Trinta millóns de dólares para apoiar o 3% das solicitudes máis sobresaíntes. Logo dun riguroso proceso de selección dun ano de duración, o investigador do CiQUS Javier Montenegro vén de acadar unha das 30 axudas que acaba de conceder a organización HFSPO (Human Frontiers Science Program Organization), entre máis de 1.000 candidaturas de 60 países.
O HFSP é un programa internacional de apoio á investigación en Bioloxía, que promove a colaboración interdisciplinar entre institucións de distintas nacionalidades incentivando o estudo de problemas biolóxicos complexos para os que aínda non hai resposta. As novas axudas, concedidas ao abeiro da temática «Mecanismos complexos en organismos vivos», enfatizan o valor dos proxectos máis arriscados e innovadores.
O novo proxecto, liderado desde o CiQUS por Javier Montenegro (ERC Starting Grant 2015), desenvolverase ao longo dos vindeiros tres anos en colaboración cos investigadores Neal Devaraj (Universidade de California) e Toshihide Takeuchi (Universidade de Osaka). Trátase dunha aproximación de alto risco, que busca reconstruir de forma artificial un orgánulo celular de máxima importancia: o citoesqueleto celular. Ao igual que o esqueleto moldea o corpo humano e manteno en pé, este citoesqueleto dá forma e estrutura ás células, permitíndolles realizar funcións complexas como moverse, dividirse ou transportar substancias.
As células sintéticas axudarán a comprender como evolucionaron as células complexas
A aparición do citoesqueleto –unha intrincada rede de fibras que crece no interior das células- foi un paso clave para que as células primitivas poideran evolucionar e competir mellor polos recursos. Agora, o proxecto coordinado desde a Universidade de Santiago de Compostela fará uso da Química Sintética para investigar este fenómeno biolóxico a partires dun modelo de citoesqueleto artificial, baseado en materiais sintéticos. Así, o equipo internacional de investigadores deseñará e sintetizará no laboratorio un citoesqueleto completamente artificial para reproducir o proceso de formación e destrucción desta rede de fibras no interior das células, acadando deste modo un sinxelo modelo que permita entender mellor o seu funcionamento interno.
Ao longo do proxecto, o equipo do CiQUS encargarase de fabricar os nanotubos que constitúen o citoesqueleto, mentres que os seus colaboradores con base en San Diego (California, USA) e Osaka (Xapón) prepararán as membranas que conteñen as fibras e proteínas que funcionarán como transportadores dos catalizadores para a formación ou destrucción desta rede: «fibras, membranas e proteínas: acoplando estas tres compoñentes agardamos conseguir células mínimas que nos permitan comprender mellor a importancia e o funcionamento do citoesqueleto», explica Montenegro, que advirte do posible alcance da investigación: «a creación de células sintéticas híbridas ampliará a nosa comprensión de como e por que as células vivas complexas evolucionaron no noso planeta, o que supón un importante reto científico», asegura.
