Un ‘poderoso indicio’ da existencia de vida actualmente no planeta Venus. Un equipo de astrónomos de Europa e dos Estados Unidos anunciou hoxe que detectaron “fosfina” — fosfano polo seu nome oficial— na atmosfera do planeta. A fosfina é un derivado fétido e tóxico do fósforo. Usouse como arma, como insecticida e é un residuo da produción de metanfetamina, unha droga.
Desde hai anos sábese que os maiores planetas do sistema solar, Xúpiter e Saturno, xeran fosfina ao unir un átomo de fósforo e tres de hidróxeno nas súas capas internas, que están a máis de 500 graos, nun proceso totalmente alleo á presenza de vida. Pero a fosfina tamén existe na Terra e a súa fonte principal asóciase a microbios que viven en contornas onde non hai osíxeno, incluído o fondo dalgúns lagos, as augas fecais e o intestino de animais, incluídos os humanos, segundo os responsables do achado, que foi presentado na tarde deste luns pola Royal Astronomical Society. O traballo foi publicado na prestixiosa Nature Astronomy.
It’s 4pm! Time to explain what we’ve been so excited about – here’s your 60 second overview of #VenusNews. Don’t forget you can watch our press conference featuring the lead author of the study, Professor Jane Greaves of @cardiffuni, getting started: https://t.co/gtzWjuM5vH pic.twitter.com/udhXvyowSc
— Royal Astronomical Society (@RoyalAstroSoc) September 14, 2020
A fosfina nas nubes de Venus foi detectada por primeira vez no 2017 co telescopio James Clerk Maxwell (JCMT), que se atopa en Hawai e pertence ao Observatorio do Leste de Asia. Para confirmar os resultados, os científicos empregaron tamén o ALMA, o radiotelescopio máis grande do mundo, situado no deserto de Chile, que ten máis sensibilidade. As 45 antenas do radiotelescopio do Observatorio Europeo Austral (ESO) confirmaron a detección de fosfina, un dos principais biomarcadores, é dicir, unha das pegadas químicas que poden indicar a presenza dalgún tipo de ser vivo.
Tras pasar tres anos facendo comprobacións e simulacións para tentar determinar se esa fosfina podería formarse nas nubes venusianas por procesos naturais non biolóxicos, os autores deste estudo internacional conclúen que a pesar de que a cantidade detectada é pequena (20 moléculas deste gas por cada mil millóns), é moito maior da que habería se a súa orixe non fose biolóxica.
Descartaron, por tanto, que esa fosfina sexa o resultado de procesos coñecidos como o vulcanismo, a caída de meteoritos, os lóstregos eléctricos ou na súa formación teñan intervido a luz solar ou minerais procedentes da superficie dese planeta rochoso.
A única explicación que hai co coñecemento que se ten na actualidade é que a súa orixe sexan procesos xeolóxicos ou químicos descoñecidos por nós pero que poderían ter lugar en Venus; ou unha posibilidade moito máis emocionante: que fose producida por seres vivos. É dicir, non é que se teñan atopado organismos nas nubes de Venus, senón un gas que podería revelar de xeito indirecto a posible existencia deses organismos.
Vida en Venus? O inminente anuncio dun forte indicio no planeta veciño
De confirmarse esa hipótese, Venus sería o primeiro lugar fóra da Terra no que se atopa vida, un anhelo que a comunidade científica leva décadas perseguindo. Con todo, os autores, entre os que hai científicos británicos, estadounidenses e xaponeses, amosanse moi prudentes e aínda que consideran que o seu descubrimento é significativo, apuntan que fai falta máis investigación para entender de onde vén esa fosfina. De calquera xeito, fixeron público un vídeo onde a palabra ‘vida’ (Life) aparece destacada sobre a imaxe do planeta Venus.
Clara Sousa Silva, coautora do estudo e investigadora do Instituto de Tecnoloxía de Massachusetts (MIT), investigou a fosfina como biomarcador para tentar detectar vida en exoplanetas: “O descubrimento de fosfina en Venus suscita moitas preguntas, por exemplo, como pode un organismo sobrevivir nesa contorna. Na Terra, algúns microbios poden resistir a un 5% de ácido, pero as nubes de Venus están compostas case na súa totalidade de ácido”, sinala nun comunicado de prensa.
O achado non é unha evidencia directa de vida, pero é a única explicación que os científicos atopan a esta concentración de fosfina
Aínda que sinala que a fosfina pódese formar por procesos non biolóxicos no medio interestelar e, en principio, tamén nas nubes de Venus, o interesante do resultado é que a cantidade que detectaron, aínda sendo moi pequena en valores absolutos, é 10.000 veces maior que a esperada por procesos abióticos.
Parte dos científicos que asinan o estudo publicaron un detallado estudo anterior no que concluían que a presenza de fosfina nun planeta rochoso como Venus só pode deberse á presenza de vida. No seu estudo de hoxe son algo máis cautos. “A detección de PH3 [símbolo da fosfina] non é unha proba sólida de vida, só de química anómala que non podemos explicar”, conclúen.
Sousa-Silva explica a este diario que a publicación deste estudo é unha chamada de auxilio á comunidade científica internacional: “Non atopamos ningunha explicación alternativa á presenza deste composto en Venus”. No vídeo que acompañou a presentación, salientan que a existencia de vida nas nubes do planeta veciño é a única explicación que lles encaixa no seu modelo actualmente.
Aquí podes consultar a investigación publicada en Nature