“Nuns anos, a velutina deixará de ser un problema para os apicultores”

Contido patrocinado

Ata o de agora, a maioría das novas que afectan a propagación da praga da vespa velutina en Galicia son malas. Todo apunta á extensión pola xeografía galega dunha especie que ameaza especialmente ás abellas e as colmeas. Porén, agora semella que empezan a aparecer datos que espertan a esperanza. Xulio Maside, investigador do CiMUS da Universidade de Santiago de Compostela, apunta que no prazo dalgúns anos a velutina deixará de ser un problema importante para os apicultores. “A combinación da investigación científica, co perfeccionamento dos enxeños artesanais para atrapar as avespas e co aprendizaxe das abellas para evitar os ataques desta especie fará que a súa incidencia na apicultura sexa moito menor. O que será case imposible é erradicala”, indica Maside.

O investigador forma parte do grupo que está a analizar a incidencia da velutina en Galicia dende diversas perspectivas. Maside pertence ao grupo de Xenómica de Parásitos do CiMUS e investiga a posibilidade de que parasitos autóctonos galegos podan chegar a afectar ás velutinas. A Deputación da Coruña financia un convenio coa Universidade de Santiago, cun importe de 137.000 euros, para estudar as distintas vías de combater esta praga.

Publicidade

A Deputación da Coruña financia un convenio para estudar as vías para combater á velutina

En cinco anos a velutina colonizou a totalidade das provincias de A Coruña e Pontevedra, o norte de Lugo e comezou a estenderse cara ao sur desta provincia e o interior de Ourense. A súa extensión semella imparable, mesmo en Italia detectaron que as vespas poden superar altitudes de 2.000 metros para viaxar a outros territorios.

Dende a súa experiencia investigadora na materia, o plan de actuación do equipo da USC articularase en torno a cinco eixos principais: as novas alternativas de loita biolóxica, concretamente a opción de control da praga mediante a inoculación de parasitos autóctonos; o estudo da distribución xeográfica da praga en Galicia; o desenvolvemento, obtención e testaxe dun biocida específico para a loita contra a avespa velutina; o establecemento de criterios para avaliar o impacto económico e social da praga; e a coordinación das colaboracións entre os diferentes actores implicados na loita conta esta especie invasora, entre outras a Asociación Galega de Apicultura-AGA.

“Un dos camiños posibles para frear ás velutinas e ver se os parasitos que teñen as especies autóctonas poden afectalas, xa que sería perigoso para o propio ecosistema traelos dos seus lugares de orixe. É un traballo de longo alcance porque primeiro temos que facer un catálogo dos parasitos dos véspidos galegos e ver se afectan tamén á velutina”, indica Maside.

Hai datos que invitan ao optimismo, tamén nesta vía. A poboación de abella melífera reduciuse nun 40% pola aparición de parasitos “e iso que era unha abella moi coidada, mentras que contra a velutina estase a loitar por distintos medios e algún parasito vai a afectala, iso é seguro”.

“Temos que facer un catálogo dos parasitos dos véspidos galegos e ver se afectan á velutina”

A Vespa crabro (abellón) é o equivalente á velutina en Galicia pero non depreda tanto ás abellas como o fai esta”, explica Maside. As colonias de velutina poden chegar aos 40.000 exemplares e son moi depredadoras das abellas. Os apicultores de toda Galicia están a ser moi afectados por esta praga.

Parece que loita para que os parasitos dos véspidos galegos afecten á velutina semella vai ser longa, pero o perfeccionamento dos enxeños que xa están distribuidos pola xeografía galega para loitar contra a velutina e o proceso de aprendizaxe que farán as abellas para non seren capturadas son algúns dos factores que fan a Maside seren optimista sobre a evolución desta praga. “O impacto dunha especie cando chega é moi forte pero despois o ecosistema reacciona: as abellas aprenden a evitalas, aparecen os parasitos e os apicultores defenden mellor as colmeas”.

“O impacto dunha especie cando chega é moi forte, despois o ecosistema reacciona”

O que ve case imposible Maside é que a velutina chegue a extinguirse xa que isto so podería ocorrer no caso de que aparecese un parasito que acabase con ela. De feito, o investigador sinala que o máis probable é que a velutina se estenda en pouco tempo por toda Galicia. Os datos que hai de 2017 aínda non son moi fiables porque estamos na época onde empezan a detectarse os niños, pero xa hai algúns localizados en concellos onde antes non estaban. “O clima deste ano contribúe á súa extensión, porque o inverno non foi moi frío, e isto favorece que sobrevivan cando abandonan o niño en outono”, engade Maside.

O investigador destaca a importancia de contar con financiamento de institucións como a Deputación da Coruña para loitar contra esta praga e apunta tamén que hai posibilidades de chegar a contar con axudas europeas para seguir investigando as mellores vías para facer fronte a un inimigo poderoso, pero fronte ao que cada vez irán aparecendo máis armas.

Unha invasión a velocidade de vertixe

A Vespa velutina é natural do sueste asiático. Estímase que entrou en Europa por Francia, arredor de 2004, nalgún barco que atracou no porto de Burdeos. Comezou a estenderse polo sur do país galo e o norte da península Ibérica. No ano 2013 detectouse en Galicia.

A súa expansión foi rapidísima. Ata o verán pasado, en pouco máis de dous anos, xa se levaban retirados máis de 10.000 niños no noso territorio. Ao carecer de depredadores no ecosistema local, e debido á súa voracidade cara as abellas, colonizou amplas zonas. Afecta, sobre todo, á apicultura, reducindo a produción de mel entre un 20 e un 40%.

O seu ciclo anual consta de cinco fases. En inverno, as raíñas fundadoras hibernan e morren os machos e as avespas obreiras. Arredor dos meses de febreiro e marzo, as raíñas comezan a construír os niños primarios, os máis pequenos, en zonas agochadas. Coa primavera, entre abril e maio, nacen as obreiras e mudan ao niño secundario, de maior tamaño, e que adoita estar en zonas elevadas. A colonia medra durante o verán, ata alcanzar un máximo de entre 1.200 e 1.800 individuos por colonia entre setembro e outubro. Nesta estación prodúcense a maior parte dos ataques contra as colmeas das abellas. É neste momento cando nacen os machos e as femias sexuadas e se produce a fecundación. Xa ben entrado o outono, as raíñas fundadoras emigran do niño secundario e hibernan ata que comeza de novo o ciclo.