Conta Eleuterio Toro, coa retranca chilena que moitos asemellan á galega, que el conseguiu chegar a recibir a Orde do Imperio Británico grazas á ‘bolsa Pinochet’. E non, o ditador non foi precisamente benévolo con el. Como milleiros de persoas, Toro tivo que optar polo exilio e fuxir de Chile, moi novo, para comezar outra vida noutro lugar. Hoxe é unha referencia internacional das Matemáticas Aplicadas despois de traballar durante décadas en Reino Unido e Italia.
Varias décadas antes, a familia de José Edelstein, físico e divulgador da USC, tivo que fuxir desde varios lugares de Europa do leste por causa do antisemitismo. Chegaron a Arxentina, e despois na mesma época na que Toro escapaba de Chile, os pais de Edelstein deixaron tamén Arxentina por causa doutra ditadura. “Somos o resultado de sociedades con violencia e desigualdades”, dixo.
Tres refuxiados sirios e palestinos que estudan na USC contaron as súas experiencias
Hai moito menos tempo, Kamal Aldalati e Zaid AlHamwy de Siria, e Rania Ali Salman El-Kouz, filla de palestinos refuxiados en Xordania, chegaron a Galicia escapando tamén da violencia e a incerteza da súa terra. Os tres, beneficiarios das bolsas de estudo para refuxiados que concede a USC, contaron onte tamén as súas experiencias en Santiago de Compostela, na xornada Persoas Refuxiadas ConCiencia, organizadas polo Consello da Cultura Galega e coordinadas pola decana da Facultade de Matemáticas da USC, Elena Vázquez Cendón.
“Hoxe púxose sobre a mesa que existe unha perda de talento por parte dos países dos que foxen os cidadáns e que pode ser unha oportunidade de captar ese potencial por parte dos países de acollida” explicou Vázquez Cendón.
O evento abriuse abordando a destrución causada pola ditadura franquista en Galicia e España, que depurou, cando non asasinou, a centos de investigadores e investigadoras moi salientables nas universidades. Falou Luis Enrique Otero Carvajal, catedrático de Historia Contemporánea da Complutense de Madrid, de que “dos seiscentos catedráticos que tiña a Universidade Española á altura de 1936, preto duns 140 foron expulsados, o que foi unha sangría para o incipiente sector da ciencia con consecuencias para as seguintes décadas”. No caso do exilio científico en Galicia afondou o historiador Ricardo Gurriarán, que subliñou o gran prestixio científico da Universidade de Santiago de Compostela antes do ano 1936. “A Universidade esborránchase co golpe do Estado”, sinalou.
Sobre os refuxiados falou tamén o fotógrafo Gabriel Tizón, que viviu moi de preto a traxedia dos millóns de persoas que se lanzaron ao mar nos últimos anos para escapar da violencia en Oriente Medio. E a xornada clausurouna Ángel Carracedo, catedrático de Medicina Legal, que puxo en destaque a importancia da diversidade xenética e a aportación que as migracións fixeron ao desenvolvemento da Humanidade.
Podes ver a charla nestes tres vídeos: