Únete á nosa canle de Whatsapp
“Naquel momento reflexionei sobre o lonxe que estaba Carnota do resto do mundo”. Son palabras que hai case un século, en 1924, pronunciou a fotógrafa estadounidense Ruth Matilda Anderson ao visitar varias localidades deste municipio. Detívose bastante no Pindo, unha pequena aldea mariñeira que leva o nome do monte que a separa, como dicía Anderson, do resto do mundo. Un macizo de granito que se eleva no cume da Moa ata os 627 metros de altura a moi pouca distancia do mar, e desde a que se albiscan no seu esplendor dous dos moitos lugares fascinantes da xeografía galega: a praia de Carnota, a máis extensa do país, e o cabo Fisterra co seu faro. E tamén fai posible, nunha das súas abas, unha das paisaxes que máis sona acadou nos últimos anos na zona: a fervenza do Ézaro, onde o Xallas cae ao mar desde 40 metros de altura.
No monte Pindo, como en moitas outras cousas en Galicia, é difícil peneirar o que é real e o que é parte da lenda e da imaxinación da xente. Porque custa crer hoxe, aínda que foi ben certo, como documentou o investigador Luis Lamela, que nos seus infinitos recunchos e tobos se agocharan, durante anos, os fuxidos que escapaban da represión franquista tras o golpe de 1936. Ou que aínda fiquen numerosos restos de petróglifos e mesmo algúns de castelos como os de San Xurxo, Canedo ou Penafiel, erguidos en varios promontorios dentro do macizo. E a lenda tamén fala, pola súa banda, de que o tesouro da raíña Lupa pode estar agochado aquí. Do mesmo xeito, as figuras antropomorfas debuxadas pola erosión nas rochas, como o Xigante da Mina, que achegan de novo a realidade e a fantasía. Ante isto, non faltou quen decidiu bautizalo como o Olimpo dos celtas.
A xénese do Pindo
O catálogo do Instituto Xeolóxico e Mineiro de España (IGME) define este macizo como “un auténtico museo ao aire libre”, grazas á gran variedade e complexidade de formas que alberga. Está labrado en granodioritas tardihercínicas e granitos hercínicos, polo que se distingue notablemente do substrato xeolóxico dos arredores. Así, mentres que por unha banda, ao sur e ao oeste, ten ao mar, ás súas costas, no norte e no leste, a súa cor rosada ou apardazada, dependendo de como caia a luz do Sol, contrasta coas verdes pradeiras dos municipios gandeiros de Mazaricos e Dumbría.
Na parte norte está un dos seus sinais de identidade, a fervenza do Ézaro. O Xallas non é distinto de moitos ríos galegos que acaban desembocando nas rías, pero no seu treito final atopouse co Pindo para volverse único. Porque ao tratarse dun macizo tan robusto, o Xallas, que é un río novo en termos xeolóxicos, non foi quen aínda de sucar o suficiente as rochas sobre as que leva millóns de anos a pasar. E por iso, aínda que debuxou unha considerable fenda no monte, segue dando un espectacular chimpo de decenas de metros de altura para caer á enseada do Ézaro. Porén, desde hai varios decenios, o caudal da fervenza está a mercé das comportas do encoro de Santa Uxía. Aínda así, a imaxe segue sendo impactante nas épocas de máis chuvias.
Flora e fauna
Mais a riqueza non é só xeolóxica. As peculiares características deste monte fan posible que nel convivan centos de especies de flora e fauna, ademais de ser aproveitado no pasado para pasto do gando da zona grazas á auga que cae en varios regos en todas as direccións cara a zonas máis baixas. A Asociación Monte Pindo Parque Natural, nacida na pasada década para reivindicar a declaración do lugar con esta figura de protección, desenvolveu un catálogo de especies que dá conta da gran biodiversidade do macizo.
Un dos seus prinicipais emblemas é o carballo anano (Quercus lusitanica) que ten aquí o seu único hábitat en Galicia, estando illada máis de 300 quilómetros da poboación máis próxima. Un pavoroso incendio que tivo lugar no ano 2013 arrasou parte desta poboación de carballo, e reforzou a concienciación para protexer o lugar. Do mesmo xeito, investigacións científicas nas que participan o CSIC e as universidades galegas desenvolven estratexias para protexer e conservar a especie.
Rutas para ascender
O cumio da Moa do Pindo pode acadarse desde tres rutas principais que parten dos arredores. O ascenso, en función do ritmo e das condicións de cadaquén, pode levar algo máis de dúas horas. Alén do lóxico desnivel, o percorrido non ten dificultades importantes e está sinalizado na súa maior parte.
A ruta máis utilizada é a que sae, a nivel do mar, desde a vila do Pindo, e que pasa antes de chegar á cima por lugares destacados como O Pedrullo, o Chan de Lourenzo ou a figura do Xigante. Outra delas sae desde a aldea do Fieiro, preto do encoro de Santa Uxía, e permite achegarse ao castelo de Penafiel ou a Cova da Xoana. A outra é a que sae desde a aldea de Quilmas, e que ten de camiño á Moa o Castelo de San Xurxo.
