Únete á nosa canle de Whatsapp
A historia escrita da Ictiología remóntase moito no tempo, de feito coincide en gran medida coa Zooloxía, que establece o seu nacemento con Aristóteles (384-322 a.C.). O propio Aristóteles tiña un coñecemento bastante exacto das estruturas xerais dos peixes. De feito, distinguiunos correctamente dos mamíferos acuáticos e doutros organismos mariños. Describiu as migracións das anguías e diferentes cetáceos e peces. O seu único erro foi o uso de nomes locais que recompilou dos pescadores e estes cambian de xeración en xeración. Chego a recoller información sobre 115 especies que viven no Mar Exeo. Nos 17 séculos posteriores prevaleceron os métodos de Aristóteles.
Os primeiros traballos reais de observación que plantaron as bases da ictioloxía moderna tiveron lugar no século XVI en pleno Renacemento europeo. Cabe destacar tres nomes: Hippolito Salviani (1514-1572), Pierre Belon (1517-1564), e principalmente Guillaume Rondelet (1507-1566). Rondelet, ou ‘Rondeletious’, foi sen dúbida o máis influente grazas á súa obra De Piscibus Marinum, onde describe ata 244 especies diferentes de peces do Mar Mediterráneo.
Xa na era da exploración grazas aos avances na navegación, a ictioloxía deu un novo paso adiante. En pleno século XVII, dous naturalistas ingleses, John Ray (1627-1705) e o seu pupilo Francis Willoughby (1635-1672), fixeron o primeiro intento real de clasificación, agrupando aos peixes en dous grandes grupos en base á súa estrutura, cartilaxinosos e óseos. O seu traballo foi publicado en 1686 dentro da obra De Historia Piscium, onde describen ao redor de 420 especies, das cales 178 eran novas para a ciencia.
Foi curiosamente un colega de Carl Linnaeus (1707-1778) é considerado o pai da ictioloxía moderna. Trátase do sueco Peter Artedi (1705-1735) (Ver MerriMan 1938 1938). Este home tiña unha comprensión misteriosa das relacións das especies e conceptos dos grupos sobre as especies. Dada a súa curta vida, os seus traballos foron publicados tras a súa morte na obra coñecida como Ichthyologia, sive Opera Omnia de Piscibus en 1738. Nesta obra identifica catro ordes (incluíndo totalmente equivocado o dos cetáceos), 47 xéneros e 230 especies. A pesar de ser contemporáneo de Linnaeus non utilizou o sistema taxonómico binomial proposto por Carl, Xénero specie, proposto por este último. A pesar disto Ardeti segue sendo un dos científicos máis influentes na obra monumental de Linnaeus Systema Naturae (1758).
Posteriormente, varios científicos dedícanse á clasificación de peces baseándose unicamente en caracteres externos. Podemos destacar a Marcus Elieser Bloch (1723-1799) que clasificou 1519 especies e Bernard Germain de Lacépède (1756-1825) cun total de 1463 especies descritas. Máis tarde aparecen anatomistas como Georges Cuvier (1769-1832) e Achille Valenciennes (1794-1865) quen entre 1828 e 1849 traballaron na publicación de Histoire Naturelle des Poissons, onde en 22 volumes fan un compendio sistemático de 4514 especies de peixes, das que 2311 eran novos descubrimentos.
Louis Agassiz (1807-1873) foi un eminente paleontólogo que a través do estudo dos rexistros fósiles estableceu unha clasificación baseada nos diferentes tipos de escamas: placoideos, ganoideos, cicloideos e ctenoideos.
Estes achados foron publicados entre 1833 e 1843 na obra de cinco volumes titulada Recherches sur les poissons fossiles. Johannes Peter Müller (1801-1858), estableceu as categoría dos peixes pulmonados, fisóstomos e fisoclistos; ademais divide os ganoideos en Chondrosteos e Holosteos.
En 1859, Charles Darwin (1809-1882) coa súa obra On the Origin of Species revoluciona todas as clasificacións establecidas ata a data, e os científicos posteriores a el van establecer as relacións entre as especies baseándose en relacións filoxénicas. Esta clasificación é vertical e baséase no estudo de cada un dos caracteres que establecen un parentesco cun só individuo orixinal. Ernst Haechel (1834-1919) foi o primeiro en establecer a árbore filoxénica na súa Generelle Morphologie der Organismen (1866), cuxo segundo volume dedicou ao mesmo Charles Darwin. Edward Drinker Cope (1840-1897) crea tres grupos: Actinopteria (Ganoideos e Teleósteos), Dipneusti e Crossopterygii. Theodore Nicholas Gill(1837-1914), baseándose na clasificación de Cope, crea varias ordes para os teleósteos na súa obra Arrangement of the Families of Fishes (1892): Haplomi, Irumi, Heteromi, Xenomi, Pediculata e crea Teleostomi, onde agrupa Dipneusti, Ganoides e Teleostei. Lev Berg (1876-1950) na súa obra Classification of fishes, both recent and fossil (1940) establece tres grandes clases: Agnatha, Chondrichthyes e Osteichthyes. O paleoictiólogo Anders Erik Vilhelm Jarvik (1907-1998), no seu traballo The systematic position of the Dipnoi (1968), introduce outras categorías como Clase, Subclase, Cohorte, División, Superorden, Serie e Orde. Actualmente, a clasificación máis seguida é a dada por Joseph S. Nelson (1937-2011).
Se estades interesados na identificación de peixes mariños en augas europeas recomendámosvos dous guías principais. A primeira delas é Guía de identificación de Peces Marinos de Europa y del Mediterráneo, de Patrick Louisy (2005). E a segunda e máis recente na cal colaboramos coa cesión de imaxes é Ictiofauna Marina: Manual de identificación de los peces marinos de la Península Ibérica y Baleares, de Domingo Lloris (2015).
Nas nosas costas (Galicia) dispoñemos dunha biodiversidade de ictiofauna máis que suficiente para ternos entretidos. Aínda que Rafa xa ten novos rexistros, esta é a vixente listaxe dos peixes de mar de Galicia con de 397 especies (Bañón et al. 2010). Actualizamos e completamos así o traballo iniciado xa polo insigne José Andrés Cornide de Folgueira y Saavedra (1734-1803) coa súa obra máis valiosa: Historia natural dos peixes e outras especies mariñas de Galicia (1788).
Breve historia da ictioloxía
