Únete á nosa canle de Whatsapp
A confección de pezas cinguidas ao corpo seguramente foi crucial para a supervivencia das poboacións paleolíticas que vivían nunha era de ambientes moi fríos, hai uns 40 mil anos. Con todo, aínda non se coñecían con exactitude as ferramentas e técnicas utilizadas polas poboacións auriñacienses —humanos anatomicamente modernos que conviviron cos neandertais— para fabricar pezas en peles, miles de anos antes da aparición das agullas con ollo, como as actuais, pero en óso, no territorio europeo.
Agora, un grupo de investigadores da Universidade de Burdeos xunto a colegas da Universidade de Barcelona, liderados por Luc Doyon, informan do descubrimento dunha táboa de perforar coiro, atopada en Terrasses de la Riera dels Canyars de Gavà, en Barcelona.
O obxecto é un fragmento de pelvis dun gran mamífero, probablemente un cabalo ou un bisonte, con 28 perforacións na súa parte plana, e cunha antigüidade de máis de 39 mil anos, que explicaría como cosían traxes máis axustados en coiros grosos.
Ata o presente, segundo un comunicado do equipo francés, asumiuse que a época da invención das agullas para enfiar podería coincidir coa aparición de indumentaria entallada, mesmo aínda que esta ferramenta non parecía o suficientemente resistente como para perforar repetidamente o coiro.
Doutra banda, as agullas de óso con ollo constitúen unha tecnoloxía relativamente recente, xa que as primeiras apareceron hai entre 45 mil e 35 mil anos, en Siberia e o norte de China, e, apenas un 26 mil anos atrás, en Europa. De aí a pregunta sobre que técnicas de costura usaban os pobos prehistóricos antes da invención das agullas.
Consultado por SINC, Doyon, investigador do Centre National da Recherche Scientifique (CNRS) de Francia, expón: “Tras o descubrimento do intrigante obxecto en Canyars, levamos a cabo análises microscópicos e deseñamos un protocolo experimental destinado a comprender que ferramentas puideron producir esas marcas, así como a súa orixe máis probable”.
Con esta proba, os científicos puideron constatar que era posible realizar sinais idénticos perforando un coiro groso para facer “unha liña de puntos necesaria para a fabricación de obxectos impermeables en coiro”, en palabras do investigador. “Curiosamente, esta técnica coincide coa que hoxe empregan os zapateiros nas sociedades tradicionais”, agrega.
Unha técnica utilizada na costa este de España
“Este achado axúdanos a comprender mellor como cosían a súa roupa os primeiros Homo sapiens de Europa, cando a agulla non formaba parte da súa caixa de ferramentas”, segundo valora Doyon. En efecto, os traballos de experimentación sinalaron que as perforacións se realizaron con burís líticos resistentes.
A súa disposición suxire que o artesán neolítico pretendía trazar unha liña, a partir de dez buracos equidistantes, separados por aproximadamente cinco milímetros entre un e outro. Na superficie do óso achado en Gavà tamén hai cinco marcas adicionais de perforación, de dúas ou tres orificios cada unha, e descártase que fosen meramente decorativas ou constituísen algún código de comunicación.
A explicación plausible, segundo os investigadores, é que eses ocos extra na táboa se producisen durante a fabricación ou reparación de diferentes elementos de coiro. De feito, os restos arqueolóxicos descubertos no xacemento, atribuídos ao período auriñaciense e datados por radiocarbono, mostran que a técnica do punzonado foi utilizada polos humanos que vivían na costa este de España, hai 39.600 anos.
Isto significa que os cazadores recolectores do Paleolítico cosían roupa entallada de abrigo 14 mil anos antes da introdución das agullas con ollo en Europa.
De tempos anteriores atopáronse punzóns de óso no sur de África (en sitios de 73 mil anos de antigüidade) e en lugares do neandertal tardío en Europa, pero o seu uso para perforar coiro segue sendo especulativo.
O equipo destaca que este descubrimento proporciona información esencial para comprender a evolución das técnicas relacionadas coa costura no Paleolítico.
