico en 2010. Por unha banda, o Instituto de Ciencias do Espazo (ICE-CSIC), o Instituto de Física de Altas Enerxías (IFAE), o Instituto de Estudos Espaciais de Cataluña (IEEC) e o Porto de Información Científica (PIC) foron responsables do deseño, construción, ensamblaxe e tests de validación da roda de filtros do instrumento NISP, así como das simulacións cosmolóxicas da misión.

Por outra banda, a Universidade Politécnica de Cartaxena (UPCT) e o Instituto de Astrofísica de Canarias (IAC), encargáronse da unidade electrónica que controla o instrumento NISP e o seu software de arranque. Ademais, ambos nodos participan en varios equipos de preparación da explotación científica dos datos do telescopio. Ademais, en máis de 20 institucións españolas hai ao redor de 100 científicos/as preparando a explotación científica da misión para desentrañar os misterios do universo escuro. Estes datos científicos xestiónanse e distribúen desde o centro ESAC da ESA en Villanueva de la Cañada (Madrid).

Ademais, en Euclid participan ao redor de 80 empresas europeas, das cales case unha decena son españolas, entre elas Airbus, Alter Technology, Crisa, Deimos Space, GTD, Navair, Sener e Thales Alenia Space España.