Venres 29 Marzo 2024

Domingo Fontán, protagonista do Día da Ciencia en Galicia de 2018

A Real Academia Galega de Ciencias (RAGC) anunciou este xoves que Domingo Fontán (Porta do Conde-Portas, 1788) será o científico homenaxeado no Día da Ciencia en Galicia neste ano 2018. A celebración coincide co 230º aniversario do nacemento do matemático e humanista galego, autor do primeiro mapa científico de Galicia. Realizouno cunha precisión que, en moitos casos, non puido ser superada ata a chegada da cartografía por satélite.

O acto académico celebrarase o 8 de outubro, coincidindo coa data sinalada como o Día da Ciencia en Galicia, pero a RAGC xa traballa en contacto “coas institucións científicas vinculadas ao investigador e aos seus campos de coñecemento para comezar a organizar nos vindeiros meses actividades de difusión e divulgación sobre a figura de Fontán”, sinala a Academia no seu comunicado.

Publicidade

Domingo Fontán, “un home preocupado polo país”

Con só 12 anos, Fontán xa estaba matriculado en Filosofía e Letras na Universidade de Santiago de Compostela, a súa alma máter, e con 23 xa impartía clases na institución. Foi alumno de Xosé Rodríguez, o Matemático de Bermés, outra figura ilustre da ciencia galega, e entre os seus discípulos tivo a destacados ilustrados como Ramón de la Sagra ou Casiano de Prado. “A súa primeira e principal virtude é dun home preocupado polo país“, destaca Francisco Díaz-Fierros, catedrático de Edafoloxía da USC e gran coñecedor da vida e a obra de Fontán.

Díaz-Fierros destaca tamén “a visión aplicada da ciencia” que tiña Fontán. “Non só era un gran matemático, senón que soubo ver a necesidade que Galicia tiña de dispoñer dunha base cartográfica para ordenar o seu territorio: as redes de comunicacións, a ubicación dos asentamentos, etc.”

Grazas a Fontán, lembra o catedrático, Galicia adiantouse varias décadas ao resto de España. “O esforzo que fixo foi incrible. Foi un traballo ímprobo, un labor titánico; el só, durante tantos anos, e cunha precisión extraordinaria”.

Carta xeométrica actualizada no 1917, coas estradas xa existentes nese momento.
Carta xeométrica de Domingo Fontán actualizada no 1917, coas estradas xa existentes nese momento.

Domingo Fontán comezou a súa obra magna en 1816, e dedicaría case 20 anos da súa vida a percorrer Galicia palmo a palmo. Díaz-Fierros destaca o celo de Fontán polo método científico á hora de realizar as medicións, baséandose na triangulación xeodésica. En 1834, o matemático presentou o mapa ante María Cristina de Borbón, pero non foi ata 1845 cando o proxecto saíu do prelo.

Amais do seu traballo científico, Fontán foi un destacado deputado nas Cortes polo Partido Liberal, o que lle supuxo algúns atrancos na súa carreira, sobre todo durante a etapa absolutista de Fernando VII. Exerceu tamén como director do Observatorio Astronómico de Madrid e, como empresario, dirixiu a Fábrica de Papel do Castro de Lousame. Tamén traballou no deseño da primeira liña ferroviaria de Galicia, entre Santiago e Carril.

A súa obra deixou unha fonda pegada na literatura galega, sendo evocado por Otero Pedrayo, Cunqueiro e Castelao. Está enterrado no Panteón de Galegos Ilustres, xunto a Alfredo Brañas, Rosalía de Castro, Castelao, Francisco Asorey ou Ramón Cabanillas. Con todo, a súa figura segue sendo pouco coñecida a nivel popular. Coa homenaxe deste ano, a Real Academia Galega de Ciencias busca divulgar entre a sociedade galega o mérito do traballo de Fontán.

Tamén podes ler:

historias-gc/domingo-fontan-biografia/

 

 

 

 

 

 

 

 

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

O matemático Eduardo García Río ingresa na Academia de Ciencias 

O catedrático de Xeometría e Topoloxía da Universidade de Santiago incorpórase á sección de Matemáticas, Física e Ciencias da Computación

Elena V. Cendón: “As científicas temos que asumir que merecemos recoñecementos”

A matemática e investigadora da USC repasa a súa traxectoria após de recibir o premio María Josefa Wonenburger pola súa carreira

Elena Vázquez Cendón, premio María Josefa Wonenburguer

O galardón creado pola Xunta en 2007 para distinguir a investigadoras galegas recoñece a doutora en Ciencias Matemáticas e decana da USC

Preto de 300 escolares achéganse ás matemáticas dun xeito “compresible e divertido”

No proxecto 'Te lo cuentan las matemáticas', do grupo de innovación docente MaReMa