Venres 29 Marzo 2024

A mortalidade por calor podería multiplicarse case por cinco a mediados de século

Un estudo advirte sobre a inacción fronte ao cambio climático e os seus perigos para a saúde. Os autores demandan medidas urxentes

As proxeccións do oitavo informe anual ‘Countdown on Health and Climate Change’ (Conta regresiva sobre a saúde e o cambio climático, en galego) da revista The Lancet demostran que seguir atrasando a actuación fronte á crise climática ameaza gravemente a saúde da poboación mundial. Neste escenario, é probable que a mortalidade atribuíble á calor aumente 4,7 veces para 2050.

“Os sistemas de saúde experimentan cada vez máis tensións, non adaptarse de maneira equitativa significa que moitas poboacións queden desprotexidas ante o cambio climático. Curiosamente, “aqueles que contribuíron minimamente a esta crise son quen están desproporcionadamente máis expostos”, declaran a SINC de forma conxunta Rachel Lowe, Martín Lotto Batista e Kim van Daalen, investigadores do Barcelona Supercomputing Center – Centro Nacional de Supercomputación (BSC-CNS), institución que lidera a edición europea do informe.

Publicidade

Lancet Countdown tamén sinala que a inacción está a cobrarse vidas e afecta os medios de subsistencia. En 2022, a poboación estivo exposta, de media, a 86 días de temperaturas extremas que supuxeron un risco para a súa saúde, dos cales o 60% tivo polo menos o dobre de probabilidade de ocorrer, debido ao cambio climático provocado polos humanos.

“Este informe non só amplía os indicadores de informes anteriores, senón que presenta ademais posibles escenarios futuros que nos esperan se non se toman medidas inmediatas. Cun aumento global da temperatura de 1,14 ºC, as perdas humanas e os danos derivados crecen rapidamente, con impactos na vida cotiá e a supervivencia a escala global”, argumentan os científicos do BSC-CNS.

O traballo levárono a cabo 114 expertos líderes de 52 institucións de investigación e organismos da ONU de todo o mundo. Publícase en vésperas da Conferencia das Partes das Nacións Unidas (COP28) e presenta 47 indicadores con métricas novas e melloradas sobre a contaminación do aire nos fogares, o financiamento da industria dos combustibles fósiles e a participación das organizacións internacionais nos beneficios sanitarios da mitigación climática.

Para Jaime Martínez Urtaza, científico da Universidade Autónoma de Barcelona e coautor do estudo, “pon de manifesto que a situación está a chegar a un punto de non retorno, con consecuencias moitas veces impredicibles. Os impactos á saúde aumentaron de forma clara, e non van reducirse a non ser que se rebaixen as emisións de CO2 e se empece a controlar a situación. Se non é así, chegaremos a un momento no que os sistemas de saúde poden colapsar e non se poderán prestar os servizos necesarios”.

Os responsables da situación

Os autores do traballo consideran unha “neglixencia” que os gobernos, as empresas e os bancos continúen investindo diñeiro na industria do petróleo e o gas. Advirten que, sen medidas de mitigación contundentes e rápidas, a saúde da humanidade corre grave perigo.

“Cunha emisión de 1.337 toneladas de dióxido de carbono por segundo, non estamos sequera preto de reducir as emisións coa rapidez necesaria para manter os perigos climáticos dentro dos niveis tolerables para os nosos sistemas sanitarios. Cada segundo que nos demoramos, o camiño cara a un futuro máis habitable faise máis difícil e, a adaptación, cada vez máis custosa”, di Mariña Romanello, directora executiva de Lancet Countdown desde o University College de Londres (Reino Unido).

Así mesmo, o informe inclúe unha nova sección dedicada ao ámbito rexional que destaca que os impactos sanitarios do cambio climático carrexan experiencias diferentes e desiguais. Os expertos sinalan que unha transición enerxética equitativa ofrece unha oportunidade de reducir a desigualdade sanitaria, así como de mellorar a saúde e o benestar de todas as persoas.

O equipo do BSC-CNS terá un papel crucial na creación do próximo informe rexional Lancet Countdown Europe, programado para abril de 2024. “O ano pasado publicamos un informe específico sobre Europa que indica que o impacto é desigual entre rexións. Por exemplo, o sur tende a sufrir máis por enfermidades asociadas a ondas de calor, incendios forestais e secas. Na actualización ampliamos a nosa vixilancia a outros impactos na saúde, como enfermidades transmitidas por carracha e leishmaniasis, entre outras”, apuntan.

As vidas actuais e futuras penden dun fío

Neste momento, o planeta está en camiño de alcanzar un quecemento de 2,7 °C para o ano 2100. Ademais, as emisións asociadas á enerxía bateron un récord en 2022. “É un macabro recordatorio de que o ritmo e a escala dos esforzos de mitigación que vimos ata o de agora foron deplorablemente inadecuados para salvagardar a saúde e a seguridade das persoas”, asegura Romanello. Os autores sosteñen que estes achados tan crus deben servir como motor de medidas urxentes. “Aínda podemos ter esperanzas”, afirma a directora executiva. “O feito de que a COP28 se enfoque na saúde é unha oportunidade única para lograr compromiso e acción”.

En 2023, o planeta experimentou as temperaturas globais máis altas dos últimos 100.000 anos, e todos os continentes bateron os seus récords. En todo o mundo, as persoas víronse expostas a perigos mortais. A isto únese o carácter cada vez máis destrutivo dos eventos climáticos extremos, que poñen en risco a seguridade hídrica e a produción de alimentos.

Nesa mesma liña, o cambio nos patróns climáticos acelera a transmisión de enfermidades infecciosas mortais. Por exemplo, o aumento da temperatura dos océanos fixo que a área das costas do planeta sexa propicia para a propagación da bacteria Vibrio, que pode ocasionar enfermidades e mesmo a morte nos humanos. Dita situación ameaza particularmente a Europa, onde a área costeira propicia para a súa propagación aumentou 142 km por ano. No estudo desta bacteria traballa Martínez Urtaza. “Enfrontámonos a unha crise tras outra”, advirte Xeorxiana Gordon-Strachan, directora do centro rexional para os pequenos estados insulares en desenvolvemento de Lancet Countdown.

Stella Hartinger, directora do centro rexional para Sudamérica do informe, explica: “Ante tan alarmantes proxeccións, os esforzos de adaptación por si sós non poden seguirlles o ritmo para os efectos do cambio climático, e os custos asociados estánse acelarando a tal punto de volverse insalvables”.

Unha industria na que non se deixa de investir

Os novos indicadores actualizados revelan que a industria dos combustibles fósiles está a recibir cada vez maiores investimentos e préstamos. “A pesar dos efectos negativos, os gobernos seguen outorgando subsidios que obstaculizan a transición cara a enerxías limpas e renovables”, explican desde o BSC-CNS. En 2020, 69 dos 87 gobernos analizados neste informe subvencionaron estas compañías, cun total neto de 305.000 millóns de dólares. Este diñeiro superou o 10% do gasto sanitario nacional en 26 dos países e o 50% en dez países analizados.

“O sistema enerxético é o principal emisor de gases de efecto invernadoiro. Aínda que a xeración de enerxías renovables está en aumento, non substituíu aínda de maneira significativa aos combustibles fósiles. Para ilustrar isto, á taxa observada entre 2011 e 2020, América do Norte necesitaría 82 anos para descarbonizar por completo a súa matriz enerxética, e Europa, uns 80 anos”, engaden os científicos do BSC-CNS.

O sector financeiro tamén contribúe ás ameazas sanitarias, cun préstamo total de bancos privados a esta industria que alcanzou os 572.000 millóns no período de 2017 a 2021. En conxunto, os 20 xigantes mundiais de gas e petróleo incrementaron as súas proxeccións para a produción destes combustibles en comparación ao ano pasado. Ao mesmo tempo, os países con menos recursos quedan excluídos da transición cara ás enerxías limpas, e o acceso desigual a elas levou ás comunidades máis vulnerables a depender do uso de combustibles que contaminan a atmosfera.

“Nun momento en que o mundo está ao bordo de sufrir danos irreversibles, o feito de que os gobernos e as empresas continúen investindo descaradamente na industria de petróleo e gas significa que están asegurándose de que o obxectivo do 1,5 °C do Acordo de París non se cumpra”, conclúe o profesor Paul Ekins, xefe do grupo de traballo de Lancet Countdown sobre economía e finanzas.

“É importante manter a presión social; demandas sólidas lograrán que as accións de mitigación e adaptación ao cambio climático se favorezan. Todas as persoas teñen un papel nisto: activistas, actores non gobernamentais, gobernos locais, traballadores da ciencia etc. De feito, como científicos, debemos seguir proporcionando a información e as probas para comprender os impactos que a humanidade está a experimentar e os que esperamos no futuro”, conclúen os expertos do BSC-CNS.

DEIXAR UNHA RESPOSTA

Please enter your comment!
Please enter your name here

Este sitio emprega Akismet para reducir o spam. Aprende como se procesan os datos dos teus comentarios.

Relacionadas

A praia de Barra agocha unha aldea soterrada: un cambio climático invadiu todo de area hai 500 anos

Unha investigación publicada por Andrés Pino analiza o impacto social e económico da Pequena Idade do Xeo no asentamento de Cangas

Galicia rexistra o cuarto inverno máis cálido en 60 anos

As precipitacións foron un 18% superiores ao habitual para este período, sendo especialmente abondosas en febreiro

‘Skincare’, cuestión de saúde? : “Hai que diferenciar entre dermatoloxía e cosmética"

O experto Juan García Gavín apunta que aínda unha gran parte da poboación cre que o coidado da pel provén do mero interés estético

O sarampelo rexorde con forza en Europa: que podemos facer?

https://theconversation.com/javascripts/lib/content_tracker_hook.js *Un artigo de As autoridades sanitarias portuguesas confirmaron un novo caso de...