Non é estraño ver nenos polo Marco, o Museo de Arte Conteporánea de Vigo. Non en van, forman unha parte moi destacada da súa programación. Máis rechamante resulta que as súas actividades estean relacionadas non só coa arte, senón tamén coa ciencia. Porque a presenza dos pequenos no centro está vinculada á exposición Eidos dá imaxe. Grafías dous feitos e do pensamento, que se inaugurou en xuño, e que ten como finalidade a demostración de que a arte e a ciencia non están tan afastadas como se podería pensar.
Durante todo xullo, os talleres de verán para público infantil e familiar céntranse neste proxecto expositivo gratuito denominado Arte/Con/Ciencia, no que artistas e investigadores comparten a necesidade de obter resolucións gráficas e figurativas dos acontecementos ou dos feitos físicos do mundo. No programa de obradoiros infantís preparado polo departamento educativo do museo, as obras de artistas e científicos presentes na exposición son o punto de partida para descubrimentos e experiencias relacionados coa percepción e a construción de imaxes, de xeito individual e en grupo. As visitas ás salas de exposición e á contorna do Museo combínanse con divertidos xogos e actividades no ‘Laboratorio das Artes’, convertido máis que nunca en lugar de investigación e creación.
Dentro do programa xeral dos obradoiros, as actividades organízanse según varios eixos temáticos que á súa vez se entrecruzan e relacionan entre si. De acordo co calendario previsto, os martes céntranse en xogos e mecanismos de percepción visual, utilizando instrumentos ópticos e trucos da visión. Os mércores é o día das ‘expedicións científicas’, nas que os participantes se convirten en exploradores de lugares próximos, rexistrando os seus achádegos e descobrimentos. Baixo o título ‘é o que parece?’, os xoves dedícanse a outras experiencias relacionadas co corpo humano e coa percepción a través dos sentidos, e os venres se ensaian actividades relacionadas coa observación da natureza (animais, prantas, minerais…) e dos seres vivos.
Inaugurada o 6 de xuño, Eidos da imaxe é unha mostra colectiva que reúne traballos desenvolvidos por grupos de investigación científica da Universidade de Vigo, artistas da Facultade de Belas Artes e varios creadores invitados. Todos eles expoñen nun plano de igualdade os seus procesos de investigación en torno ás imaxes, nunha mostra que se define pola súa versatilidade.
Proxecto BALIZA
A exposición é froito da colaboración do museo e a Universidade de Vigo. O Proxecto BALIZA, desenvolvido na Facultade de Belas Artes de Pontevedra e integrado en Campus do Mar. Knowledge in Depth, forma parte das accións financiadas polo Ministerio de Educación, Cultura y Deporte no marco do Subprograma de Fortalecemento de Campus de Excelencia Internacional. Trátase dun programa cuxo fin é aumentar a internacionalización e a creación de estruturas estables capaces de conxugar o mundo universitario co territorio, a administración cívica, a sociedade civil e o mundo empresarial. Neste contexto, o Ministerio de Educación xunto coa Secretaría de Universidades, impulsou a publicación do documento A arte como criterio de excelencia, destinada especificamente á introdución de iniciativas artísticas dentro dos proxectos de Campus de Excelencia Internacional.
Nesta liña de actuación enmárcase o Proxecto BALIZA, cuxo obxectivo é deseñar un plan de actuación a medio prazo relativo á investigación no campo das Belas Artes: seminarios, xornadas, foros de debate, desenvolvemento de recursos e ferramentas específicas, son algunhas das actuacións levadas a cabo dende o ano 2012, e este proxecto expositivo significa un paso esencial na exploración e visibilidade do binomio arte-ciencia.
‘Eidos da imaxe’, comisariada por Alberto Ruiz de Samaniego, parte da chea de exemplos na historia da cultura occidental que mostran os vínculos entre un sistema de percepción e medida técnico, e a imaxe plástica. Tanto no plano científico como no artístico, existen determinados procesos de investigación que precisan da súa manifestación en forma de imaxe.
O título da exposición cobra especial sentido se atendemos ao significado literal do termo. Eidos da imaxe remite, por unha banda, á idea de campos e territorios —incluso sentidos— de traballo e exploración. Por outra banda, alude tamén a un concepto filosófico e científico de grande tradición na historia do coñecemento: o vocablo grego εἶδος / Eidos [aspecto da realidade condensado nunha forma ou nun concepto], usado por Platón, Aristóteles, ou Husserl —o pai da fenomenoloxía— no século XX.
Sete salas
O proxecto concibiuse segundo sete vías de desenvolvemento, que se corresponden coa montaxe da exposición nas salas do Marco: Morfografías, Xeografías, Cronografías, Anatomografías, Micrografías, Macrografías e Espectrografías.
Morfografías reúne os traballos relacionados coa análise e creación de formas. Trata de configuracións dinámicas do acto creativo, tanto na natureza como na arte. Baixo o epígrafe Xeografías móstranse obras que teñen que ver con medicións e cambios de escala, co estudo do litoral, do relevo, dos volumes; con expedicións xeográficas, coa perspectiva. A sección Cronografías relaciónase coas medicións e rexistros no tempo ou do tempo, tal como Anatomografías se refire ás medicións e rexistros do corpo. As Micrografías —procesos de captación de imaxes de obxectos non visibles mediante instrumentos ópticos ou electrónicos como lupas e microscopios— e Macrografías —obtención de imaxes ou rexistros gráficos de orde maior en relación co obxecto seleccionado— son o eixe noutros dous apartados. Por último, baixo o título Espectrografías móstranse imaxes obtidas no proceso de analizar o espectro de frecuencias característico dun movemento ondulatorio (sonoro, luminoso ou electromagnético). A descomposición espectral de frecuencias pode aplicarse a calquera concepto asociado con frecuencia ou movementos ondulatorios como son as cores, as notas musicais, as ondas electromagnéticas de radio ou televisión, e mesmo a rotación regular da terra.
En cada unha das seccións incluíronse, xunto ás obras de artistas e investigadores, materiais históricos e pezas documentais que funcionan como modelos e principios de uso da imaxe-signo, e mostras de procesos experimentais contemporáneos.
