Coronavirus e medios de transporte: contaxios en tren, avión e bus

O biólogo vigués Antonio Figueras, do Instituto de Investigacións Mariñas (CSIC), analiza neste artigo os riscos de contaxio no transporte colectivo

Aínda que me centro nos avións, creo que estas consideracións poden ser aplicadas a todos os medios de transporte colectivo: avión, tren, autobús, metro.

Nun avión, as persoas sentan nun espazo pechado e a escasa distancia doutros pasaxeiros, durante longos períodos de tempo, o que aumenta o risco de transmisión de infeccións polo aire. Por esta razón, as compañías aéreas impoñen restricións á viaxe dos pasaxeiros con enfermidades contaxiosas transmitidas por vía aérea (por exemplo, tuberculose). Normalmente as persoas enfermas non viaxan, pero non sempre é así. Durante a epidemia da síndrome respiratoria aguda severa (SARS) de 2003, nun voo de Hong Kong a Beijing, 22 de 120 persoas no voo desenvolveron SARS a partir dun pasaxeiro infectado que faleceu ao día seguinte da viaxe.

Publicidade

Cando unha persoa infectada tose ou esbirra, expele pingas de saliva, moco e outros fluídos corporais. Se algunha desas pingas cae sobre ti, ou se as tocas e logo, por exemplo, tocas a túa cara, tamén te podes infectar.

Estas pingas normalmente caen bastante preto de onde se orixinan. Para a gripe defínese como risco de exposición estar a menos de dous metros dunha persoa infectada durante 10 minutos ou máis.

Publicidade

No artigo de Tomás PueyoCoronavirus: os sinxelos pasos de baile que todos poden seguir, recóllese o seguinte “As infeccións respiratorias “utilizan” a boca e o nariz para propagarse a través de tres mecanismos:

-Pingas: pingas de líquido que expulsa da súa boca e tracto respiratorio

-Aerosois: partículas moi pequenas que se mesturan co aire e poden permanecer alí durante horas.

-Superficies: por exemplo, tusir na man e usar un pomo da porta que alguén máis toca despois.

No caso do coronavirus, os científicos pensaron que a maior parte do contaxio tiña lugar a través das pingas cando a xente tusía, e que estas pingas caían rapidamente ao chan, pouco despois de toser e non chegaban a máis de 2 metros. Se iso fose certo, significaría que a principal forma de infectarse era se alguén tusía preto da nosa cara ou se tocabamos unha superficie contaminada.

Por iso necesitamos usar máscara, para evitar que as persoas asintomáticas contaminen as superficies e que as persoas sas as toquen e leven o virus á cara.

Imagen de previsualización de YouTube

As enfermidades respiratorias tamén se poden propagar a través das superficies sobre as que aterran as pinguiñas, como os asentos dos avións e as bandexas. O tempo que duran esas pigas depende tanto da súa composición como da superficie: moco ou saliva, porosa ou non porosa, por exemplo. Os virus poden variar drasticamente en canto duran na superficie, de horas a meses.

Tamén hai evidencia de que os virus respiratorios poden transmitirse a través do aire en pequenas partículas secas coñecidas como aerosois.

Imagen de previsualización de YouTube

Este vídeo ilustra como as nubes de pingas poden moverse moito máis de 2 metros sen caerse

Imagen de previsualización de YouTube

Este vídeo ilustra a investigación realizada sobre pingas, nubes de pingas e como poderían infectar ás persoas.

Imagen de previsualización de YouTube

Os investigadores mediron a velocidade da tose. Mesmo a un metro da boca, as pingas no centro da nube de tose móvense a aproximadamente un metro por segundo (verde). Estas velocidades suxiren que manterse a dous metros de distancia doutras persoas pode non ser dabondo para evitar que o virus se propague nunha tose.

Aparentemente, ao tusir ou esbirrar, as pingas ponden desprazarse a máis de 2 metros de distancia e non caen tan rápido ao chan. Algunhas caeron, pero moitas permaneceron flotando formando unha nube de pingas.”

Para iso están as máscaras, pero hai que usalas ben.

Á esquerda mal axustada, á dereita ben

Imagen de previsualización de YouTube

¿Como se move o aire nun avión cando se produce unha tose ou un esbirro?

Esbirro

Imagen de previsualización de YouTube

 

Imagen de previsualización de YouTube

Tose

Imagen de previsualización de YouTube

Un gran artigo da Universidade de Oxford publicado en Science detalla un gran número de experimentos realizados para coñecer como se propaga o coronavirus de persoa a persoa. O eixo horizontal mostra os días dende a primeira infección, e o eixo vertical amosa cantas persoas se infectan de diferentes maneiras nun día determinado. Por exemplo, o día 5 despois do contaxio, os portadores infectan unha media de persoas próximo a 0.4. A maior parte provén directamente de persoas que xa son sintomáticas ou que pronto o serán (polo que se chaman pre-sintomáticas). Unha pequena parte é a través do medio ambiente (probablemente superficies), e a menor proporción provén de persoas que teñen o virus pero que nunca desenvolverán síntomas.

 

Ligazón ao traballoLigazón á táboa

Organización Mundial da Saúde define que nun avión o contacto cunha persoa infectada inclúe estar sentado dentro das dúas filas máis próximas ao asento da persoa.

Pero as persoas non están sempre sentadas dos infectados durante os voos, especialmente os que duran máis dunhas poucas horas. Visitan o baño, estiran as pernas e collen cousas dos contedores superiores. De feito, durante o brote de coronavirus da síndrome respiratoria aguda severa (SARS) en 2003, un pasaxeiro a bordo dun voo de Hong Kong a Beijing infectou a persoas que se atopaban fóra do límite de dúas filas da OMS. O artigo publicado no New England Journal of Medicine suxire que os criterios da OMS suporían o contaxio do 45 por cento dos pasaxeiros con SARS.

O “Equipo de Investigación FlyHealthy” observou o comportamento dos pasaxeiros e a tripulación en 10 voos dos Estados Unidos, de aproximadamente tres horas e media a cinco horas.

Como revelou o estudo en 2018, a maioría dos pasaxeiros abandonaron o seu asento nalgún momento, xeralmente para usar o baño ou revisar os contedores superiores, durante estes voos de medio percorrido. En xeral, o 38 por cento dos pasaxeiros abandonaron os seus asentos unha vez e o 24 por cento máis dunha vez. Outro 38 por cento das persoas permaneceron nos seus asentos durante todo o voo.

Esta actividade axuda a identificar os lugares máis seguros para sentar. Os pasaxeiros que tiñan menos probabilidades de levantarse estaban sentados nas xanelas: só o 43 por cento movíase en lugar do 80 por cento das persoas sentadas no corredor.

En consecuencia, os pasaxeiros dos asentos da xanela tiveron moitos menos encontros próximos que as persoas noutros asentos, cunha media de 12 contactos en comparación cos 58 e 64 contactos respectivos para os pasaxeiros nos asentos do medio e corredor.

Elixir un asento xunto á xanela e non moverse claramente diminúe a probabilidade de entrar en contacto cunha enfermidade infecciosa. Pero, como pode ver no gráfico adxunto, o modelo amosa tamén que os pasaxeiros nos asentos do medio e do corredor, mesmo aqueles que están dentro do rango de dous asentos da OMS, teñen unha probabilidade bastante baixa de infectarse.

Fonte National Geographic.

A situación cambia se a persoa enferma é un membro da tripulación. Debido a que as azafatas pasan moito máis tempo camiñando polo corredor e interactuando cos pasaxeiros, é máis probable que teñan encontros próximos adicionais, e máis longos. Como indicou o estudo, un membro da tripulación enfermo ten unha probabilidade de infectar a 4.6 pasaxeiros, “por tanto, é imperativo que o persoal de cabina non voe cando está enfermo”.

IATA no seu informe do 8 de maio recolle estas recomendacións: “A maneira principal de interromper a propagación da Covid-19 é evitar que as persoas teñan contacto próximo entre si, xa que o método máis eficaz de propagación é por inhalación das pingas exhaladas dunha persoa infectada. Esta propagación é máis eficaz ao tusir, esbirrar ou falar, cara a cara. Todas as medidas empregadas actualmente en todo o mundo para frear a propagación fan uso de manter a distancia entre as persoas tanto como sexa posible, e a orientación arredor da distancia ideal oscila entre 1-2 metros (3-6 pés).

É posible modificar os procesos de facturación no aeroporto, inmigración, seguridade, sala de embarque e embarque de tal xeito que se garanta o devandito distanciamento físico, e o Consello Internacional de Aeroportos (ACI) publicou exemplos disto.

A bordo da aeronave, é difícil lograr un alto grao de distanciamento, a menos que as cargas (de pasaxeiros) da aeronave sexan tan lixeiras que non sexan viables económicamente. Con todo, existen outras proteccións, incluído o feito de que todas as persoas miran na mesma dirección en lugar de estar cara a cara, xeralmente permanecen no seu asento despois de embarcar, excepto para visitar os baños.

Unha posible protección adicional derívase da barreira física dos respaldos dos asentos e a dirección do fluxo de aire da cabina que é do teito ao piso, a unha velocidade moito maior que nos edificios públicos, con pouco fluxo lateral.

A contaminación do aire evítase de maneira confiable pola presenza de filtros HEPA, que se instalan nos avións modernos que utilizan a recirculación.

Os maiores desafíos para o distanciamento poden estar relacionados co momento en que os pasaxeiros se moven, particularmente ao abordar, desembarcar e usar os baños.

As medidas de distanciamento físico actualmente en uso polas aerolíneas inclúen: xestión do proceso de embarque para minimizar a pasaxe de pasaxeiros; limitar a equipaxe de man; embarque secuenciado, xanela primeiro; asignación de baños para cada área, permitindo que só un pasaxeiro á vez visite o baño.

As interaccións da tripulación e os pasaxeiros cara a cara evítanse colocando previamente os artigos de servizo (alimentos, auga e contedores de lixo) nos asentos antes de abordar. Finalmente, estas medidas poden complementarse co uso de cubertas faciais ou máscaras por parte dos pasaxeiros e a tripulación por igual.

Algunhas compañías aéreas actualmente, mentres a cantidade de pasaxeiros é baixa, logran un certo grao de distanciamento cun asento baleiro ou similar distancia entre pasaxeiros. Nun escenario de reinicio da normalidade, isto sería economicamente inviable. Dados os datos presentados anteriormente con respecto á transmisión en voo de pasaxeiro a pasaxeiro, a súa xustificación sería cuestionable. Con todo, pode ser beneficioso deixar asentos baleiros na rexión onde a tripulación está sentada cara a cara cos pasaxeiros.

informe do CSIC  sobre filtros de aire en diferentes sectores industriais e posibilidade de eliminación do virus sars-*ov-2  recolle as seguintes conclusións:

CONCLUSIÓNS

-O sistema de ventilación/filtrado de aire no sector aeronáutico parece estar ben regulado. Os avións máis modernos (Airbus) utilizan filtros de alta calidade HEPA co que se pode supoñer que a eliminación do virus SARS-CoV-2 é efectiva. Non se atopou información sobre se outros tipos de fabricantes de avións utilicen este tipo de filtros.

-No caso do sector ferroviario, os filtros utilizados son de calidade intermedia.

-No sector do automóbil (coches, camións, autobuses, etc.,) parece que segue a mesma tendencia que no sector ferroviario. Está máis enfocado á retención de partículas de alto tamaño como pole, po, etc.

-No sector do aire acondicionado para grandes superficies, restaurantes, etc., os filtros están máis enfocados á eliminación de cheiros utilizando filtros de carbón activo. Tamén teñen filtros *ntipartículas, pero parece que non do tipo HEPA. Agora ben, desenvolveron outro tipo de tecnoloxías que poden destruír a virus e bacterias mediante a utilización de nanotecnoloxía e, probablemente luz UV.

-Nestes 3 sectores, o sistema de filtración debería mellorarse debido aos requirimentos existentes na actual situación. Por este motivo, é conveniente expor novas solucións de:

ou Filtrado

ou Desactivación

ou Estratexias combinadas.

-Ademais, deberían establecerse Protocolos de Ensaios Experimentais en todos os sectores para comprobar

ou Capacidade de retención de bioaerosois de distintos diámetros aerodinámicos.

ou Capacidade para desactivar patóxenos, entre eles o virus actual.

ou Medidas de seguimento da calidade do aire no interior dos autobuses trens, etc., colocando dispositivos que permitisen recoller todo tipo de partículas, bacterias e virus presentes mediante a utilización de filtros axeitados e posterior análise.

-Recomendación e precaución: Nestes momentos estamos a asistir a unha masiva implantación de solucións para hixienizar o aire que non sempre contan coa garantía adecuada desde o punto de vista da saúde das persoas.

Antonio Figueras
Antonio Figuerashttp://iim.csic.es/es/estructura/11-inmunologia-y-genomica
Profesor de investigación do Centro Superior de Investigacións Científicas no Instituto de Investigacións Mariñas (IIM-CSIC)

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

Por que algúns peixes transformaron as súas aletas en patas?

Algúns individuos da familia Triglidae chaman a atención polas súas ás de paxaro, patas de cangrexo e corpo de peixe

Os camaróns da ría de Vigo, ao descuberto

As cinco especies que habitan o ecositema mariño comen pequenos invertebrados e pódense atopar en calquera hábitat acuático excepto nas profundidades do mar

Revolucionario estudo en bivalvos: achada unha expansión masiva de xenes do sistema inmune

Un artigo do IIM-CSIC pon de manifesto que a evolución dotou os mexillóns e outros animais mariños semellantes dunha capacidade única para adaptarse ás contornas hostís

O sofisticado (e sorprendente) sistema inmune do mexillón

Algúns bivalvos teñen o maior e máis diverso número de sensores para detectar patóxenos de todo o reino animal