Únete á nosa canle de Whatsapp
O problema comezou a destapalo hai uns meses o xornal británico The Times: “Británicos morren despois de tomar o calmante español Nolotil”, era o titular dunha información na que se falaba de máis dun cento de afectados, tanto turistas como británicos afincados na costa mediterránea. E a finais de outubro, despois dunha minuciosa investigación, a Axencia Española do Medicamento (AEMPS) do Ministerio de Sanidade publicou unha nota informativa na que recomendaba extremar as precaucións na prescripción deste medicamento á poboación flotante.
O metamizol está prohibido en bastantes países debido a unha maior presenza de reaccións adversas
Non é algo novo nin descoñecido. Segundo recolle a farmacéutica e divulgadora Marian García no seu blog, está documentada desde os anos 70 a reacción adversa ao metamizol en forma dunha patoloxía inmune, a agranulocitose. O metamizol é un analxésico (calmante) e antipirético (contra a febre) que leva moito tempo vendéndose en España co nome comercial de Nolotil, Algi-Mabo, Metalgial, Metamizol EFG, e tamén asociado a outros medicamentos, como a escopolamina, co nome de Buscapina Compositum. Porén, o seu uso está prohibido en bastantes países (entre eles Suecia, Reino Unido ou Estados Unidos) debido á elevada cifra de reaccións adversas que producen agranulocitose.
en laranxa, só con receita e con amplas restriccións; en gris; sen datos. Fonte: Fuse809, con datos da OMS / CC BY-SA 3.0.
A doenza consiste, de xeito resumido, en que o corpo deixa de producir de súpeto un tipo de glóbulos brancos, os granulocitos. E, por tanto, a capacidade inmune do organismo diminúe de forma alarmante, deixando a porta aberta a infeccións e problemas de todo tipo. Adoitan aparecer síntomas como o malestar xeral, febre persistente, dor de gorxa, na boca e no nariz, hematomas, sangrado ou palidez.
A agranulocitose provoca unha reducción moi rápida dun tipo de glóbulos brancos
Segundo explica a propia AEMPS, no prospecto do metamizol inclúese xa a agranulocitose como posible reacción adversa – aínda que cunha frecuencia moi baixa – que pode chegar a provocar a morte. Os problemas adoitan aparecer, en máis da metade dos casos de reaccións adversas que foron estudados, en tratamentos que duraron máis dunha semana.
Nos últimos 10 anos, segundo indica a información da axencia, “duplicouse o uso de metamizol en España, sendo máis acusado o aumento nos cinco últimos” (de 2013 a 2017 pasouse de 14,6 a 22,8 millóns de envases de cápsulas). Incrementouse tamén, por tanto, a notificación de reaccións adversas incrementouse, especialmente en persoas de idade avanzada, para as que xa se desaconsellaba a prescripción deste analxésico.
O Nolotil e a xenética
A propia nota da AEMPS aborda un aspecto do que se leva falando desde hai anos. Unha determinada configuración xenética, sobre todo a propia dos países nórdicos, parece estar relacionada cunha maior cantidade de reaccións adversas ao metamizol. Un estudo publicado pola Revista Clínica Española en 2009 e realizado por doutores do hospital de Marbella, despois dun episodio semellante, aínda que menos grave, que o deste ano, concluía que “debe evitarse o uso” deste medicamento.
Con todo, segundo o Ministerio, “coa información dispoñible non se pode nin descartar nin confirmar un maior risco en poboacións con características étnicas específicas”. En 2002, un estudo realizado en Suecia e publicado polo Boletín Farmacéutico da OMS confirmou a evidencia de que a reacción adversa era maior en pacientes deste país. Porén, non se puido confirmar que existira unha particularidade xenética nos escandinavos que os fixera máis vulnerables.
Porén, para evitar novos episodios, a AEMPS emitiu unha serie de recomendacións a profesionais sanitarios: utilizar o metamizol en tratamentos dun máximo de sete días, dentro das súas indicacións autorizadas e nas doses mínimas eficaces; realizar controis hematolóxicos, especialmente nos leucocitos, no caso de que sexa preciso un tratamento máis longo; vixiar a aparición de síntomas de agranulocitose; revisar a historia clínica do paciente para comprobar posibles antecedentes; adoptar especial precaución en persoas de idade avanzada; e, no último punto, recomenda “non utilizar metamizol en pacientes nos que non sexa posible realizar controis”, como é o caso dos turistas.
Podes ler aquí a nota informativa da Axencia Española dos Medicamentos e Produtos Sanitarios.
